De maximumprijs voor diesel ligt op een niveau dat we al vijftien maanden niet meer gezien hadden. Het lijkt er sterk op dat de periode van erg lage brandstoffenprijzen achter ons ligt. Begin deze week zagen we de maximumprijs voor diesel zelfs een sprongetje hoger gaan, terwijl die voor benzine geen gelijkaardige stijging optekende.
Komt dit nu door accijnsingrepen die de regering-Michel eind 2015, in het kader van de tax shift, aankondigde? Toen werd immers duidelijk de keuze gemaakt om de accijnzen op diesel in de jaren 2016-2018 te laten stijgen, en die op benzine daarentegen te laten dalen. Tegen 2018 moet het resultaat zijn dat ze voor beide brandstoftypes even hoog liggen, en dat het voordeel dat altijd werd gegeven aan diesel weggewerkt is.
‘Klopt, maar dat is niet de reden waarom we op dit moment de dieselprijs zien stijgen’, zegt Jean-Pierre Van Dijk, adjunct secretaris-generaal van de Petroleumfederatie. ‘Dat diesel eerder deze week hoger ging, en benzine niet, is louter te wijten aan de licht verschillende evoluties van de prijzen voor beide producten op de internationale markten.’
Deze regering heeft reeds twee maal beslist om de inkomsten uit accijnzen vervroegd te verhogen.
De accijnzen wijzigen momenteel niet. ‘De accijnsverhoging voor diesel gepland voor 2016 is naar voren geschoven en in de laatste maanden van 2015 in schijfjes doorgevoerd via het zogenaamde cliquetsysteem. Net voor de zomer heeft de regering besloten het accijnsniveau van 1 januari 2017 vervroegd te bereiken, wat reeds op 3 augustus gebeurde, opnieuw via het cliquetsysteem. Momenteel zijn er geen accijnsverhogingen meer te voorzien. Voor 2017 is wel nog een stijging gepland van zowat 2,3 cent per liter aan accijnzen bij. In principe zou dit kunnen gebeuren vanaf 1 januari 2017, maar deze regering heeft reeds twee maal beslist om de inkomsten uit accijnzen vervroegd te verhogen. Voor 2018 is nog een laatste accijnsverhoging gepland, samen goed voor nog eens bijna 5,4 cent per liter.
Het cliquetsysteem verklaart waarom we er afgelopen zomer niet zozeer van bewust waren dat de accijnzen toen verhoogden. Op het moment dat de dieselprijs daalt door de trends op de internationale markten, wordt daarvan gebruik gemaakt om de helft van die daling om te zetten in een accijnsverhoging. Zo verschijnt maar de helft van de daling in de prijs aan de pomp. Bij een volgende daling wordt dit opnieuw gedaan, en zo verder tot de geplande accijnsverhoging in totaal is bereikt.
In de zomer is de benzineprijs zo sterker gedaald dan de dieselprijs: terwijl het cliquetsysteem een deel van de daling opslokte voor diesel, werd op de benzineprijs begin augustus een verlaging van de accijnzen doorgevoerd. Tot nu daalden de accijnzen op benzine met ongeveer 1 cent; in de komende jaren moet er nog tweemaal 2 cent extra af gaan.
Voor diesel daarentegen is het dus de bedoeling via het cliquetsysteem ook in 2017 en 2018 nog enkele accijnsverhogingen door te voeren door een daling af te romen. En wat als de dieselprijs van nu af aan enkel omhoog gaat? ‘Gebeurt nooit’, weet Van Dijk. ‘Ook in een opwaartse trend zijn er altijd nog periodes dat de prijs zakt.’
Tegelijk dalen de accijnzen op benzine. Het doel is dat ze voor beide brandstoffen op 1 januari 2019 welgeteld 573,7588 euro per 1.000 liter bedragen. Dan betaalt u dus, wat u ook tankt, per liter goed 0,57 euro aan accijnzen – lees: voor benzine al bij al een daling van 5 cent per liter, voor diesel een stijging met 13 cent. Mogelijk wordt het wat meer, als de accijnzen in tussentijd nog geïndexeerd worden, afhankelijk van de algemene inflatiecijfers.
Diesel verliest snel aan populariteit
Wie voor de aankoop van een auto stond, heeft de boodschap intussen al wel begrepen dat de regering diesel niet meer voortrekt, wel integendeel. De belasting op de inverkeersstelling én de jaarlijkse verkeersbelasting liggen nu in Vlaanderen behoorlijk hoger voor dieselwagens dan voor de equivalente benzinewagen. De automobielvereniging VAB berekende het effect voor een rist wagens en constateerde dat het kantelpunt om goedkoper uit te komen met diesel verschuift richting 30.000 km per jaar. Wie minder rijdt, doet er goed aan voor het gekozen model uit te rekenen of het niet voordeliger is voor benzine te kiezen. Het verschil in aankoopprijs verkleint, maar diesel heeft iets vaker onderhoud nodig.
In de recentste inschrijvingscijfers (jan.-juli 2016) voor auto’s van particulieren is de shift naar benzine al te zien: slechts 22 procent waren nog dieselwagens, waar die in dezelfde periode in 2015 nog ruim 37 procent.
Bij bedrijfswagens daalde het aandeel van de dieselwagens van 78 naar 72,5 procent. De verschuiving gaat daar om enkele redenen langzamer: het vlootbeleid is nog niet aangepast, diesels hebben voorlopig nog een hogere doorverkoopprijs (al wordt daarin ook verandering verwacht), en ze blijven het goedkoopst in gebruik voor wie veel rijdt. Ook is de fiscaliteit nog anders.
