Tegen eind 2020 moet de onverantwoorde alcoholconsumptie in Leuven met minstens 10 procent dalen. Dat is de ambitie van de unieke samenwerking tussen AB InBev, het UZ Leuven, de KU Leuven en de Stad Leuven.
Overmatig alcoholgebruik is een complex maatschappelijk probleem. De enige manier om dat aan te pakken is door de kennis, krachten en middelen te bundelen van de overheden, de industrie en de academische wereld, meent Philippe Vandeuren, legal and corporate affairs director BU West bij de brouwer AB InBev. ‘Het is voor mij de beste en eigenlijk zelfs de enige weg om een breed gedragen impact te hebben’, vult professor dr. Marc Sabbe, urgentiearts en staflid dienst spoedgevallen bij het UZ Gasthuisberg aan. Samen willen ze onverantwoord alcoholgebruik ontraden én verminderen.
Nuchtere kijk
'Onze missie is om de schade aan het individu door overmatig alcoholgebruik om te buigen naar slim omgaan met alcohol.'
Die ambities zitten vervat in ‘Lazarus, een nuchtere kijk op drinken’, een meerjarig samenwerkingsproject tussen AB InBev, het UZ Leuven, de KU Leuven en de Stad Leuven. Het is een van de zes proefprojecten waarmee de brouwerij tegen 2020 het schadelijk gebruik van alcohol met minstens 10 procent wil verminderen in zes landen (België, de VS, Mexico, Brazilië, China en Zuid-Afrika). De verzamelde onderzoekresultaten, inzichten en beste praktijken worden nadien ingezet om ook in andere steden verantwoord drinken aan te moedigen.
'Onze missie is om de schade aan het individu en de maatschappij door overmatig alcoholgebruik om te buigen naar slim omgaan met alcohol', zegt prof. dr. Marc Sabbe, urgentiearts en staflid dienst spoedgevallen bij het UZ Gasthuisberg. ‘Concreet focussen we daarvoor in Leuven op drie doelgroepen: scholieren, studenten en mensen met een verhoogd verslavingsrisico of problematisch alcoholgebruik.’
Het UZ Leuven en de KU Leuven hebben de voorbije jaren voor elk van die drie doelgroepen al meerdere studies en projecten opgezet of afgerond. Die expertise brengen wij mee in dit project, zegt Marc Sabbe. ‘We werken met kennis van zaken mee aan initiatieven die de gezondheid bevorderen. Ook vanuit onze onderzoeksopdracht kunnen we belangrijke bijdragen leveren. Wij zorgen er mee voor dat het geïnvesteerde kapitaal evenwichtig wordt verdeeld tussen het opzetten van interventies en het meten van hun doeltreffendheid.’
Beslissingen en gevolgen
Een mooi voorbeeld van de gebundelde expertise in de Lazarus-initiatieven is een samenwerking tussen de Lazarus en Health House, een interactief hoogtechnologisch belevingscentrum over de toekomst van de gezondheid. Jongeren die een GAS-boete kregen voor alcoholoverlast, kunnen er als alternatieve straf een innovatief traject afleggen. Dat maakt hen bewust van de biologische, psychologische en sociale aspecten van alcoholgebruik, verduidelijkt Cybelle-Royce Buyck, corporate affairs director Europe bij AB InBev.
‘In een virtuele omgeving kunnen jongeren interactief ervaren wat overmatig alcoholgebruik met hen doet. Ze zien welke beslissingen die ze maken tijdens een typische uitgangsavond, een positief of een negatief effect hebben op henzelf en op hun omgeving. Het initiatief is helemaal gericht op de leefwereld van 18- tot 25-jarigen. De deelnemende studenten en scholieren worden begeleid door coaches van de Stad Leuven. Op een niet-paternalistische manier krijgen ze zo inzicht in de voordelen van verantwoord alcoholgebruik.’
Almaar jonger op spoed
Die aanpak stimuleert het enthousiasme bij het doelpubliek. Een onmisbare factor om tot de gewenste resultaten te komen, zegt Marc Sabbe. ‘Hoe groter het enthousiasme, hoe groter de kans dat onze boodschap aanspreekt. Dat werkt een gedragsverandering in de hand. En dat is toch het einddoel van deze samenwerking. We zullen het alleen maar toejuichen wanneer er minder mensen met een acute alcoholintoxicatie binnenkomen op spoed. Dat zijn er tegenwoordig niet per se meer dan vroeger, maar de gevallen zijn wel ernstiger. Bovendien komen ze voor op almaar jongere leeftijd.’
Wandelen met lama's
Nog een succesvol voorbeeld van dit samenwerkingsverband is het initiatief met LOKO, de koepelorganisatie van alle Leuvense studenten. Tijdens ‘The Morning After Fun’ werden in oktober ‘s ochtends allerlei activiteiten opgezet voor nuchtere studenten. Philippe Vandeuren: ‘Wie aan de evenementen wilde deelnemen, moest eerst een ademtest afleggen. Wie niet dronken was, kon na een nachtje uit – tussen 7 en 10 uur ’s ochtends – deelnemen aan allerlei leuke activiteiten: wandelen met lama’s, een muziekconcert, ochtendgymnastieksessies met een BV enzovoort. Omdat we daarvoor rechtstreeks samenwerkten met de studenten, is alles perfect op hun maat afgestemd. Deze succesvolle campagne wordt vandaag nog altijd volop gedeeld op sociale media. Het is absoluut de bedoeling om deze opzet volgend jaar te herhalen.’
Doel overtreffen
Het Lazarus-project startte vorig jaar met een onafhankelijke basisstudie bij 1.113 inwoners van Leuven. De resultaten daarvan gelden als een nulmeting van het stedelijk drankgebruik. Zo kan tegen eind 2020 ook duidelijk aangetoond worden of de initiatieven die de partners samen ontwikkelden, het onverantwoorde alcoholgebruik in de stad effectief met minstens 10 procent teruggedrongen hebben. Marc Sabbe is ervan overtuigd dat het eindresultaat dat doel zal overtreffen.
‘2019 wordt een doorbraakjaar voor het Lazarus-project. Veel initiatieven die we de voorbije maanden op de tekentafel hebben ontwikkeld, zullen we omzetten naar de praktijk. Na 2020 is het sowieso de bedoeling om de meest doeltreffende initiatieven uit dit proefproject ook in andere steden uit te rollen. Wat het UZ Leuven betreft, stopt dit project niet na 2020, maar wordt het een blijvende samenwerking die permanent hetzelfde doel nastreeft.’
Smart Drinking Goals
'AB InBev investeert wereldwijd in totaal 1 miljard dollar aan campagnes om sociale alcoholnormen positief te beïnvloeden.’
Ook AB InBev mikt op een langdurige samenwerking. Behalve het Lazarus-project heeft de brouwerij nog andere 'Smart Drinking Goals'. ‘Tegen 2025 willen we dat 20 procent van ons productievolume uit NABLAB-dranken bestaat - niet- of laagalcoholhoudende bieren, met tussen 0 en 3,5 procent alcohol', zegt Philippe Vandeuren. 'We mikken met al onze initiatieven vooral op een mentaliteits- en gedragswijziging van onze consumenten.'
Dat doet AB InBev ook door pictogrammen aan te brengen op de drankverpakkingen die verantwoorde alcoholconsumptie aan te moedigen. ‘Ook dat is een wetenschappelijk onderbouwde aanpak', zegt Cybelle-Royce Buyck. 'Net zoals bij het Lazarus-project baseren we ons voor al onze interventies op empirisch onderbouwd onderzoek. Al onze sensibiliseringsinitiatieven steunen op wetenschap. Die kennis koppelen we vervolgens aan slagkracht. Zo investeert AB InBev vandaag en de volgende jaren wereldwijd in totaal 1 miljard dollar aan campagnes om sociale alcoholnormen positief te beïnvloeden.’
Onder leiding van het Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde wordt binnen het Lazarus-project een samenwerking opgezet met Leuvense huisartsen, studentenartsen en de artsen op de twee spoedgevallendiensten van het UZ Leuven. Het doel is om patiënten met gezondheidsrisico’s door overmatig alcoholgebruik advies en een geschikte behandeling te geven. De artsen krijgen een training en werken mee om patiënten via een checklist routinematig te bevragen over hun alcoholgebruik. Na de testperiode volgt een impactmeting.