Zowat een op de vijf zelfstandigen heeft voor 2020 uitstel van betaling van zijn sociale bijdragen gevraagd, omdat de coronacrisis zijn activiteiten bemoeilijkte of zelfs onmogelijk maakte, met een directe impact op zijn inkomsten in het afgelopen jaar. Toch weerhield die inkomstenterugval hem er niet van via het Vrij Aanvullend Pensioen (VAPZ) maximaal verder te sparen voor zijn aanvullend pensioen. Een rondvraag van de redactie bij de belangrijkste socialeverzekeringsfondsen voor zelfstandigen leert dat in 2020 evenveel premies in dergelijke contracten gestort werden als in 2019.
Relatief beperkt
Een eerste verklaring kan zijn dat het bedrag dat een zelfstandige via een VAPZ kan sparen relatief beperkt is: maximaal 8,17 procent van het netto belastbare inkomen, met voor 2020 een maximum van 3.291,30 euro. Wie voor een sociaal VAPZ kiest, kan jaarlijks tot 9,4 procent van zijn beroepsinkomen storten, begrensd tot 3.786,81 euro. Een sociaal VAPZ biedt boven op pensioenopbouw ook een beperkte sociale bescherming bij arbeidsongeschiktheid of ziekte.
Ten tweede is het VAPZ voor een zelfstandige fiscaal de interessantste formule om zijn karig wettelijk pensioen aan te vullen. Zelfstandigen kunnen de betaalde VAPZ-premies fiscaal in mindering brengen van hun inkomsten, waardoor die een besparing opleveren tegen het hoogste belastingtarief en waardoor ook minder sociale lasten betaald moeten worden. Zo kan een zelfstandige tot 63 procent van zijn VAPZ-premie recupereren. Bijna een half miljoen zelfstandigen sparen via een VAPZ.
Fiscaal aftrekbaar
Net over dat fiscale voordeel waren zelfstandigen in de loop van 2020 ongerust. Een voorwaarde voor de fiscale aftrekbaarheid in een bepaald jaar is dat de zelfstandige zijn sociale lasten voor dat jaar heeft betaald. En daar knelde het schoentje voor wie voor 2020 uitstel van betaling van sociale bijdragen had gevraagd en gekregen. Minister van Zelfstandigen David Clarinval (MR) en minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) beslisten daarom eind oktober die voorwaarde uitzonderlijk te laten vallen voor 2020.
Dubbel betalen in 2021
Let wel, uitstel is geen afstel. Wie in 2020 uitstel vroeg en kreeg, moet in 2021 dubbele sociale bijdragen betalen: de uitgestelde bijdragen over 2020 plus de bijdragen over 2021. Over de betaalde VAPZ-premies van 2020 hoeven zelfstandigen zich geen zorgen meer te maken, maar de VAPZ-premies die in 2021 worden betaald, zijn alleen fiscaal aftrekbaar als zowel de verschuldigde sociale bijdragen voor 2021 als de uitgestelde bijdragen van 2020 tijdig betaald worden in 2021.
Ook bedrijfsleiders die via een IPT voor een aanvullend pensioen sparen, moeten in 2021 een en ander in orde brengen voor hun spaarinspanning uit 2020. Meer daarover leest u zaterdag op Netto in De Tijd.
