Rijkste Belgische familie de Spoelberch duikt op in Panama Papers

Met LuxLeaks legden we al bloot hoe de familie de Spoelberch zo weinig mogelijk belastingen betaalt door haar aandelen in AB InBev en tal van andere grote (Belgische) bedrijven vanuit het groothertogdom Luxemburg te beheren. In februari vorig jaar raakte dan weer bekend dat sommige telgen van de familie ook een Zwitserse rekening bij HSBC in Genève verborgen hielden, waarna bekend raakte dat de Bijzondere Belastinginspectie een grondig onderzoek voerde naar de familie de Spoelberch. Maar ook in het verre Panama zitten afstammelingen van de bierfamilie verscholen achter schermbedrijven, leert Panama Papers. Ze hebben nietszeggende namen zoals Retro Marketing Corp., Rolph Marketing Corp., Greyberg Holdings en Artistissimo Corp. Allemaal aangekocht via tussenpersonen in Zwitserland en Luxemburg.

Hoe ging dat achter de schermen in zijn werk? Een Zwitserse financieel adviseur van het kantoor Hirsch & Cie bestelt op 18 januari 2008 via een eenvoudige e-mail twee Panamese spookbedrijven bij leverancier Mossack Fonseca. Die moeten kant-en-klaar zijn. En volledig anoniem, met aandelen aan toonder, zoals gebruikelijk. Deze keer in opdracht van een Belgische cliënt van het Zwitserse kantoor: Rodolphe de Spoelberch, met adres in Brussel, verraden de uitgelekte mails. De 58-jarige burggraaf Rodolphe de Spoelberch zetelt in belangrijke familiale investeringsholdings van de AB InBev-familie.

De Spoelberch is zo in een mum van tijd eigenaar van twee Panamese firma’s. De bedrijfsnamen zijn totaal willekeurig. Want amper een maand eerder, op 20 december 2007, had Mossack Fonseca vanuit zijn hoofdkantoor in Panama nog een e-mail verstuurd naar zijn filiaal in Zwitserland met de namen van honderd Panamese vennootschappen die klaarstonden om verkocht te worden aan klanten. Letterlijk van A tot Z, van de firma Anarcher Trading Corp. tot Zutra International SA. Met de vermelding: ‘In bijlage vinden jullie onze nieuwe stock met honderd shelf companies.’ Honderd kant-en-klare Panamese spookbedrijven, waaronder Rolph Marketing, een van de twee Panamese bedrijven die een maand later al bij de Spoelberch belanden.

Hoewel de Spoelberch in april 2008 officieel wordt aangesteld als ‘directeur’ van de twee Panamese spookbedrijven, zijn het stromannen in Panama die alle plichtplegingen en formaliteiten op zich nemen. Het officiële adres van de twee firma’s is dan ook gewoon dat van de hoofdzetel van leverancier Mossack Fonseca: Mossfon Building, 2nd floor, East 54th Street, Panama. De verslagen van de officiële vergaderingen van de bedrijven vermelden alleen stromannen als aanwezige directeurs. Het enige wat echt telt, is dat de Spoelberch de aandelen van de spookbedrijven in handen heeft. Tot hij ze niet meer nodig heeft en de firma’s een stille dood sterven.

De machine met Panamese spookbedrijven draait ook op volle toeren voor de jongere telgen van de AB InBev-familie. Zoals de dertigers Alexis en Patrice Bailo de Spoelberch, zonen van Luka Bailo, die in 2001 trouwde met Alice de Spoelberch. In juni 2011 voltrekt zich voor de broers hetzelfde scenario als voor Rodolphe de Spoelberch, alleen gebeurt de aankoop van de Panamese bedrijven ditmaal via een Luxemburgs advocatenkantoor, Chorfi, Weinacht & Associés (vandaag WGL). De firma Artistissimo Corp. met nummer 62153 wordt voor hen ‘besteld’ en ‘van het schap gehaald’. Er worden de dag zelf twee aandelen aan toonder uitgeschreven. En op 11 oktober 2011 worden Alexis en Patrice ook directeur van het bedrijf, samen met Unique Management Inc. uit de Seychellen.

Het gebeurt zo gezwind dat zelfs de eigenaars soms de weg kwijtraken in hun eigen doolhof van spookbedrijven. In februari vorig jaar moest leverancier Mossack Fonseca uitzoeken wie nu ook alweer schuilging achter het Panamese spookbedrijf Retro Marketing Corp. Na wat mailverkeer kon het Zwitserse advocatenkantoor Lecocqassociate bevestigen dat de broers de Spoelberch nog altijd - al sinds april 2011 - directeurs waren van de firma, maar er niets meer mee deden en, toegegeven, niet eens meer wisten wie nu juist voor hen de firma beheerde, lezen we in de uitgelekte mails. Om te verhinderen dat hun spookbedrijf nog langer doelloos bleef rondspoken, verstuurden de broers de Spoelberch in juni vorig jaar de ontbindingspapieren voor hun vergeten Panamese firma. De broers wonen nu officieel in Zwitserland en Monaco, maar ondertekenden de ontbindingspapieren vanuit Saint-Tropez. ‘Af te wikkelen door onze advocaten in Zwitserland.’ ‘Ter attentie van onze leverancier van bedrijven in Luxemburg.’

De familie de Spoelberch hult zich traditioneel in stilzwijgen. De persdienst van AB Inbev benadrukt wel dat dit gaat over personen, niet over de biergroep zelf. Het Zwitserse advocatenkantoor Lecocqassociate legt uit dat de jonge de Spoelberch-telgen 'niet eens wisten dat hun vorige advocaat die hun fortuin beheerde, de offshorevennootschap Retro Marketing Corp voor hen had opgericht'. 'Ze zouden die dan ook zelf niet meer hebben gebruikt', luidt het. Maar hun vorige advocaat ontkent dat: 'Geen enkele slimme advocaat zet zo'n vennootschap op zonder akkoord van de cliënt.'