Tegen 2050 moet elk huis en appartement in Vlaanderen even energiezuinig zijn als een nieuwbouwwoning waarvoor de vergunning in 2015 werd aangevraagd. Concreet moet uw woning het energielabel A hebben, wat overeenkomt met een EPC-score van maximaal 100. EPC staat voor energieprestatiecertificaat. Dat geeft weer hoe energiezuinig uw woning is. De labels gaan van A tot F, of van energiezuinig tot energieverslindend.
De weg naar die doelstelling uit de Klimaatstrategie van de Vlaamse overheid is nog lang. Amper 4,6 procent van de bijna 3 miljoen huizen en appartementen in Vlaanderen voldoet aan het streefdoel voor 2050. Nog 2,9 miljoen woningen te gaan dus, ofwel gemiddeld 95.000 per jaar in de komende 30 jaar.
‘Mensen verleiden om te investeren in renovaties is niet evident. Daarvoor moet op vele flanken worden ingezet’, zegt minister Zuhal Demir (N-VA). De focus ligt op de sleutelmomenten voor een woning: wanneer ze verkocht wordt of bij een schenking of erfenis.
Wie een gezinswoning koopt en die binnen vijf jaar na aankoop grondig energetisch renoveert - in vakjargon een ingrijpende energetische renovatie (IER) - moet minder verkooprechten betalen (5% in plaats van het standaardtarief van 6%). Voor koopovereenkomsten die sinds dit jaar zijn afgesloten, is dat lagere tarief er ook voor wie zich bij de aankoop onmiddellijk engageert om die gezinswoning te slopen en te heropbouwen.
U zet dan eigenlijk een volledig nieuwe woning neer. In principe moet op nieuwbouw 21 procent btw betaald worden. Maar voor wie sloopt en heropbouwt, is een uitzondering gemaakt: twee jaar lang komen veel woningen in aanmerking voor een verlaagd tarief van 6 procent. Komt uw woning toch niet in aanmerking voor het verlaagd btw-tarief, dan kunt u een Vlaamse sloop- en heropbouwpremie van 10.000 euro krijgen.
Nog sinds dit jaar kunt u tot 60.000 euro gratis lenen bij de Vlaamse overheid als u een woning koopt of erft en die energiezuiniger maakt.
Ook bij een schenking van vastgoed probeert de Vlaamse overheid u tot renoveren aan te zetten. Wie vastgoed schenkt, moet daarvoor altijd bij de notaris passeren, én er is schenkbelasting verschuldigd. Hoeveel, hangt af van de waarde van het vastgoed en van de band die u met de schenker hebt. Maar als u binnen vijf jaar vanaf de aktedatum van de schenking voor minstens 10.000 euro (exclusief btw) aan energetische renovatiewerken laat uitvoeren, kunt u genieten van een verlaagd tarief.
Als eigenaar van een tot energiezuinige verbouwde woning kunt u ook een vermindering van de onroerende voorheffing krijgen - de jaarlijkse belasting op vastgoed. Ligt het E-peil na de renovatie op maximaal E60, dan moet u vijf jaar lang geen onroerende voorheffing betalen. De vermindering wordt automatisch toegekend op uw aanslagbiljet.
Wie (energetisch) renoveert, kan voorts genieten van premies - denk aan de Vlaamse renovatiepremie of de EPC-labelpremie. Negentien Vlaamse energiehuizen maken de Vlaming wegwijs in de steunmaatregelen voor energie-investeringen en renovaties.
Gepersonaliseerd advies
‘Heel wat woningeigenaars voelen zich nog onvoldoende aangesproken door de klimaatdoelstelling. Zij hebben het gevoel dat hun woning ‘in orde’ is’, zegt Demir. Via het EPC kunt u zien of dat zo is. Maar nog niet alle woningen beschikken over zo’n score. ‘Het EPC moet alleen verplicht worden opgemaakt bij de verkoop en de verhuur van een woning. Hoewel intussen al ruim 1,5 miljoen EPC’s werden opgemaakt, is er voor een op de twee woningen nog geen certificaat.
Bovendien dateert het merendeel van de al opgemaakte EPC’s van voor 2019. Daarin werd slechts een rudimentair renovatieadvies opgenomen. Het nieuwe EPC bevat gerichter renovatieadvies om de doelstelling van 2050 te halen én geeft een indicatie van de investeringskosten.’
Maar daar blijft het niet bij. ‘Voor een groot deel van de doelgroep moet de langetermijndoelstelling worden gepersonaliseerd om hen aan te zetten tot actie’, zegt Demir. Daarom haalt de minister extra munitie uit haar renovatiewapenarsenaal: daken- en gevelscans.
Die tonen waar warmte verloren gaat omdat de muren en het dak van een woning onvoldoende geïsoleerd zijn. ‘De scans maken de warmteverliezen op een laagdrempelige manier duidelijk’, klinkt het.
Door een fijnmazig aanbod aan thermografische foto’s van daken en gevels te realiseren hoopt Demir het renovatietij te keren. ‘Het inzetten op straatthermografie gebeurt nu op gemeentelijk initiatief en wordt niet centraal opgevolgd. Uit kleinschalige projecten is gebleken dat eigenaars vlot ingaan op een uitnodiging voor duiding bij warmtescans van hun woning. Dat moment kan dan worden aangegrepen om gericht renovatieadvies te geven.’
Demir begint wellicht in mei of juni proefprojecten met warmtescans. De (meteorologische) omstandigheden om een geslaagde thermografische luchtfoto te kunnen maken zijn heel specifiek (voldoende koud, stabiele temperatuur, geen bewolking, weinig wind, nacht…). Daardoor komen in een ‘normaal’ jaar maar enkele nachten in aanmerking om een geslaagde foto te maken. In de winter van 2019-2020 waren 51 gemeenten volledig overvlogen. Voor 180 gemeenten moet dat nog gebeuren. Gevelscans zijn vaker mogelijk, en dus een valabel alternatief, meent Demir.
Behalve warmtescans wil Demir ook extra coaches inschakelen. Die moeten mensen motiveren om hun woning te renoveren en energiezuiniger te maken, én hen begeleiden tijdens het renovatieproces. De coaches zouden een plan van aanpak kunnen opstellen, offertes verzamelen en premies aanvragen. In vele Energiehuizen gebeurt dat al, maar die inspanningen wil Demir versterken.
