Grootsteden als Amsterdam, Parijs, New York en Tokio bekampen hun tekort aan woonheden onder meer met kleine flats van 25 m² of minder. Vier vastgoedexperts over de vraag of deze microappartementen ook een toekomst hebben in onze steden.
Nieuwbouwappartementen in België worden steeds kleiner. De voorbije drie jaar kromp hun gemiddelde bewoonbare oppervlakte van 75 naar 65 m². Dat komt omdat steeds meer alleenstaanden en eenoudergezinnen op zoek zijn naar een betaalbare thuis. Om optimaal in te spelen op deze marktevolutie, zoeken projectontwikkelaars en bouwpromotoren naar compactere oplossingen. Onze wetgeving voorziet echter een aantal beperkingen, weet advocaat vastgoedrecht Astrid Clabots.
Belgische regelgeving
‘De bezettingsnorm bepaalt hoeveel personen in een flat mogen wonen’
‘De bezettingsnorm bepaalt bijvoorbeeld hoeveel personen in een flat mogen wonen. Die norm wordt berekend op basis van het aantal woonlokalen – de keuken, woonkamer en slaapkamers. De netto vloeroppervlakte daarvan moet in Vlaanderen en Brussel minimaal 18 m² zijn voor een flat voor één bewoner, 28 m² voor twee personen en 33 m² voor drie mensen.’
Ook Wallonië hanteert vergelijkbare criteria. En dan zijn er nog heel wat lokale verschillen en beperkingen: elke stad legt bijkomende klemtonen. Meer uniformiteit van onze wetgeving is op dat vlak zeker welkom, vindt architect Stein Van Rossem, die jaarlijks tussen de 100 en 150 flats ontwerpt. ‘Ik ervaar immers dat ontwikkelaars én kopers vragende partij zijn naar nog kleinere appartementen. De wet hinkt achterop.’
Architecturale uitdagingen
Het uitdenken van microflats is voor architecten een extra uitdaging. Omdat ze zo klein zijn, moet elke beschikbare vierkante centimeter optimaal benut worden. ‘Niet alleen de microruimte maar ook het meubilair is maatwerk. Tegelijk moet het geheel betaalbaar blijven. Dat is een complexe balans’, zegt Stein Van Rossem.
‘Het maatwerk in combinatie met betaalbaarheid, is vaak een complexe balans’
Daar heeft Ark-Shelter uit Lichtervelde een oplossing voor bedacht. Deze start-up ontwerpt, bouwt en verkoopt kant-en-klare mobiele wooneenheden. Design, bouwmaterialen, constructie en afwerking tot en met het maatmeubilair kost in totaal gemiddeld 1.450 euro per vierkante meter. ‘We kunnen de units ook aan elkaar koppelen en tot vijf verdiepingen hoog stapelen’, verduidelijkt bedenker Michiel De Backer. ‘De wooneenheden worden eerst volledig afgewerkt in ons atelier. Daarna verhuizen ze per vrachtwagen naar de werf, waar ze op amper vier uur tijd geïnstalleerd worden.’ Ark-Shelter merkt een stijgende interesse van eigenaars die hun bouwgrond maximaal willen doen renderen. Vooral Frankrijk, Italië en Groot-Brittannië vertonen veel belangstelling. België voorlopig wat minder. ‘Dat komt vooral door onze nog iets traditionelere woningbouw’, meent Michiel De Backer.
Geen konijnenkoten
‘Klein op zich mag geen doel zijn’
Microappartementen kunnen in België misschien een oplossing zijn voor bepaalde kopers of tijdelijke huurders zoals expats, maar ze mogen geenszins de nieuwe woonnorm worden, vindt Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck. ‘Ik ben geen voorstander van konijnenkoten. We hebben inderdaad appartementen nodig met minder slaapkamers, maar niet per se met een kleinere living of keuken. Klein op zich mag geen doel zijn.’