Artificiële intelligentie en journalistiek, het charter van De Tijd en L’Echo

Betrouwbaarheid in berichtgeving is voor De Tijd en L’Echo het hoogste goed. Daarbij nemen we de hoogste kwaliteitsstandaarden en deontologische regels in acht.  

Ondernemerschap zit bij De Tijd en L’Echo van nature in het DNA. Vanuit de interesse voor innovatie kijkt de redactie naar de opportuniteiten die artificiële intelligentie biedt. We zijn ons uiteraard ook bewust van de mogelijke valkuilen en risico’s die AI met zich meebrengt. Daarom schetsen we in dit charter het kader waarbinnen we AI op de redacties van De Tijd en L’Echo kunnen gebruiken. Altijd met aandacht voor transparantie, menselijke controle en volledig in lijn met de journalistieke deontologie.

Dit charter is een canvas waarbinnen we onze afwegingen met betrekking tot AI maken. De technologie is in voortdurende ontwikkeling; deze set van regels is dan ook niet statisch en zal regelmatig geëvalueerd en geactualiseerd worden.

De zes AI-pijlers van De Tijd en L’Echo:

1- ONZE JOURNALISTIEK IS ALTIJD MENSELIJK: JOURNALIST HEEFT HET LAATSTE WOORD

Journalistiek. Onze journalistiek blijft in essentie een journalistiek die door menselijke journalisten wordt bedreven: de nieuwsgaring, het checken van informatie en het schrijven zijn een menselijk proces. De inzet van AI-technologie is altijd ter ondersteuning van het menselijk proces. De journalist/hoofdredactie blijft ten volle verantwoordelijk voor de correctheid van de gepubliceerde info. Niets verschijnt zonder een goedkeuring van een menselijke journalist. Elk journalistiek verhaal van De Tijd en L’Echo voldoet aan onze deontologische en ethische principes en maatstaven. Dat geldt evenzeer voor verhalen waarbij AI is gebruikt. De Tijd en L’Echo publiceren een journalistiek verhaal alleen als de redactie garant staat voor de juistheid en betrouwbaarheid van de daarbij gebruikte AI-technologie.

Distributie. Voor het optimaliseren van de digitale distributie van onze journalistiek in nieuwsbrieven, posities op de site of in de app kunnen algoritmes worden gebruikt. We maken gebruik van gepersonaliseerde inhoudsaanbevelingen, met name in de rubriek ‘Dit hebt u misschien gemist’/‘Voor u geselecteerd’ en de zondagnieuwsbrief (‘Deze must-reads hebt u misschien gemist’). Die algoritmes worden permanent getest en geëvalueerd.

Foto/video. Alle door ons gebruikte beelden, of het nu gaat over foto of video, komen van erkende fotografen en fotoagentschappen, tenzij anders vermeld. AI schept mogelijkheden om via bepaalde applicaties kwalitatieve beelden of illustraties te creëren voor bepaalde onderwerpen. Als we AI gebruiken om beelden te maken, zal dat duidelijk worden vermeld.

2- ALTIJD TRANSPARANT

Bij elke toepassing waarbij AI ingrijpt in het journalistieke creatieproces wordt het gebruik ervan duidelijk vermeld. Niet enkel bij teksten, maar ook bij eventueel gebruik van AI voor de productie van podcasts, video, beeldmateriaal of andere grafische elementen. Dat geldt niet voor routinetaken zonder impact op het journalistieke creatieproces, zoals vertaling en transcriptie.

3- ALTIJD MET KWALITEIT ALS DRIJFVEER

De redactie van De Tijd/L’Echo zoekt continu naar manieren om haar journalistiek te blijven verbeteren. Als AI-toepassingen ons daarbij kunnen helpen ter ondersteuning, omarmen we die om onze journalistiek beter te maken. Dat kan bijvoorbeeld gaan van hulp bij een eerste vertaling tot ondersteuning bij het doorzoeken van een grote hoeveelheid documenten, om zo dieper te kunnen graven en sneller of gerichter relevante trends boven te kunnen spitten. Bruikbare AI-hulpmiddelen worden eerst uitgebreid getest en gevalideerd.

4- ALTIJD MET KRITISCHE BLIK

Betrouwbaarheid is ons hoogste goed. De principes van checken en dubbelchecken blijven het fundament van onze nieuwsgaring. Met de opkomst van door AI gegenereerd bronnenmateriaal overal in de samenleving zijn we extra waakzaam, zodat we altijd de echtheid van geraadpleegde bronnen kunnen garanderen. We zijn ons daarbij ook bewust van mogelijke vooringenomenheden, stereotypering of fouten door AI-technologie en gaan er behoedzaam mee om.

5- ALTIJD MET RESPECT VOOR PRIVACY, VEILIGHEID EN AUTEURSRECHT

Elk gebruik van AI door de redactie is vanzelfsprekend in lijn met de privacywetgeving en respecteert de intellectuele eigendomsrechten van het gebruikte materiaal.

6- CONTINUE AANDACHT VOOR OPLEIDING

De Tijd/L’Echo organiseert regelmatig opleidingen voor redactiemedewerkers. Daarin worden niet enkel de deontologische aspecten besproken en bruikbare en betrouwbare hulpmiddelen aangereikt, maar wordt ook de bredere impact van AI op de maatschappij gekaderd. Bij twijfels over het gebruik van AI kan elke medewerker altijd terecht bij een aanspreekpunt op de redactie. Op elke redactie is er samen met de hoofdredacties een inhoudelijk en praktisch aanspreekpunt rond AI.

Artificiële intelligentie is een belangrijk journalistiek thema voor De Tijd en L’Echo. De technologie is alomtegenwoordig in de wereld van ondernemers, de globale economie, de maatschappij, kortom ons professionele en persoonlijke leven. De mogelijkheden van AI in een democratische samenleving vragen steeds waakzaamheid en een kritische benadering.

Als journalisten die u op de best mogelijke manier willen informeren, moeten we proberen te begrijpen hoe AI werkt, wat de risico’s zijn en wat de impact ervan is op alle facetten van ons leven.

De redacties De Tijd en L’Echo verbinden zich ertoe zich door dit charter te laten leiden. Dit charter wordt op de site gepubliceerd en is ook een document dat regelmatig zal worden geëvalueerd en aangepast, aangezien ook AI zelf en de toepassingen ervan in constante ontwikkeling zijn.

Deze versie dateert van maart 2024.