Wat als ik mijn job verlies?
- Voor u berekend: welke gevolgen hebben gezins- en carrièrekeuzes voor uw latere pensioen?
- Pensioenhervorming: welke plannen heeft de regering-De Croo?
- Het magische getal: krijgt iedereen nu een minimumpensioen van 1.500 euro?
- Corona & co.: heeft het virus ook een financiële impact op uw oude dag?
De Pensioengids, zaterdag 20 maart gratis bij De Tijd.
Wie bijvoorbeeld tijdens zijn loopbaan ernstig ziek werd, wordt niet nóg eens gestraft als hij met pensioen gaat. Ook als u wordt ontslagen en een werkloosheidsuitkering krijgt, zal die werkloosheidsperiode meetellen voor de berekening van uw pensioen. Anders is het als u zelf ontslag neemt of als u de laan wordt uitgestuurd wegens een dwingende reden. Dan krijgt u helemaal geen werkloosheidsuitkering en bouwt u evenmin pensioenrechten op.
‘Hoe de werkloosheid wordt gelijkgesteld voor het pensioen is afhankelijk van de periode waarvoor er werkloosheidsuitkeringen werden betaald’, zegt Karen Piqué, expert sociale zekerheid bij de liberale vakbond ACLVB. ‘We maken een onderscheid tussen de 1ste, 2de en 3de periode van werkloosheid. Naarmate je langer werkloos bent, kom je terecht in een andere periode.’
‘Het eerste jaar komt overeen met de eerste periode van werkloosheid. Na één jaar kom je in de tweede periode terecht. In dat geval wordt naar het beroepsverleden gekeken: afhankelijk daarvan kun je langer in die 2de periode blijven. De 3de periode werkloosheid is meteen ook de laatste.’
Tot 2012 telde werkloosheid onbeperkt mee in de tijd voor het latere pensioen. Er werd toen rekening gehouden met het laatste loon dat de ontslagen werknemer werkelijk had verdiend. Maar vandaag geldt voor de pensioenberekening het principe dat werken meer beloond moet worden dan niet-werken. Daarom werd er de voorbije jaren fors aan het systeem van de gelijkstellingen gesleuteld.
Wat zijn de gevolgen van werkloosheid voor het pensioenbedrag?
- 1ste vergoedingsperiode
Het pensioenbedrag voor de 1ste vergoedingsperiode wordt altijd berekend op basis van het normale fictieve loon. Dit wil zeggen: op het loon dat voorafgaat aan de werkloosheidsperiode.
- 2de vergoedingsperiode
Vóór 2017 werd ook voor deze tweede periode nog uitgegaan van het normale fictieve loon, dus van uw recentste loon. ‘Maar sinds 2017 wordt het brutoloon dat voorafgaat aan de werkloosheid niet langer volledig gelijkgesteld, maar verminderd naar een beperkt fictief loon’, legt Piqué uit. Voor 2020 gaat het om 25.833,78 euro voor een volledig jaar. Dat minimale bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd.
Vandaag geldt voor de pensioenberekening het principe dat werken méér beloond moet worden dan niet-werken.
Voor 50-plussers geldt een uitzondering: wie ontslagen wordt na zijn 50ste zal ook in de tweede werkloosheidsperiode nog een volledige gelijkstelling krijgen op basis van zijn laatst verdiende loon.
- 3de vergoedingsperiode
Periodes van werkloosheid vóór 2012 worden voor het pensioen gelijkgesteld op basis van het normale fictieve loon. Voor de periodes vanaf 2012 wordt uitgegaan van een beperkt fictief loon van 25.833,78 euro. Maar ook op die regel zijn er uitzonderingen voor wie op latere leeftijd zijn job verliest.
‘Wie op 1 november 2012 al minstens 55 jaar oud was en toen al in de derde periode van werkloosheid zat, behield de gelijkstelling op basis van het laatst verdiende loon. Wie nu ontslagen wordt na zijn 50ste zal in de derde werkloosheidsperiode vanaf zijn 55ste ook een gelijkstelling krijgen op basis van zijn laatst verdiende loon. Alleen de jaren in de derde periode die vallen vóór de 55ste verjaardag worden gelijkgesteld op basis van het minimumrecht.’
Hoelang geldt de gelijkstelling?
Als u wordt ontslagen en een werkloosheidsvergoeding krijgt, telt de werkloosheidsperiode mee voor de berekening van uw pensioen. Anders is het als u zelf ontslag neemt of als u de laan wordt uitgestuurd wegens een dwingende reden.
Er is een gelijkstelling voor de pensioenberekening zolang u een uitkering krijgt voor de periode van werkloosheid. Als u echter aan een volledige loopbaan zou zitten – 45 loopbaanjaren, ofwel 14.040 gewerkte dagen – dan tellen de werkloosheidsdagen na de eerste 14.040 dagen niet langer mee zodra de volledige loopbaan is bereikt, zelfs als die dagen voordeliger zouden zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval bij iemand die al op zijn 16de begon te werken en de laatste jaren voor het pensioen werkloos wordt of in het SWT-statuut (het vroegere brugpensioen) terechtkomt’, aldus Piqué.
Wat is de impact op de timing voor het vervroegd pensioen?
Zolang de periode gelijkgesteld is, blijft u loopbaanjaren opbouwen die meetellen voor het vervroegd pensioen. Als u werkloos wordt, hoeft u dus niet te vrezen dat u pas later met vervroegd pensioen kunt.
Wat als ik zelf ontslag neem?
Wordt u ontslagen en krijgt u een werkloosheidsuitkering, dan telt die werkloosheidsperiode mee voor de berekening van uw pensioen. Anders is het als u zelf ontslag neemt: dan krijgt u geen werkloosheidsuitkering, waardoor die periode niet meetelt voor uw pensioenopbouw.
De redenering achter de gelijkstelling is namelijk dat wie pech heeft tijdens zijn loopbaan, niet nóg een keer gestraft mag worden met later ook een lager pensioen.
Ook wie op staande voet ontslagen wordt, bouwt geen pensioenrechten op tijdens de niet-gewerkte periode. Bij een ontslag om dringende reden wordt de arbeidsrelatie onmiddellijk beëindigd zonder opzegtermijn of ontslagvergoeding.
Een dringende reden is een ernstige fout die elke verdere professionele samenwerking onmogelijk maakt: diefstal, verduistering, mishandeling of een grove belediging, schending van bedrijfsgeheimen, werkweigering zonder goede reden... Maar ook aanhoudende tekortkomingen, zoals een opeenvolging van fouten in een bepaalde tijdspanne.
