N-VA wil komaf maken met open sociale zekerheid

'Bij mijn tournee van lezingen door Vlaanderen kwam een vraag telkens terug. Vooral gepensioneerden begrijpen echt niet waarom zij na ruim 40 jaar werken en bijdragen een lager pensioentje krijgen dan de bijstand waar sommige nieuwkomers meteen een beroep op kunnen doen.'

Gewezen staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) legt daarom in de aanloop naar de verkiezingen de getrapte sociale zekerheid op tafel. Mensen moeten eerst bijdragen aan het systeem voor ze toegang krijgen tot een werkloosheidsuitkering, kinderbijslag en de sociale zekerheid. Aan de pure bijstand wordt niet geraakt. Dat stellen Francken en co-auteur Joren Vermeersch in het boek 'Migratie in 24 vragen en antwoorden', een bloemlezing van misvattingen en onbegrip die ze te horen kregen over migratie.

Welvaartsstaat

De kwestie gaat naar de kern van de discussie die steeds weer opduikt over migratie. Valt een sociale welvaartsstaat te rijmen met grote jaarlijkse aantallen nieuwe migranten?

Professor-emeritus Mark Elchardus (VUB), die het boek op de presentatie inleidde, stelde het scherp. 'Er zijn twee modellen mogelijk. Bij het eerste gaat het hoofdzakelijk om arbeidsmigranten met bepaalde competenties in een land met een zwakke welvaartsstaat en een flexibele arbeidsmarkt, wat mijns inziens een economisch en budgettair positief effect heeft. Dat wordt negatief als mensen, die om andere dan puur economische redenen migreren, naar een sterke welvaartsstaat trekken met een weinig flexibele arbeidsmarkt. België heeft voor de duidelijkheid dat laatste model.'

Het is een variant op de uitspraak van Nobelprijswinnaar Milton Friedman. 'Je kunt vrije open migratie hebben naar jobs, maar niet naar het sociale model.'

Bed, bad, brood

Een open sociale zekerheid lokt volgens Francken uitkeringsmigratie. 'Asielzoekers hebben enkel recht op bed, bad en brood. Dat is niet waar mensen bezwaar tegen maken. Dat verandert als mensen de officiële erkenning als vluchteling krijgen. Dan hebben ze net als elke andere Belg recht op een leefloon, kindergeld, schoolbonus, installatiepremies voor huisvesting en begeleiding naar een woonst. Er is ook een belastingaftrek van 450 euro per jaar per kind voor wie niet werkt', luidt het.

Francken benadrukt dat heel wat vluchtelingen snel werk vinden. 'Het is goed dat we vluchtelingen eerst aan een woonst, werk en inburgering helpen. Maar het kan niet de bedoeling zijn dat gezonde vluchtelingen jaren ten laste blijven van de maatschappij. Dienen wij daarnaast de welvaart te verzekeren van migranten die hier vrijwillig willen komen wonen en perfect terug kunnen.'

Het profiel van de migranten is een dada van Francken en de N-VA. Die wil meer mensen die komen werken en studeren, en minder asielzoekers en volgmigratie via huwelijk en familiehereniging.

Conventie van Genève

De N-VA diende de voorbije jaren wetsvoorstellen in over een getrapte sociale zekerheid. Gemakkelijk is dat allerminst, want gelijke sociale behandeling voor onderdanen en nieuwkomers zit verankerd in de grondwet en is een pijler van het vluchtelingenrecht, de Conventie van Genève. N-VA-voorzitter Bart De Wever kreeg in 2015 nog banbliksems toen hij in volle vluchtelingencrisis pleitte om de Conventie van Genève op dit punt aan te passen en vluchtelingen niet meteen dezelfde rechten te geven als inwoners.

De N-VA ziet een uitweg in het Deense model. Daar is de toegang tot de sociale zekerheid - werkloosheid en kindergeld - gekoppeld aan de lengte van het verblijf in het land. 'Oostenrijk is bezig met dat systeem in te voeren, en ook in Nederland is er debat over', stelt Vermeersch. 'In Denemarken is het ingevoerd door een sociaaldemocratisch bestuur. Ik begrijp niet waarom de sp.a hierin geen medestander is, want het is de enige weg om de combinatie van migratie en sociale zekerheid overeind te houden.'

Francken legt nog de link met de campagne. Migratie lijkt als thema wat weggedeemsterd. 'Koopkracht, pensioenen en zorg leven ongelooflijk momenteel. Maar tegelijk word ik ook overal aangesproken op vervreemding die de mensen voelen in hun wijken. Vergis u niet, het is helemaal niet weg.' Hij herhaalde ook nog eens dat hij in de volgende regering opnieuw de post asiel en migratie ambieert.