Strijd om staatsbongeld | Stap niet blind in de eenmalige promoties van uw bank

Eenmalige stuntrentes voor een beperkt publiek, vroegboekacties en gejojo met kasbonrentes: de banken waren de voorbije weken wel heel creatief om uw staatsboncenten te kunnen binnenhalen. Voor spaarders is het opletten om niet blind in die eenmalige promoties te stappen en verder te kijken dan de genereuze rente alleen.

Het is duidelijk dat de banken met hun aanbod willen vermijden dat ze volgend jaar opnieuw in een strijd met hun concurrenten verzeilen. Zo lanceerde KBC een aantrekkelijke termijnrekening met 3,8 procent brutorente, maar deed het dat met een atypische looptijd van 13 maanden. Wie daarop intekent, riskeert over twaalf maanden lijdzaam te moeten toezien hoe andere banken vermoedelijk met nieuwe producten uitpakken.

Ook korterlopende termijnrekeningen met nog hogere opbrengsten zagen het daglicht. Onder meer MeDirect, KBC en Crelan bieden een termijnrekening op zes maanden aan met een brutorente van 4 procent op jaarbasis. Inschrijven kan aanlokkelijk zijn, maar de vraag is hoe de marktsituatie er over een halfjaar uitziet. Verwacht wordt dat de Europese Centrale Bank de komende maanden de rente verlaagt, waardoor instappen in een nieuw spaarproduct op dat moment weleens een heel wat lager rendement kan opleveren.

Complex

Sommige banken hebben in de strijd om de staatsboncenten ook complexere producten aan hun aanbod toegevoegd. Zowel Belfius als BNP Paribas Fortis lanceerde naast de termijnrekening en de kasbon ook een gestructureerde obligatie. Bij zulke obligaties is de coupon variabel en afhankelijk van de marktomstandigheden.

Bij Belfius heeft de obligatie een looptijd van twee jaar, waarbij de coupon in het eerste jaar 4 procent bruto bedraagt en waarbij het rendement in het tweede jaar afhankelijk is van het verschil tussen twee interbancaire rentevoeten. Hoeveel u dan na twee jaar incasseert, is dus onmogelijk te voorspellen.

Bij BNP Paribas Fortis hebben de twee gestructureerde obligaties een maximale looptijd van zes jaar, maar kunnen ze vervroegd terugbetaald worden als de marktrente daalt of stabiel blijft - een scenario dat zeer realistisch lijkt. Bij een van de twee obligaties is de kans groot dat ze al na zes maanden uitbetaald zal worden.

Gestructureerde obligaties verschillen nog op andere vlakken van kasbons en termijnrekeningen. Aan de obligaties zijn kosten verbonden en ze vallen niet onder de depositogarantie van 100.000 euro per bank en per persoon. Bovendien kunt u maar op die producten inschrijven na het afleggen van een kennistest.

Verzekeraars

Dezelfde formule met variabele rentes zien we ook bij de verzekeraars, die zich eveneens in de strijd om de staatsbonmiljarden hebben gemengd. AG Insurance biedt een spaarverzekering aan waarbij de rente de eerste twee jaar op 3,5 procent uitkomt, en de volgende zes jaar op 2,25 procent. Aangezien u het best de looptijd van acht jaar aanhoudt om roerende voorheffing te vermijden, focust u beter niet alleen op het rendement in de eerste twee jaar. Bovendien is die 3,5 procent het brutorendement. Na aftrek van een premietaks van 2 procent en instapkosten komt dat neer op 2,875 procent netto.

De wildgroei aan nieuwe producten van banken en verzekeraars - ook de verzekeringsbon werd onder het stof vandaan gehaald - maakt het voor spaarders niet evident om producten en rendementen met elkaar te vergelijken, wat de transparantie niet ten goede komt.

Weinig proactief

Terwijl de ‘slag van 22 miljard’ rond het staatsbongeld alle aandacht kaapt, is het ook zaak om de bijna 275 miljard euro die spaarders vandaag nog onaangeroerd op hun spaarboekjes hebben geparkeerd niet uit het oog te verliezen. Doorgaans staan die tegoeden op rekeningen die minder dan 1 procent rente opleveren.

Enkele grootbanken hebben sinds kort wel getrouwheidsrekeningen in hun aanbod. Op die rekeningen bestaat de rente vooral uit een getrouwheidspremie, waardoor u de centen het best twaalf maanden laat staan. De totale rente op die rekening loopt bij ING op tot 2,25 procent, bij Argenta en Belfius tot 2 procent en bij BNP Paribas Fortis tot 1,75 procent.

Toch hebben veel klanten hun spaarcenten nog altijd aan een van de klassieke rekeningen van die banken toevertrouwd. Die leveren 0,75 procent rente op bij BNP Paribas Fortis, 0,8 procent bij ING, 0,85 procent bij Argenta en 1,1 procent bij Belfius. KBC heeft als enige grootbank geen getrouwheidsrekening in het gamma. Het klassieke spaarboekje biedt er 0,9 procent rente.

Uiteraard is er vaak sprake van onwetendheid of nonchalance bij de spaarder. Maar ook de banken tonen zich weinig proactief. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de spaarrekeningen waarop de honderdduizenden huurders in ons land hun waarborg moeten plaatsen. Wie dat bij zijn huisbank wil doen, kan niet kiezen op welk spaarboekje dat gebeurt. Dat betekent dat veel huurders vandaag hun waarborg laten oprenten aan minder dan 1 procent, terwijl net voor dergelijk slapend geld een spaarboekje met een hoge getrouwheidspremie een stuk rendabeler zou kunnen zijn.

Contradictie

De fiscaal vriendelijke staatsbon van vorig jaar heeft de spaarmarkt onmiskenbaar in beweging gezet, en dat is een goede zaak. Dat de nieuwe staatsbon op een pak minder interesse kan rekenen, toont aan dat de banken nu wel aantrekkelijke alternatieven aanbieden. Maar de grote contradictie is dat de overheid door het opvoeren van de druk neveneffecten heeft gecreëerd die niet alleen weinig wenselijk zijn voor de spaarder - denk aan de producten met een atypische looptijd die ongunstig kunnen uitdraaien - maar ook voor de banken.

Zo ligt de rente van 3,8 procent die ING, Belfius en KBC aanbieden voor vers spaargeld op een termijnrekening van 12 of 13 maanden een stuk boven de rente van de eenjarige overheidsobligatie die al sinds begin augustus rond 3 procent schommelt. ‘Dat banken boven hun gewicht boksen, is gevaarlijk voor de stabiliteit van de financiële sector’, valt te horen in de sector.

En terwijl de banken onder druk gezet worden om concurrentiële rentes aan te bieden, moeten ze tegelijk rekening houden met steeds strengere kapitaalregels. Bovendien worden ze geconfronteerd met een lawine aan regelgeving en bijgevolg oplopende kosten, en beperken de lage hypotheekrentes de marge.

Ze kunnen al helemaal niet appreciëren dat de overheid een ongelijk speelveld heeft gecreëerd door zichzelf minder strenge regels op te leggen. De depositokas, die vorig jaar met de staatsbon 22 miljard ophaalde, is niet onderworpen aan dezelfde strenge antiwitwasregels waaraan financiële instellingen wel moeten voldoen wanneer ze vers geld binnenhalen. En dan was er nog de verlaagde roerende voorheffing van 15 procent voor de staatsbon van vorig jaar, terwijl op vergelijkbare bankproducten 30 procent verschuldigd is.

Lees meer over de staatsbon en alternatieven in ons dossier.