Molenbeekse overbevolking

In twintig jaar zullen er zo’n 200.000 inwoners bijgekomen zijn. Geen wonder dat op veel plaatsen woningen en appartementen worden gebouwd. Die zijn meer dan nodig.

Helaas gebeurt die uitbreiding niet altijd even doordacht. De gemeentelijke autonomie staat nog steeds een globale kijk op de toekomst van de stad als één geheel in de weg. Veel beslissingen op het vlak van huisvesting worden lokaal genomen en geven geen blijk van een visie die de achterhaalde interne grenzen in het Gewest overstijgt.

Een goed voorbeeld is de Brunfautstraat in Molenbeek. Daar zijn twee vastgoedprojecten aangekondigd, goed voor 200 wooneenheden. Dat is behoorlijk wat volk erbij, vinden de bewoners. Die beklagen er zich al langer over dat de buurt overbevolkt is en dat er nauwelijks geld is voor investeringen in de publieke ruimte.

Sociale woningen

Dichtbevolkt is dit deel van Molenbeek in ieder geval. Als er gemiddeld 7.209 mensen per km2 wonen in het Brussels Gewest, zijn dat er daar 26.525. De werkloosheid ligt er bijzonder hoog, de armoede ook. 98 procent van de verhuurde appartementen zijn sociale woningen.

De wijk heeft geen goed imago. Een chaotische Maghrebijns-monoculturele buurt, jaren verwaarloosd en door sommigen niet geheel onterecht een getto genoemd. De voortvluchtige Salam Abdeslam kon er zich zonder probleem lang schuilhouden. Zelfs de voormalige burgemeester Philippe Moureaux (PS) gaf onlangs blijk van enig voortschrijdend inzicht toen hij toegaf dat er in dat deel van zijn gemeente een gebrek aan sociale vermenging was.

De komst van de nieuwe woonblokken zal geen kentering bewerkstelligen. Integendeel: de problemen zullen er enkel erger door worden. De kans dat middenklassegezinnen door deze nieuwe appartementen worden aangetrokken, is nagenoeg onbestaande.

Nochtans zijn de meeste stadsplanners het er over eens dat een betere mix van bevolkingsgroepen enkel tot een verbetering van de levenskwaliteit in een wijk kan leiden. Maar dan moet de uitbreiding van het aanbod van woningen wel gepaard gaan met een begin van een visie op de ontwikkeling van de wijk. En het is bijzonder jammer dat dat hier niet gebeurt.

Veel mogelijkheden

Want de Brunfautwijk heeft heel veel mogelijkheden: ze ligt net achter het kanaal, waar de kaaien vernieuwd zijn en waar gehoopt werd dat het mooie Meininger-hotel en het nieuwe MIMA-museum de buurt een ander gezicht kunnen geven. Vlakbij wordt aan de Ninoofse Poort een park ingericht. Het zou een gemiste kans zijn mocht de Brunfautwijk niet kunnen aansluiten bij die stadsvernieuwing.

Het socialistisch bestuur dat jaren aan de macht was in Molenbeek, keek met argwaan naar elke vorm van gentrificatie, omdat gevreesd werd dat rijkere nieuwkomers de oorspronkelijke armere bevolking zouden verdrijven. Die lovenswaardige bezorgdheid om kwetsbare groepen blijvend onderdak te bezorgen ging altijd gepaard met een ideologisch getint wantrouwen tegenover de komst van een middenklasse, die electoraal minder betrouwbaar werd geacht.

Sociale spreiding

In een grootstad als Brussel is het onhoudbaar dat niet wordt nagedacht over een evenwichtigere sociale spreiding over het hele Gewest. Daar bestaan nochtans creatieve middelen voor, die in andere landen gebruikt worden om mensen ertoe aan te zetten te verhuizen uit armere en overbevolkte buurten.

De hogere huurprijs in betere wijken is een hinderpaal. Maar in een paar Amerikaanse steden is over die patstelling nagedacht en is Moving to Opportunity ontwikkeld, een systeem van bijstand en huursubsidie voor families die weg willen uit achtergestelde wijken. Daar kan Brussel mee experimenteren.

Jonge gezinnen weghalen uit de gesloten wereld van een verpauperde wijk kan heel heilzaam zijn. Maar dan moeten de gemeenten wel bereid zijn inwoners te zien vertrekken naar een ander deel van het Gewest. En ophouden hen in de eerste plaats als potentiële kiezers te zien…