De erelonen van notarissen in België, die zijn vastgelegd in een Koninklijk Besluit, werden al bijna 40 jaar niet meer herzien. ‘Surrealistisch’, stelde vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Hij wil de tarieven evalueren en onder meer de administratiekosten voor het verwerven van een woning substantieel verlagen.
Wat moet u nu verstaan onder notariskosten? Bij het kopen van een woning bijvoorbeeld is het overgrote deel van wat u onder ‘kosten’ verstaat belastingen, zoals de registratiebelasting. Dat geld is dus niet voor de notaris, maar voor de schatkist. Weet dat een eerste (algemeen) advies bij een notaris gratis is. Dat is ook het geval voor het nazicht en de opmaak van het verkoopcompromis voorafgaand aan de authentieke akte.
De belangrijkste activiteit van notarissen is het verlijden van authentieke aktes. Ze hebben daarop een vrijwel volledig wettelijk monopolie. Bij de ondertekening van een authentieke akte betaalt u vier zaken.
1. Het ereloon van de notaris
Dat is de vergoeding voor zijn werk. Een notaris wordt niet per uur betaald, maar vraagt een vergoeding die is bepaald in 1950. Sommige tarieven liggen vast, andere zijn proportioneel en degressief. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de aankoop van een woning. Het percentage ereloon wordt dan kleiner naargelang de verkoopprijs van een woning hoger is.
‘De erelonen van een notaris zijn niet afhankelijk van de complexiteit van de opdracht, noch van het aantal uren dat een notariskantoor eraan besteedt. Dossiers waarin extra problemen opduiken of die bijkomend opzoekingswerk vergen, hebben geen invloed op de erelonen’, zegt Fednot, de federatie van het Belgisch notariaat.
‘De erelonen dekken veel meer dan louter het opstellen van de akte. Wilt u bijvoorbeeld voorafgaandelijk advies of meer informatie inwinnen over de juridische gevolgen van een aankoop of een lening, dan rekent de notaris u geen bijkomende kosten aan. Er bestaat niet zoiets als een uurtarief per raadpleging. Dat maakt allemaal deel uit van het beheer van uw dossier.’
Een notariële akte is bovendien geen document ‘klaar voor gebruik’, benadrukken de notarissen. ‘De opstelling van een juridisch correcte en betrouwbare akte neemt veel tijd in beslag en vergt heel wat belangrijk opzoekingswerk. We moeten ook inlichtingen opvragen bij verschillende administratieve diensten.’
Soms wordt een tarief wel vrij bepaald tussen de notaris en de klant. Dat komt omdat bepaalde prestaties en authentieke aktes niet voorkomen in het KB van 1950 omdat ze toen nog niet bestonden. Een voorbeeld is de akte om het huwelijksvermogensstelsel te wijzigen.
2. Registratie- en schrijfrechten
Dat zijn de belastingen die de notaris moet inhouden voor rekening van de staat en de gewesten. De bedragen schommelen in functie van de aard van de akte en het gewest. Ze belanden dus niet in de zak van de notaris.
3. Administratieve kosten
Die omvatten de uitgaven van de notaris voor zijn fiscaal, stedenbouwkundig, kadastraal… opzoekwerk en voor administratieve formaliteiten. Ze dekken ook de kosten na de akte (voor het maken van kopies, de hypothecaire overschrijving of inschrijving bij het kantoor Rechtszekerheid) en de algemene werkingskosten van het notariskantoor: kosten voor materiaal, de huur, kosten voor de boekhouding...
Die kosten kunnen aanzienlijk verschillen van de ene notaris tot de andere, zelfs voor eenzelfde dienstverlening. Voor de aankoop van een woning bedragen de administratieve kosten gemiddeld tussen 800 en 1.100 euro.
4. De btw
Sinds 1 januari 2012 zijn de notariële erelonen en ook een deel van de opzoekingskosten verbonden aan notariële akten of diensten onderworpen aan 21 procent btw.
Een notaris kan ook juridische diensten verlenen. In dat geval kan concurrentie spelen met andere professionals, zoals advocaten, vermogensplanners en vastgoedmakelaars. Dat is onder meer het geval voor:
- aangiftes van successie
- vastgoedonderhandelingen
- echtscheiding met wederzijdse instemming
- gezinsbemiddeling
- diensten aan bedrijven.
Hoewel u er alle belang bij hebt de prijzen van de verschillende professionele spelers te vergelijken, stelde de federale overheidsdienst Economie vast dat de consument voor die diensten toch vaak vrijwillig een beroep doet op een notaris. En dat ‘om zijn vakbekwaamheid in verschillende domeinen, zoals fiscaal en huwelijksvermogensrecht en/of de kennis van de notaris over de gezinstoestand, de vermogensrechtelijke of andere situatie van de burger’, klinkt het.
Daarbij komt nog de meerwaarde van de tussenkomst van de notaris: de rechtszekerheid. Want de notaris is ‘aansprakelijk voor elke fout die hij maakt in het kader van de uitoefening van zijn functies en voor de schade die eruit voortvloeit’.
