Coöperatieve aandelen die voor het grote publiek toegankelijk zijn, zijn grosso modo in drie groepen onder te verdelen. Het gaat om de coöperaties die verbonden zijn aan banken, alternatieve energie en microfinanciering.
De laatste twee groepen zijn eigenlijk de puurste vorm van duurzaam beleggen. Bij alternatieve energie wordt vooral geïnvesteerd in zonne- en windenergieprojecten. Bij microfinanciering worden leningen verstrekt aan kleine ondernemers in ontwikkelingslanden.
- Coöperatieve aandelen zijn niet-beursgenoteerde aandelen. Ze behouden in principe hun nominale waarde en keren jaarlijks een dividend uit. Door die combinatie worden ze soms als een veilig product beschouwd, maar het blijft uiteraard risicokapitaal.
- Door het feit dat de aandelen niet-beursgenoteerd zijn, zijn ze minder liquide en kan er niet eenvoudig of snel worden uitgestapt.
- Het aantal vennoten van coöperaties actief in microfinanciering en windenergie blijft toenemen. De laatste groep kon haar dividend in 2021 handhaven, de eerste groep moest het dividend verlagen door de coronacrisis.
Dat duurzaam beleggen in de lift zit, blijkt uit het aantal coöperanten van die vennootschappen. Dat aantal steeg vorig jaar bij de twee groepen coöperaties met gemiddeld 6 procent, leert een rondvraag van de redactie. Bij de bankencoöperaties was er globaal een status quo.
Toch heeft de coronacrisis een stevige impact gehad op de dividenden van de aandelen, vooral dan van de microfinancieringsorganisaties. De drie grootste coöperaties, Alterfin, Incofin en Oikocredit, hebben stevig de schaar moeten zetten in het dividend. De laatste twee keren in 2021 geen dividend uit, voor Alterfin is er nog een dividend van 0,5 procent.
Beter bestand
‘Wij zijn als sociale investeerder actief in microfinanciering en duurzame landbouw. De microfinancieringssector werd hard getroffen door de pandemie, maar de sector van de duurzame landbouw was beter bestand tegen de gezondheidscrisis. Daardoor sloten we 2020 uiteindelijk toch nog met een positief resultaat af’, klinkt het bij Alterfin.
Bij Incofin is er dit jaar geen ruimte voor een dividend. ‘Met een nuldividend willen we vooral het eigen vermogen op peil houden. Daarnaast vinden we het ook vanuit solidariteitsoogpunt aan de ondernemers en onze partnerorganisaties de juiste keuze. Ondanks de moeilijke omstandigheden heeft men zich in de mate van het mogelijke ingespannen om aan de terugbetalingen te voldoen’, luidt het. Incofin financiert vandaag ongeveer 4,7 miljoen kleine ondernemers in 27 landen.
Ook bij Oikocredit had de coronacrisis een impact. ‘Tijdens de crisis heeft Oikocredit zijn sociale missie meer dan ooit kunnen waarmaken, door alle aandacht te laten gaan naar de ondersteuning van onze partners, onder meer door uitstel van terugbetaling te verlenen en ondersteuning te bieden waar nodig. Daartegenover staat dat de totale ontwikkelingsportefeuille kromp, en er aanzienlijke voorzieningen voor mogelijke verliezen werden aangelegd’, zegt Johan Elsen, directeur van Oikocredit België.
‘Het gevolg daarvan is dat er in 2020 een beperkt negatief financieel resultaat was, en er dus geen uitkering van een dividend mogelijk is.’
Voor de meeste beleggers in microfinancieringsorganisaties is het dividend geen doorslaggevende factor. Ook de belastingvermindering van 5 procent die - onder bepaalde voorwaarden - aan een investering in die coöperaties verbonden is, is geen breekpunt, hoogstens mooi meegenomen bij de ondersteuning van jonge ondernemers in ontwikkelingslanden.
Wind en zon
Bij de coöperaties die actief zijn in zonne- en windenergie was de impact van de coronacrisis beperkter. Dat zien we ook aan de dividenden die de coöperaties konden aanhouden.
Ecopower knoopt weer aan met de dividenden van weleer. Na enkele mindere jaren zal in 2021 een dividend van 4 procent worden uitgekeerd. De coöperatie, die meer dan 60.000 leden telt, benadrukt haar ecologische impact. ‘Ecopower injecteerde in 2020 106 miljoen kilowattuur (kWh) groene burgerstroom in het net en leverde 17.000 ton duurzame pellets en briketten. Dat is samen goed voor een besparing van 65.000 ton CO₂’, luidt het in het jaarverslag.
Tijdens de coronacrisis heeft Oikocredit zijn sociale missie meer dan ooit kunnen waarmaken.
Het is eigen aan de aandelen van de coöperaties die actief zijn in alternatieve energie dat het vaak moeilijk is tijdens de eerste jaren na aankoop uit te stappen. Bij Ecopower lag die termijn op zes jaar. ‘Onlangs hebben we onze nieuwe statuten goedgekeurd. Daardoor kunnen aandelen voortaan vanaf het derde boekjaar, in plaats van het zesde, na aankoop worden verkocht’, luidt het.
Een andere fors groeiende speler in dit segment is Beauvent. Regelmatig doet de groep een beroep op de spaarder om het kapitaal uit te breiden. ‘In december vorig jaar hadden we een oproep van 1 miljoen euro die in 30 minuten volgestort was. Daarna volgden nog twee succesvolle operaties. ‘Later deze maand plannen we opnieuw een kapitaalsverhoging van 150.000 euro waarbij maximaal een aandeel kan worden gekocht’, luidt het bij Beauvent. Wie zulke aandelen koopt, moet er rekening mee houden dat hij de eerste vijf jaar niet aan zijn geld kan. Dit jaar leveren de aandelen een dividend van 3,25 procent op, evenveel als vorig jaar.
Banken
En dan zijn er nog de bankencoöperaties. Die zaten wat gekneld met regels van de Europese Centrale Bank die stellen dat de banken tijdens de coronacrisis geen dividend mochten uitkeren. Dat was vooral een probleem voor CrelanCo, de enige coöperatie die zelf ook het statuut van een bank heeft. Toch besliste de coöperatie het jaarlijkse dividend van 3 procent te handhaven voor de boekjaren 2019 en 2020. Alleen konden de dividenden door de Europese regels nog niet (volledig) worden uitgekeerd.
Cera, met 377.820 vennoten de grootste coöperatie, keert in 2021 een dividend van 3 procent uit. Argen-Co, dat een gebroken boekjaar heeft dat eindigt op 30 juni, liet al weten de ambitie te hebben om over het huidige boekjaar een dividend van 3,25 procent uit te keren en daarmee terug te keren naar het historische gemiddelde.
