In haar klimaatplan heeft de Vlaamse regering beslist dat vanaf 2029 geen diesel-, benzine- of hybridewagens meer mogen worden ingeschreven. Alle nieuwe auto’s moeten op elektriciteit rijden. De overgrote meerderheid van de chauffeurs zal voor het eerst achter het stuur van een elektrische auto kruipen. Wat moet u weten?
1) Uw keuze hangt af van batterij en laadsnelheid
Wie gaat voor een elektrische auto zonder brandstofmotor - ook wel Battery Electric Vehicle of BEV genoemd - kan volgens de autosectorfederatie Febiac vandaag zo’n 70 modellen kiezen. Met 30 stuks is het merendeel een SUV. Er zijn ook 20 berlines, 16 monovolumes en vijf stadswagens. Die auto’s zijn duurder dan een variant op diesel of benzine. ‘Reken voor het modeljaar 2021 op een prijsverschil van zeker 5.000 euro’, zegt Jochen De Smet, de voorzitter van EV Belgium, de vereniging van bedrijven in de branche van elektrische mobiliteit. De goedkoopste elektrische auto op de markt is de Dacia Spring met een richtprijs van 16.990 euro. Voor een Fiat 500 en de Renault Twingo is dat om en bij 20.000 euro. Aan het andere eind van het spectrum zitten de Porsche Taycan, de Audi e-tron GT en de Mercedes EQS, waarvoor u meer dan 100.000 euro moet neertellen.
De prijs van een elektrische wagen wordt voor een groot stuk bepaald door de batterij. Die bepaalt het rijbereik. ‘Denk vooral na over uw dagelijks gebruik. Negen op de tien ritten zijn korter dan 80 kilometer’, zegt Philippe Vangeel, de secretaris- generaal van de sectorfederatie van elektrische mobiliteit AVERE. De kleinste auto’s hebben een batterij van 20 kilowattuur (kWh) en de grootste van 100 kWh, goed voor een rijbereik tussen 100 en 500 kilometer. Hoe kunt u het rijbereik inschatten? ‘Door de energiecapaciteit van de batterij (in kWh) te delen door een gemiddeld verbruik van 20 kWh per 100 kilometer krijg je een indicatie van het bereik in normale verkeers- en weersomstandigheden met een rustige rijstijl’, zegt Michel Martens, de directeur van het kenniscentrum van Febiac.
‘Batterijen van 60 tot 80 kWh worden meer en meer de standaard, ook voor goedkopere modellen. Daarmee haalt u zo’n 400 kilometer. Voorbeelden zijn de VW ID3 met een prijs van ongeveer 40.000 euro en een Tesla Model 3 van zo’n 50.000 euro’, zegt De Smet. Weet dat de laadcapaciteit van de batterij door de jaren heen kan afnemen. ‘Reken op een terugval van ongeveer 2 procent per jaar. Na tien jaar zult u een vijfde tot een kwart minder ver raken met een volle batterij dan toen de e-auto nog nieuw was’, zegt Frank Van Gool, de directeur van de leasesectorfederatie Renta. ‘Meer en meer fabrikanten geven tot 10 jaar of 1 miljoen kilometer garantie’, zegt Vangeel.
Naast de capaciteit moet u ook letten op de laadsnelheid van de batterij. Laden kan op verschillende manieren. U kunt aan een gewoon stopcontact laden aan 2,3 kilowatt (kW). ‘Dat is de goedkoopste manier. Voor oplaadbare hybrides is dat voldoende, maar voor volledig elektrische wagens raden we het af om veiligheidsredenen’, zegt Laurent Willaert van Febiac. Bij de laadpalen wordt een onderscheid gemaakt tussen de ‘trage’ laadpalen en de snelladers. Een laadpaal thuis, op het werk of het openbaar domein is ‘traag’ en werkt op wisselstroom. Trage laadpalen hebben een laadvermogen van 11 of 22 kW bij een driefasige netspanning (400V) of van 3,7 of 7,4 kW bij een eenfasige netspanning (230 V).
Na tien jaar zult u met een volle batterij een vijfde tot een kwart minder ver kunnen rijden.
De snelladers werken op gelijkstroom en hebben een laadvermogen vanaf 50 kW. ‘Als het voor u belangrijk is snel te kunnen bijladen op bepaalde momenten, dan koopt u beter een voertuig dat op gelijkstroom kan laden met een zo hoog mogelijke laadsnelheid’, zegt Van Gool. ‘Als u altijd thuis, op het werk of aan een traag publiek laadstation laadt, dan volstaat een model dat aan 11 kW kan laden. Het is aanbevolen zo veel mogelijk aan ‘tragere’ snelheid bij te laden om de levensduur van de batterij maximaal te houden.’
2) Weer en rijstijl bepalen het rijbereik
‘De actieradius of het bereik van een e-auto hangt af van drie factoren. De eerste is de grootte van de batterij, vergelijkbaar met de inhoud van een tank van een benzine- of dieselauto. Daarnaast spelen de energie die de auto nodig heeft om te rijden, uw rijstijl en het weer een rol’, zegt Vangeel.
‘Het rijbereik dat de autoconstructeur opgeeft, is doorgaans vrij accuraat, maar wel in de ideale omstandigheden. Dat is een buitentemperatuur tussen 15 en 25 graden’, zegt Van Gool. ‘Bij bepaalde temperaturen zal de batterij niet alleen meer - tot 30 procent - verbruiken, maar ook trager en niet volledig laden. Sommige constructeurs lossen dat op door een verwarmings- en koelsysteem op de batterij te plaatsen.’ Vraag dat zeker na als u uw auto doorgaans op straat parkeert ’s nachts. ‘Bij de meeste wagens kan het interieur verwarmd of gekoeld worden voor vertrek terwijl de wagen nog aan de stroomkabel hangt. Zo verliest u daaraan geen rijbereik’, zegt Van Gool.
Ook uw rijgedrag heeft een impact. ‘De algemene regel is dat sportief rijgedrag en hoge snelheden - bijvoorbeeld op een snelweg - een negatieve invloed hebben op het rijbereik’, zegt Willaert. ‘In stadsverkeer presteert een elektrische wagen beter dan benzine- en dieselwagens. Filerijden heeft doorgaans een gunstig effect op de batterij.’ Wilt u zo efficiënt mogelijk rijden? ‘Met een verbrandingsmotor kunt u het best zo snel mogelijk optrekken tot de gewenste snelheid. Een elektrische auto is het zuinigst als u rustig en geleidelijk optrekt’, zegt Van Gool.
Te hoge of te lage buitentemperaturen doen niet alleen het bereik van e-auto’s dalen, maar bemoeilijken ook het opladen van de batterij.
3) Thuis of elders laden
Hebt u een eigen oprit of garage, dan kunt u een laadpaal installeren. ‘Die zijn er in verschillende prijsklassen, gaande van 600 euro voor een doe-het-zelver tot 2.500 euro voor een installatie die het verbruik balanceert met de andere aangesloten toestellen of die beschikt over een slimme sturing in combinatie met zonnepanelen, een thuisbatterij en digitale meter’, zegt Van Gool. ‘Kies voor een model met een vaste kabel om te vermijden dat u bij thuiskomst altijd de koffer moet openmaken. Er bestaan ook kabels en palen die de afrekening van het verbruik automatisch verrekenen met uw werkgever.’
‘Wie thuis een laadpaal installeert, kijkt beter na welk laadvermogen de boordlader van de wagen toelaat. Het heeft geen zin een laadpaal met een vermogen van 11 kW te plaatsen als de boordlader van uw auto maar een vermogen van 7,4 kW toelaat’, zegt Martens.
‘Daarnaast is het belangrijk om te weten of de lader in de auto 1- of 3 faseladen ondersteunt. In dat laatste geval moet uw meterkast voorzien zijn van een 3-faseaansluiting’, zegt Vangeel. De netbeheerder moet dan uw meterkast aanpassen en mogelijk een nieuwe kabel naar de straat trekken. ‘Het elektriciteitsnet laat overal toe om een laadpaal te plaatsen, maar mogelijk niet overal het gewenste vermogen zonder bijkomende investeringskosten’, zegt Willaert.
Kunt u niet opladen op uw oprit of in uw garage? ‘Een eigen laadpaal plaatsen op de openbare weg kan niet. Technisch kunt u een kabel laten lopen over het voetpad in een kabelgoot van een huis tot aan de wagen. Sommige steden experimenteren daarmee, maar het is natuurlijk geen ideale oplossing’, zegt Willaert. ‘Er bestaan ook andere systemen die de kabel vanaf de gevel op een veilige manier tot aan de auto brengen, maar niet alle steden en gemeenten laten dat toe’, zegt Van Gool.
Wie geen eigen laadpaal heeft, kan laden op publieke plaatsen, op parkings van kantoren of winkels en aan (ultra)snelladers. ‘De meeste laadpalen werken niet met een gewone betaalkaart of creditcard, u hebt een laadpas nodig. Hoewel er al veel vooruitgang is geboekt, zijn niet alle laadpassen compatibel met alle laadpalen’, zegt Van Gool.
4) Prijs en duurtijd van laadbeurt hangen af van laadpunt
Wie thuis een eigen laadpaal en zonnepanelen heeft, kan zijn wagen gratis laden. ‘Voor anderen kost het thuisladen ongeveer 25 eurocent per kWh, afhankelijk van het elektriciteitscontract en de (stijgende) energieprijzen’, zegt Willaert. ‘De kostprijs van publiek ’traag’ laden is doorgaans 25 à 40 procent hoger dan het thuistarief. Snelladen kost al gauw het dubbele of meer’, zegt Van Gool.
Daarmee valt het verbruik van een elektrische wagen lager uit dan dat van een benzine- of dieselwagen. ‘Een elektrische variant is zo’n 40 à 50 procent goedkoper dan een vergelijkbaar model’, zegt De Smet. ‘Een elektrische auto heeft weinig bewegende onderdelen, waardoor het onderhoud minimaal is. Zaken als olie verversen, nieuwe filters, vervanging van de koppeling of de distributieriem komen niet voor op de onderhoudsfactuur van een elektrische wagen. Ook de remmen slijten minder omdat je ook de elektromotor gebruikt om te remmen’, zegt Vangeel. ‘Afhankelijk van het model liggen de onderhoudskosten 40 tot 60 procent lager dan bij een klassiek aangedreven voertuig’, zegt Van Gool.
Afhankelijk van het model liggen de onderhoudskosten 40 tot 60 procent lager dan bij een klassiek aangedreven voertuig.
De duur van een laadbeurt hangt af van de maximale laadcapaciteit van de wagen en het vermogen van de laadpaal, maar ook de weersomstandigheden kunnen een factor zijn (zie hoger). ‘Op een plaats waar meerdere voertuigen tegelijk laden, wordt het beschikbare vermogen verdeeld. Zo kan de laadsnelheid plots gehalveerd worden als een tweede chauffeur inplugt naast uw auto’, zegt Van Gool. ‘Wie wil snelladen doet dat het best als de batterij tussen 10 en 80 procent geladen is. Met minder dan 10 en meer dan 80 procent batterij duurt het langer’, zegt Martens.
Hoelang duurt het om in ideale omstandigheden een bereik van 100 kilometer te laden? ‘Rekening houdend met een verbruik van 18 kWh per 100 kilometer voor een gemiddelde elektrische auto is dat acht uur aan een traditioneel stopcontact (2,3 kW), vijf uur aan een laadpaal met standaard monofasige aansluiting (3,7 kW), 2,5 uur aan een laadpaal met verzwaarde monofasige aansluiting (7,4 kW) en 1,5 uur aan een laadpaal met een driefasige aansluiting (11 kW). Reken op 45 minuten aan een publieke laadpaal van 22 kW en acht minuten aan een snellader van 150 kW zoals de Tesla Supercharger, Ionity en Fastned’, zegt Van Gool.
5) Fietsrek kan, aanhangwagen of caravan niet evident
‘Een fietsrek is in de regel geen probleem’, zegt Willaert. Hebt u behoefte aan een aanhangwagen of wilt u op vakantie met een caravan? ‘Sommige modellen kunnen een aanhangwagen trekken tot 750 kilogram. Een caravan trekken kan alleen met een aantal zwaardere modellen, maar dat heeft een zeer grote impact op het verbruik’, zegt Van Gool. ‘Houd er ook rekening mee dat een elektrische auto zwaarder is dan een klassieke auto en u voor het trekken van een caravan mogelijk een rijbewijs BE nodig hebt.’
6) Geen premies voor auto, wel belastingvoordeel voor laadpaal
Tot eind 2019 was er een Vlaamse zero-emissiepremie die schommelde tussen 2.000 en 4.000 euro voor de aankoop van een elektrische wagen, maar die is geschrapt. Volledig elektrische wagens zijn in Vlaanderen wel vrijgesteld van de belasting op inverkeerstelling en de jaarlijkse verkeersbelasting.
Particulieren die sinds 1 september 2021 een slimme laadpaal laten installeren bij hun woning kunnen een belastingvoordeel krijgen. ‘Het is een eenmalige belastingvermindering voor een investering tot 1.500 euro per laadpaal per belastingplichtige’, zegt Jef Wellens, fiscalist bij Wolters Kluwer. De belastingvermindering bedraagt 45 procent van de uitgaven tot eind 2022, wat het maximale voordeel op 675 euro brengt. In 2023 daalt het naar 30 procent en in 2024 (tot 31 augustus) naar 15 procent. ‘Let wel, het belastingvoordeel is er alleen voor een slimme laadpaal die stroom levert afkomstig van een 100 procent groene energieleverancier of van eigen elektriciteitswinning met bijvoorbeeld zonnepanelen. Doe-het-zelvers zijn uitgesloten’, zegt Wellens. ‘Wie een laadpaal bij zijn nieuwbouwwoning plaatst, krijgt het belastingvoordeel alleen als hij er op 1 januari van het daaropvolgende jaar effectief woont.’
