Grootste drugskartels organiseren trafiek via België

De NarcoFiles omvatten miljoenen gerechtsdocumenten van het Colombiaanse openbaar ministerie. De Tijd onderzocht die samen met Knack, het collectief OCCRP en meer dan 40 andere media wereldwijd. Dat ging gepaard met verregaande veiligheidsmaatregelen, omdat de meeste gelekte dossiers dateren van de jongste vijf jaar, namen van drugsspeurders en informanten bevatten en in veel gevallen nog niet hebben geleid tot tussenkomsten van het gerecht.

Zeer recente documenten tonen aan dat het drugskartel La Cordillera - dat zowat 20 jaar geleden is opgericht door een paramilitaire commandant en honderden leden telt - zijn cocaïne voor de Europese markt vooral opstuurt naar België. Er worden speedboten en onderzeeërs ingezet om de ladingen naar de schepen te brengen die hier toekomen, onder andere via het Colombiaanse buurland Ecuador.

Andere dossiers uit de NarcoFiles beschrijven hoe de Clan del Golfo - met duizenden leden het grootste drugskartel van Colombia - zijn handlangers, ‘aapjes’ genoemd, inzet om met ladders aan boord van varende schepen te klauteren en zo in een gedocumenteerd geval 820 kilogram cocaïne aan boord te brengen, bestemd voor een kaai in Antwerpen. De aapjes krijgen een vergoeding van 9.000 euro.

Behalve de grote kartels schuilen ook tal van kleinere Colombiaanse bendes achter de trafiek naar ons land. De NarcoFiles verwijzen naar een bende van vier Colombiaanse broers die hun coke via Mexico ‘vooral naar België’ smokkelen. Hun drugs verstoppen ze tussen elektrotoestellen, zoals ijskasten en airconditioners. Daarnaast wordt een massa Colombiaanse exportbedrijven aangehaald die helpen bij de trafiek en bijvoorbeeld een half miljoen dollar kunnen opstrijken per container die ze in Antwerpen krijgen.

De vindingrijkheid van de drugskartels kent geen grenzen. De NarcoFiles maken melding van ‘cajas de mar’ (letterlijk ‘zeedozen’): metalen kokers gevuld met coke die aan de romp van een schip worden bevestigd en qua kleur, afmetingen en design zo ontworpen zijn dat ze deel lijken uit te maken van de boot. Colombianen verwerken de coke ook in materiaal als fruitsap, steenkool of textiel, waarna de drugs in ons land gerecupereerd worden in ‘cocaïnewasserijen’. Tussen de 20 cokelabs die de Belgische politie ontdekte sinds 2018 zaten 7 wasserijen.

Douaniers geviseerd

In ons land worden geregeld grote ladingen coke onderschept. Vorige week deden douaniers een recordvangst in Antwerpen. Ze ontdekten 7,5 ton cocaïne, goed voor een straatwaarde van bijna 400 miljoen euro.

Dat leidt tot nervositeit bij de criminele drugsbendes, die geen geweld schuwen om onderschepte ladingen weer in handen te krijgen. Vrijdagavond werden aan een grenspost van de douane in Antwerpen twee havenarbeiders bedreigd met een mes, geslagen en gekneveld. De verdachten waren op zoek naar drugs in het depot. Ze hadden hun zinnen gezet op twee in beslag genomen containers waarin cocaïne aangetroffen was. In de ene waren de drugs verstopt tussen dierenhuiden, in de andere werd de coke gevonden in een lading maniok. Het is nog niet duidelijk of de drie verdachten drugs konden buitmaken, noch of ze al ingerekend werden.

Een ploeg Antwerpse douaniers ontsnapte vorige maand aan het ergste. De politie hield toen op het nippertje een zwaarbewapend commando in een busje tegen in de buurt van de opslagloods van de douane.

Tekort aan personeel

De incidenten doen douaniers en havenarbeiders vrezen voor hun veiligheid. De vakbonden waarschuwen ervoor dat dat leidt tot een nog groter tekort aan personeel, omdat niemand de job nog wil doen. De regering trok al budget uit voor extra scanners en de aanwerving van douaniers, maar het blijkt moeilijk om die snel aan te werven. De veiligheidssector kampt met schaarste en veel kandidaten doorstaan volgens het kabinet van bevoegd minister Vincent Van Peteghem (CD&V) de veiligheidsscreening niet.

De douane wil in beslag genomen ladingen sneller kunnen verbranden, het liefst de dag zelf, zodat de drugs niet blijven liggen in de depots. Van Peteghem laat weten op zoek te zijn naar extra verbrandingsovens en opslaglocaties.

Hoeveel cocaïne dit jaar onderschept is in ons land, is nog niet bekend. De douane verwacht het record van 2022 te verbreken. Toen ging het om 110 ton cocaïne. In de eerste helft van 2023 werd 20 procent meer cocaïne onderschept dan in dezelfde periode vorig jaar.