De Regie der Gebouwen beheert een miljoen vierkante meter aan historische panden in ons land. Mooie, maar oude gebouwen die ook om een energetische renovatie vragen. Een huzarenstukje, waar de Regie der Gebouwen maar al te graag haar tanden in zet.
De vastgoedportefeuille van de Belgische overheid bestaat voor een aanzienlijk deel uit historische gebouwen. Het gaat om onder andere federale musea, gerechtsgebouwen, het Egmontpaleis, Bozar, het Rijksarchief, het Rekenhof, de Raad van State, de Koninklijke Serres en het Koninklijk Paleis. Als vastgoedbeheerder wenst de Regie der Gebouwen de ecologische voetafdruk van die panden te verminderen. Een totale oppervlakte van ongeveer een miljoen vierkante meter.
Een logische stap in de verduurzaming en het optimaliseren van het overheidspatrimonium is het afstoten van overbodige panden. De voorbije tien jaar werd een miljoen vierkante meter verkocht (federale eigendom) of verlaten (als huurder). Voor historisch, beschermd erfgoed ligt dit moeilijker, omwille van de cultuurhistorische en publieke waarde of haar representatieve functie.
Masterplan
Gelukkig zijn er andere mogelijkheden om de energieprestaties te verbeteren, zoals het isoleren van daken en gevels of het systematisch vervangen van klassieke verlichtingstoestellen door ledverlichting. Maar ook dit is niet altijd evident.
Enerzijds vanwege de architecturale complexiteit, de technische haalbaarheid en de cultuurhistorische waarde van de panden. Anderzijds omdat verschillende instanties - de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen en de erfgoeddiensten in Wallonië, Vlaanderen en Brussel - betrokken zijn bij de goedkeuring van zulke ingrepen. Een goede samenwerking tussen alle partners is hierbij belangrijk.
Het masterplan voor de Brusselse Jubelpark-site toont dat de verduurzaming van erfgoed een haalbare kaart is. Sinds 2018 wordt de buitenschil van Autoworld, het Museum Kunst & Geschiedenis en het Legermuseum op de site aangepakt.
De Regie der Gebouwen en Beliris investeerden samen 21 miljoen euro in de renovatie en isolatie van de daken - goed voor een totaaloppervlakte van zes voetbalvelden.
Ook de gevels van Autoworld en het Legermuseum worden nu aangepakt. De komende vier jaar worden er nieuwe thermisch geïsoleerde glaswanden en profielen geplaatst, met respect voor het historische karakter van de gebouwen. Samen met de dakisolatie moeten deze inspanningen de energiefactuur met zo’n 20 procent doen krimpen.
1 miljoen euro bespaard
Wie duurzaam renoveren zegt, zegt meestal ook zonnepanelen. Bij historische, geklasseerde gebouwen ligt dat moeilijk omwille van onder meer esthetische redenen. Momenteel wordt onderzocht of er op bepaalde daken toch zonnepanelen kunnen komen. Dat zou gebeuren via een concessie, waarbij een gedeelte van het dak ter beschikking wordt gesteld van een private partner.
Kunnen historische en beschermde gebouwen energie-efficiënter worden gemaakt? Niet altijd evident maar toch haalbaar.
De Regie der Gebouwen en distributienetbeheerder Sibelga installeerden in 2014 een warmtekrachtkoppelingscentrale op de Jubelpark-site. Die installatie zorgt voor de verwarming van alle gebouwen op de site en produceert ook elektriciteit. Dat zorgde de afgelopen tien jaar voor een besparing van een miljoen euro op de energiefactuur en verminderde de CO2-uitstoot met 7.000 ton. De installatie is nu aan vernieuwing toe. Als gevolg van de uitgevoerde dakisolatie, kan de nieuwe verwarmingsinstallatie minder krachtig zijn dan de vorige.