Meer dan 4,2 miljoen Belgen bouwen via hun werkgever een aanvullend pensioen op. Sommigen doen dat via een groepsverzekering, anderen via een pensioenfonds. Het is niet de werknemer, maar de werkgever die de keuze maakt. De werkgever is ook verplicht een wettelijke minimumrente te garanderen op de premies gedurende de looptijd van het contract. Vandaag ligt die rente op gemiddeld 1,75 procent per jaar. Om dat rendement te halen, rekenen de werkgevers op de verzekeraars (groepsverzekeringen) of de pensioenfondsen die de pensioenspaarpotten beheren.
Bij pensioenfondsen is er geen kapitaalgarantie. De rendementen van de fondsen surfen mee op de golven van de financiële markten. In 2023 legden de 162 Belgische pensioenfondsen een gemiddeld rendement van 9,8 procent voor, blijkt uit cijfers van de sectorfederatie Pensioplus. Daarmee herstelden ze van het slechte beursjaar 2022, waarin de fondsen een gemiddeld verlies van 14,8 procent lieten optekenen. De verschillen tussen de fondsen zijn relatief groot. De vier minst presterende fondsen haalden in 2023 een gemiddeld rendement dat lager lag dan 6,9 procent. De vier best presterende fondsen haalden meer dan 13 procent.
Groepsverzekeringen
Een ander verhaal is het bij de groepsverzekeringen, die vooral bestaan uit tak21-verzekeringen. Die producten bieden jaarlijks een rendement dat bestaat uit twee componenten: een gegarandeerd rendement vermeerderd met een winstdeelname. De rendementsgarantie betekent dat het rendement van een tak21-groepsverzekering nooit negatief kan zijn.
De gegarandeerde rendementen van de groepsverzekeringen lagen de voorbije jaren door de extreem lage rentes op 0 à 0,5 procent. De meeste verzekeraars pasten wel telkens bij met de winstdeelname tot een rendement van 1,75 procent. Dat deden ze ook in het slechte beursjaar 2022, waarin zowel aandelen als obligaties het slecht deden.
Ook in 2023 bood het gros van de verzekeraars een rendement van minstens 1,75 procent netto op een tak21-groepsverzekering.
Ook in 2023 bood het gros van de verzekeraars een rendement van minstens 1,75 procent netto. Bij de marktleider AG Insurance leverden de premies van 2023 in de nieuwe contracten zelfs 2,5 procent op. Ook Baloise bood op sommige premies een globaal brutorendement van 2,25 procent. Bij Allianz lag het rendement van de Opportunity-contracten op 2 procent.
Voor 2024 lijkt het nu al vast te staan dat de tak21-groepsverzekeringen minstens 1,75 procent zullen opleveren. Het gros van de verzekeraars heeft de voorbije maanden de gegarandeerde rente opgetrokken tot 1,75 procent. Alleen KBC Verzekeringen garandeert nog 1,5 procent.
Hogere rendementen kunnen wel gehaald worden bij werkgevers die kiezen voor een groepsverzekering die bestaat uit tak23-fondsen. Net als de pensioenfondsen zijn tak23-fondsen veel meer afgestemd op de evolutie van de financiële markten. Het Rainbow Green-fonds van AG Insurance, dat voor 50 procent uit aandelen en voor 50 procent uit obligaties bestaat, boekte in 2023 bijvoorbeeld een rendement van 12,9 procent.
Lange termijn
Pensioenfondsen zijn afhankelijk van de grillen van de beurzen, maar op lange termijn boeken ze wel robuuste rendementen. Over een periode van 39 jaar gaat het om een nominaal rendement van 6,2 procent per jaar. Gecorrigeerd voor inflatie blijft nog een reëel rendement van 3,9 procent over. ‘Wie in 1985 100 euro investeerde in een pensioenfonds, heeft vandaag 431 euro in reële termen, dat is meer dan viermaal de begininleg. In nominale termen is dat bedrag zelfs aangegroeid tot 1.034 euro’, zegt Ann Verlinden, de CEO van Pensioplus.
Opvallend is dat de pensioenfondsen die rendementen niet haalden door extreem grote risico’s te nemen. Het aandelenpercentage in de pensioenfondsen ligt gemiddeld al jaren tussen 35 en 40 procent. Eind 2023 lag het gemiddelde aandelenpercentage op 35,7 procent, dat van obligaties op 49,5 procent. De helft daarvan zijn bedrijfsobligaties.
Voor groepsverzekeringen is het minder makkelijk om een langetermijnrendement vast te stellen aangezien er door de tijd heen sprake is van verschillende rendementsgaranties. Toch is het duidelijk dat werkgevers in ruil voor de rendementsgarantie wel wat potentieel rendement voor hun werknemers inleveren door voor een tak21-groepsverzekering te kiezen.
Intussen lijkt het erop dat werkgevers de komende jaren hogere rendementen op de premies zullen moeten garanderen. Door de forse stijging van de Belgische langetermijnrente zal het wettelijke minimumrendement in 2025 hoger uitkomen. Op basis van een voorlopige berekening zou het rendement in 2025 stijgen van 1,75 naar 2,5 procent, maar pas in juni kan die rente definitief bepaald worden.
