Als eerste grootbank in België besliste ING deze week om klanten die meer dan 1 miljoen euro op een zichtrekening plaatsen een strafrente van -0,5 procent aan te rekenen. Daarmee volgt ING het voorbeeld van onder andere Puilaetco, ABN AMRO en Triodos Bank. Triodos besliste bovendien eerder deze maand om zijn gereglementeerde spaarboekjes te vervangen door niet-gereglementeerde rekeningen. Daardoor kon de bank de rente verlagen van een verplichte 0,11 procent naar 0 procent.
De andere banken behouden de gereglementeerde spaarrekeningen, maar meer dan 80 procent van hen biedt al jaren de wettelijke minimumrente van 0,11 procent. Banco Santander zwom als prijsbreker deze week nog tegen de trend in, en verhoogde de spaarrente van haar meest rendabele boekje Vision Plus tot 0,60 procent. Maar zelfs de strafste prijsbreker, de digitale bank Aion, komt met een totale rente van 1 procent nauwelijks boven de inflatie in België (0,90 procent in september) uit.
En dus ziet het gros van de Belgen met lede ogen aan hoe het geld op zijn spaarboekje jaar in, jaar uit aan koopkracht verliest. Omdat economen voorspellen dat spaarrentes nog vele jaren zo laag zullen blijven, is ingrijpen de enige mogelijkheid om daar paal en perk aan te stellen.
Het gros van de Belgen ziet met lede ogen aan hoe het geld op zijn spaarboekje jaar in, jaar uit aan koopkracht verliest.
Alternatieven
Maar wat zijn de alternatieven? Die liggen in elk geval niet in de andere risicoloze vijvers. Want door de flexibiliteit van het spaarboekje op te geven en uw geld voor langere termijn veilig weg te zetten lost u het koopkrachtprobleem niet op. Voor een termijnrekening op vijf jaar komen de nettorentes nauwelijks boven de 0,11 procent van het spaarboekje uit. Tak21-verzekeringen, die u beter voor een looptijd van acht jaar aangaat, bieden gegarandeerde rentes die niet boven 0,8 procent liggen. Wie rekent op een winstdeelname haalde in 2019 in sommige gevallen nog wel een totaalrendement van 1,5 procent, maar die winstdeelname is verre van zeker.
‘Er zijn geen wonderoplossingen om een mooi risicoloos rendement te halen’, zegt Luc Aben van Van Lanschot Bankiers. ‘U zult altijd moeten inboeten op liquiditeit of u moet opschuiven op de risicoladder. Dat vereist bovendien een langere beleggingshorizon’, zegt hij.
Ook Günter Van Rossem van Orcadia Asset Management predikt realisme. ‘Het is op dit moment niet eenvoudig, om niet te zeggen onmogelijk, om een veilig alternatief te vinden voor een spaarboekje, laat staan om een redelijke kans te maken beter te doen dan de inflatie in de komende jaren.’
Volgens de beheerder illustreren obligaties dat heel duidelijk. ‘De rendementen op staatsobligaties uit de eurozone zijn negatief met uitzondering van lange(re) looptijden in de niet-kernlanden, maar ook die blijven merkelijk onder de verwachte inflatie. Uitwijken naar andere landen impliceert een significant wisselkoersrisico, zeker als de ondergewaardeerde euro in waarde zou stijgen’, zegt Van Rossem. Ook bedrijfsobligaties ziet hij niet als een alternatief. ‘Door de tussenkomst van de centrale banken staan de geboden rendementen op bedrijfsobligaties niet in verhouding tot de risico’s. Om na afhouding van 30 procent roerende voorheffing een rendement op vervaldag te behalen dat de inflatie verslaat, moet meer risico genomen worden door bijvoorbeeld aan kwaliteit in te boeten’, zegt hij.
Gespreid instappen geeft de grootste kans op een goede gemiddelde aankoopkoers en vermijdt de moeilijke beslissing over de timing.
Het voorgaande illustreert waarom tina (there is no alternative) al een tijdje rondwaart in de wandelgangen van vermogensadviseurs. Dat acroniem wordt gebruikt om aan te geven dat er geen alternatieven zijn voor aandelen voor wie een degelijk rendement op zijn spaargeld nastreeft. Al waarschuwen ze er wel voor dat beleggers zich niet te hard mogen laten leiden door een gewenst rendement. ‘Voor wie vroeger alles op een spaarboekje zette, is het niet aangewezen plots agressief in aandelen te beleggen in de hoop een mooi rendement te halen’, zegt Van Rossem.
Om die reden raden veel banken vandaag aan voldoende te diversifiëren en voor gemengde fondsen te kiezen. Dat zijn fondsen die in verschillende types beleggingen investeren. Vaak worden ze voor verschillende risicoprofielen aangeboden, waarbij het percentage aandelen toeneemt naarmate de belegger meer risico wil nemen. ‘Voor een voorzichtige huisvader die bereid is iets meer risico te nemen lijkt een patrimoniaal (gemengd, red.) fonds op dit moment het meest aangewezen. Daardoor kan ook voor meer bescheiden bedragen een zeer gespreide portefeuille samengesteld worden’, zegt Van Rossem.
Ook Aben pleit voor een gespreide portefeuille. ‘Hoe langer de beleggingshorizon, hoe meer aandelen’, zegt hij. Aben waarschuwt wel voor de benamingen van de fondsen. ‘Laat u niet in de war brengen door de term ‘defensief’ in de naam van het fonds. Die beleggen net veel in de activaklasse die vandaag zeer duur is: obligaties. Centrale banken houden de koersen van obligaties voorlopig nog wel even in stand, maar vooral bij een voldoende lange horizon zou ik zeggen: durf na te denken over een wat dynamischer profiel’, zegt hij.
Ook Argenta focust op gemengde fondsen, daar kernfondsen genoemd. ‘De fondsen zijn wereldwijd gespreide portefeuilles die samengesteld zijn uit fondsen, trackers, aandelen, obligaties en cash. De spreiding is door het actief beheer altijd aangepast aan de marktomstandigheden’, luidt het.
Voor een voorzichtige huisvader die bereid is iets meer risico te nemen lijkt een gemengd fonds op dit moment het meest aangewezen. Zo kunt u met een zeer bescheiden bedrag een zeer gespreide portefeuille bekomen.
Uiteraard gaan die fondsen gepaard met kosten. Naast de instapkosten zijn er de jaarlijks terugkerende kosten. Voor gemengde fondsen liggen die vaak tussen 1 en 1,5 procent. Die kosten zijn een belangrijk aandachtspunt. ‘Omdat het verwachte rendement in de toekomst naar alle waarschijnlijkheid eerder matig is, is het des te meer van belang te kiezen voor patrimoniale fondsen die de werkingskosten matigen’, zegt Van Rossem.
Sommige adviseurs verwijzen daarom naar de goedkope indexfondsen, de zogenaamde trackers, die op de beurs noteren. Wie echter een gespreide portefeuille wil van verschillende types aandelen en obligaties moet dan zelf aan de slag om de portefeuille van trackers actief te beheren. ‘Trackers bieden het voordeel van lage kosten, maar het nadeel is ook dat er minder ruimte is voor tegendraads beleggen, iets wat net vaak lonend is’, zegt Aben.
Het voordeel van multi-activafondsen is ook dat ze verder gaan dan aandelen en obligaties en dus een heel brede diversificatie bieden. Vaak bevatten ze een stukje papieren vastgoed, infrastructuur en zelfs goud. Goud kan in een portefeuille gezien worden als een goede schokdemper bij zware crisissen. ‘Het kan een indekking zijn tegen politieke turbulenties en oplopende inflatie’, zegt Aben. Omdat goud veeleer een verzekering dan een meerwaardemotor is, neemt het beter geen al te groot deel van de portefeuille voor zijn rekening.
Timing
En dan is er uiteraard nog het instapmoment. ‘Een goede diversificatie van de beleggingen is belangrijk, maar gezien de huidige gezondheidscrisis en de marktomstandigheden is het ook van belang om de timing van uw beleggingen te diversifiëren, bijvoorbeeld door elke maand een gedeelte te beleggen’, zegt Van Rossem.
Ook Aben raadt aan om gespreid in te stappen. ‘Doe dat altijd met hetzelfde bedrag, dat geeft de grootste kans op een goede gewogen, gemiddelde aankoopkoers. En vermijd de moeilijke beslissing over de timing’, zegt hij.
Argenta is eerder voorstander om het bedrag in één keer te beleggen. ‘Een analyse van de behaalde rendementen in het verleden leidt tot een duidelijke conclusie: beleggingen spreiden in de tijd biedt niet de beste rendementsperspectieven. In één keer beleggen biedt het hoogste rendement op de lange termijn. Beleggingen spreiden in de tijd is alleen interessant als u er echt zeker van bent dat de markten gaan dalen’, luidt het.
Het cijfervoorbeeld (zie pagina 45) illustreert de impact van gespreid beleggen in de tijd. In een scenario waarin de beurzen stijgen zult u uiteraard een deel van het rendement missen door later in te stappen. Maar als de beurzen een inzinking kennen, dan doet u net een heel goede zaak door gespreid in de tijd te beleggen. Voor wie koudwatervrees heeft in deze tweede coronagolf, en schrik heeft om een groot bedrag in één keer te beleggen, is gespreid beleggen in de tijd een goede manier om gemoedsrust in te bouwen. De meeste banken bieden de mogelijkheid om die gespreide manier van beleggen toe te passen via een beleggingsplan.
Is vastgoed een alternatief?
Wat met de goede huisvaders die absoluut niet moeten weten van beleggingsproducten? Vastgoed is dan een typisch Belgisch alternatief. De stijgende vastgoedactiviteit en de stijgende prijzen, ondanks de coronacrisis, tonen aan dat tal van investeerders hun spaarcenten nog in stenen willen stoppen. Toch is vastgoed niet voor iedereen weggelegd. Zo’n investering vereist meteen een groot instapbedrag. Bovendien zijn er ook belangrijke aandachtspunten. ‘Vastgoed heeft natuurlijk voordelen, maar ook nadelen: het gebrek aan liquiditeit waardoor het moeilijk is snel te verkopen, de hoge transactiekosten die eraan verbonden zijn en - wat vaak vergeten wordt - het zwaar zondigen tegen het diversificatieprincipe. De keuze voor een verkeerde locatie of een verkeerd segment kan het rendement zwaar onderuithalen’, zegt Günter Van Rossem van Orcadia.
