Wie de voorbije jaren het gebrek aan alternatieven aangreep om zijn spaargeld te beleggen op de beurs kijkt mogelijk ontmoedigd op die beslissing terug. De coronacrisis heeft diepe kraters geslagen op de aandelenmarkten en in vele beleggingsportefeuilles.
Maar beleggers die de basisregels van beleggen indachtig waren, hoeven zich vandaag ondanks de beursverliezen geen grote zorgen te maken. De geschiedenis toont aan dat de beurzen zich zelfs na de grootste crisissen herstellen, al is een portie geduld onvermijdelijk.
Net vandaag, na een forse beursdaling, komen de troeven van de fondsenspaarplannen nog meer tot uiting.
Niet iedereen torst bovendien even grote verliezen. Velen hebben dankzij gespreide beleggingsfondsen de schade kunnen beperken. De keuze van die fondsen speelde uiteraard een cruciale rol.
Afgelopen woensdag maakten De Tijd en L’Echo de winnaars bekend van de Fund Awards. Die bekronen de fondsen die de voorbije vijf kalenderjaren de meest regelmatige prestatie lieten zien. De winnaars tonen aan dat er wel degelijk recepten bestaan om een beursstorm te overleven. We zetten enkele op een rij. Zo kunt u als fondsenbelegger schokdempers in uw portefeuille inbouwen.
1. Al sparend beleggen
Fondsenspaarplannen zitten al enkele jaren in de lift. Zowel in 2018 als in 2019 kende het aantal fondsenspaarplannen bij veel banken een dubbelcijferige groei. KBC heeft al 330.000 plannen lopen, ING 135.000. Ook bij de online ‘fondsensupermarkten’ zoals MeDirect en Keytrade is het concept zeer populair.
De schokdempers voor uw spaargeld
De kracht van die spaarplannen bestaat erin dat u maandelijks - of volgens een andere frequentie - een beperkt bedrag in een of meerdere fondsen kunt stoppen. Die gespreide instap biedt het voordeel dat u niet langer afhankelijk bent van een juiste timing. Als u in één keer een groot bedrag in de markten stopt, doet u dat het best op een dieptepunt van de beurzen. Maar dat is niet te voorspellen. Bij een gespreide instap hoeft u geen rekening te houden met die timing. Bovendien heeft u als beginnende belegger geen grote bedragen nodig.
Net vandaag, na een forse beurscorrectie, komen de troeven van de fondsenspaarplannen nog meer tot uiting. Terwijl sommige beleggers ontmoedigd dreigen af te haken, is dit het moment om dat spaarplan vol te houden. Door ook nu te kopen verlaagt u de gemiddelde aankoopkoers van uw beleggingen aanzienlijk. Op die manier vergroot u de kans dat uw fondsenspaarplan op termijn toch mooie winsten oplevert.
2. Spreid en diversifieer
Niet al uw eieren in één mand leggen is een basisregel voor beleggers. Net die spreiding en diversificatie zijn een troef van de beleggingsfondsen. Dat wordt meteen duidelijk bij de aandelenfondsen. Internationaal gespreide aandelenfondsen deden het de voorbije weken beduidend beter dan de fondsen die enkel in Europese aandelen beleggen. Hoe meer spreiding, hoe groter de kans dat u de verliezen tijdens een crisis kunt beperken.
Fondsen bieden daarnaast de mogelijkheid om uw spaargeld over meerdere beleggingstypes te spreiden. De gemengde fondsen, een populaire fondsensoort in België, beleggen zowel in aandelen en obligaties als in andere beleggingsinstrumenten. Die diversificatie is zeker in crisistijden een belangrijke schokdemper.
Gemengde fondsen zijn beschikbaar voor meerdere risicoprofielen. Als u weinig risico wilt nemen, kiest u het best voor een defensief fonds, dat niet meer dan 35 procent in aandelen belegt. Wilt u veel risico nemen maar niet met een pure aandelenbelegging, dan kiest u het best voor een dynamisch fonds dat meer dan 60 procent in aandelen belegt. Voorts zijn er de flexibele fondsen, zeg maar de kameleons onder de gemengde fondsen, die heel flexibel hun aandelenpercentage kunnen aanpassen van 0 tot 100 procent, in functie van de marktomstandigheden.
De gemengde fondsen kunnen wegens hun diversificatie dus als een belangrijke schokdemper in crisistijden fungeren, ongeacht uw risicoprofiel.
3. Laat uw geld actief beheren
Beleggingsfondsen kunnen actief of passief beheerd worden. De actieve manier bestaat erin dat de beheerder van het fonds actief op zoek gaat naar aandelen waarin hij rotsvast gelooft. Ook kan hij het risico bijsturen in functie van de marktomstandigheden. Passief beleggen, met indexfondsen of trackers, betekent dat de beheerder een beursindex volledig kopieert. De beheerder neemt dus geen stelling in over de aandelen of obligaties waarin hij gelooft. Passieve beleggingen zijn door hun aard veel goedkoper dan actieve fondsen, omdat er nauwelijks een menselijke tussenkomst vereist is.
Die passieve indexfondsen worden steeds populairder. Velen menen dat met actief beheer geen geld meer te verdienen valt, omdat de markten te efficiënt zijn geworden. Vele fondsen bewijzen inderdaad hun onvermogen om beter te doen dan de markt. Maar de winnaars van de Fund Awards tonen aan dat dat geen algemene stelregel is. Fondsen die consequent beter doen dan de markt bestaan zeker. Het gaat om fondsen die heel dynamisch beheerd worden. Recent onderzoek toont zelfs aan dat zulke dynamisch beheerde fondsen tijdens beurscrisissen een betere buffer kunnen vormen dan de passieve varianten.
Actieve fondsen kunt u op meerdere manieren herkennen. Zo kunt u de grootste tien posities van het fonds - die op de fondsenfiche worden gepubliceerd - vergelijken met de grootste tien posities in de referentie-index van het fonds. Wijken die sterk af, dan bewijst dat dat u te maken hebt met een actief beheerd fonds.
Maar informatie over de index is niet altijd voorhanden. Een alternatief is te kijken naar de ‘active share’, die soms op de fondsenfiches wordt getoond. Dat is een percentage tussen 0 en 100 procent. Nul procent betekent dat het fonds een volledige kopie is van de index, 100 procent betekent dat het fonds volledig van de index afwijkt. De winnende fondsen zijn de fondsen met een hoge active share. Bij de fondsen die dit jaar op de Fund Awards in de prijzen vielen, bedraagt die gemiddeld 75 procent.
Bij 13 van de 15 awardwinnaars belegt de beheerder in zijn eigen fonds.
Soms is echter ook de ‘active share’ niet voorhanden. Dan kunt u kijken naar het belang van de grootste tien posities in het fonds. Winnende fondsbeheerders herkent u vaak aan een grote concentratie, vooral bij de aandelenfondsen. De beheerders nemen dan relatief weinig posities op, tussen 30 en 50. Voor het midcapfonds van Financière de l’Echiquier, dat belegt in middelgrote Europese bedrijven, zijn dat slechts 35 posities. Omdat de beheerders weinig posities opnemen, nemen de grootste tien aandelen een belangrijk deel van de portefeuille voor hun rekening. Bij de winnende fondsen staan de grootste tien posities gemiddeld voor 32 procent van het fonds in. Voor het Amerikaanse aandelenfonds van Legg Mason is dat zelfs 41 procent.
Let op, niet alle beheerders slagen erin met een geconcentreerde portefeuille het risico onder controle te houden. Het is dus belangrijk dat u kijkt naar het risicobeheer van de fondsen. Een van de criteria voor de Funds Awards is de prestatie in neergaande markten. Fondsen die zich tijdens beurscorrecties staande houden, zijn doorgaans fondsen die zeer dynamisch worden beheerd en tegendraads durven te beleggen. Bent u op zoek naar een goede schokdemper, kijk dan zeker hoe een fonds in relatieve termen presteerde tijdens eerdere correcties, zoals die van 2008, 2016 of 2018.
4. Let op de kleintjes
Naast een dalende beurs nemen ook de kosten een hap uit uw spaargeld. Door bij de keuze van uw fonds met de kosten rekening te houden bouwt u ook een schokdemper in. Fondsen zijn verplicht in de beleggersinformatie de jaarlijkse kosten op te nemen. Die slaan wel op het voorgaande boekjaar, maar meestal wijzigen de kosten nauwelijks van jaar op jaar.
Voor een aandelenfonds situeren de jaarlijkse kosten zich doorgaans tussen 1,2 en 1,9 procent. Vaak leggen de fondsen die beleggen in exotische groeimarktaandelen de hoogste kosten voor. Voor obligatie- en vastrentende fondsen liggen de kosten lager, gemiddeld tussen 0,5 en 1 procent. Al was er bij de winnende fondsen wel een uitzondering. Het fonds van Aberdeen Standard Life dat in groeimarktobligaties belegt, rekent jaarlijkse kosten van 1,79 procent aan. Bij de gemengde fondsen kunt u rekenen op kosten tussen 1 en 1,5 procent. Het winnende pensioenspaarfonds, Argenta Pensioenspaarfonds, rekende vorig jaar 1,32 procent kosten aan.
5. Kies betrokken beheerders
De beste schokdemper - maar wellicht de moeilijkste om te achterhalen - is te kiezen voor fondsen waarin de beheerder zelf belegt. Als de beheerder in zijn eigen fonds belegt, is de betrokkenheid bij het rendement en het risico vaak groter.
Bij 13 van de 15 winnende fondsen beleggen de beheerders in hun eigen fonds. De beheerders van AXA B Equity Belgium en State Street EUR Liquidity LVNAV Fund doen dat niet, maar ze hebben daarvoor een goede reden. ‘Ik beheer het fonds vanuit Frankrijk, waar het niet geregistreerd staat’, zegt Jérome Antonini, de fondsbeheerder van AXA. Een gelijkaardig verhaal geldt voor Alison Scott, die het fonds van State Street beheert.
