Technologiebedrijf Barco ging rond 2009 door een moeilijke periode, maar wist zich met een strategische heroriëntering op te werken tot wereldwijde marktleider in een aantal nichemarkten. ‘Bedrijven moeten zichzelf constant ter discussie stellen en durven te veranderen.’
Mocht u op het idee komen om in Alaska of Zuid-Afrika een filmpje mee te pikken in een digitale cinemazaal, dan is de kans groot dat die film wordt afgespeeld via een projector van Barco. Idem in de medische sector, want wereldwijd wordt 80 procent van de mammografieën uitgevoerd met een monitor van het Kortrijkse bedrijf. ‘We zijn als hidden champion niet zo bekend als Facebook of Google, maar we zijn wel wereldwijd marktleider in een aantal nichemarkten’, zegt CEO Eric Van Zele.
Het is een weg waar de onderneming al sinds 1934 aan timmert. Barco (een acroniem voor Belgian-American Radio Corporation) importeerde aanvankelijk vacuümbuizen vanuit de Verenigde Staten en assembleerde daarmee op grote schaal radio’s. Het bedrijf moest zich een eerste keer heruitvinden door de komst van de transistor en de kleine radio’s. Die stonden mijlenver verwijderd van de oorspronkelijke Barco-radio’s, die meer meubelstuk dan radio waren. Na de Tweede Wereldoorlog was Barco ook de eerste Belgische onderneming die prototypes van multistandaard televisietoestellen lanceerde, een domein waarin het uiteindelijk de overgang moest maken van het analoge naar het digitale tijdperk.
'Elk technologiebedrijf komt in moeilijkheden wanneer een technologie het einde van een cyclus bereikt'
‘De geschiedenis van Barco is er een van meerdere discontinuïteiten. Elk technologiebedrijf komt in moeilijkheden wanneer een technologie het einde van een cyclus bereikt. Net daarom moet je jezelf constant ter discussie stellen. Zeker wanneer het goed gaat, want je kunt er zeker van zijn dat een concurrent al bezig is met de nieuwe generatie producten’, zegt Van Zele.
Laatste oordeel
Toen Van Zele in 2009 CEO werd, zat de beeldvormingsgroep op zo’n kritiek kantelpunt. De winstmarges slonken jaar na jaar en de beurskoers was in drie jaar tijd gekelderd van 80 euro tot amper 10 euro. Aanvankelijk zou Van Zele het bedrijf slechts zes maanden runnen en als interim-CEO vooral zo snel mogelijk op zoek gaan naar een nieuwe topman. Het is anders gelopen. Na zes jaar staat hij nog altijd aan het roer van Barco, dat sinds zijn aantreden een fundamentele transitie onderging. Het leverde Van Zele in 2013 de trofee op van Manager van het Jaar. In de nasleep van die bekroning gaf hij in elke uithoek van het land lezingen met de ronkende titel A Journey of Perpetual Transformation.
‘In West-Europa denken we dat bedrijven grote constanten zijn die nooit verdwijnen. De statistieken tonen het tegendeel. Weinig bedrijven slagen er in om 80 jaar te overleven. De kern van ondernemerschap? Eeuwigdurend transformeren als antwoord op grote discontinuïteit.’
Als nieuwe CEO googlede Van Zele elke concurrent om op basis van de bedrijfscommunicatie te achterhalen waarom zij slaagden waar Barco faalde.
Als nieuwe CEO googlede Van Zele elke concurrent om op basis van de bedrijfscommunicatie te achterhalen waarom zij slaagden waar Barco faalde. En gedurende twee maanden reisde hij de hele wereld rond om van managers, klanten, leveranciers en werknemers te horen waarom het niet goed ging. ‘Je krijgt onvoorstelbaar diepe waarheden te horen van mensen op de werkvloer. Zij weten dikwijls heel goed wat er schort. Alleen durven ze dat niet altijd te zeggen of wordt er door de leiding te weinig naar hen geluisterd.’
Die gesprekken schetsten een scherp maar ontnuchterend beeld van wat er leefde op de werkvloer: het bedrijf werd geleid door ingenieurs en techneuten die onvoldoende communiceerden met de rest van de onderneming. ‘Je kunt niets in beweging zetten als mensen niet in hun leiders geloven. Dan zit iedereen toch maar te wachten op het Laatste Oordeel. En daar zaten we in 2009 heel dicht bij’, zegt Van Zele.
Ook de analyse van klanten en leveranciers was messcherp voor het beeldvormingsbedrijf: moeilijk om zaken mee te doen, arrogant en altijd nodeloos ingewikkeld. ‘Als eerste stap in het transformatieproces moesten we erkennen dat we zelf onze grootste vijand waren’, zegt Van Zele. ‘Ondernemingen schuiven slechte resultaten gemakkelijk af op externe factoren. Uiteraard hebben die een impact. Maar de vraag moet ook zijn, wat kan ik daar als werknemer, als manager of als CEO aan doen.’
Mr. One Barco
Het bedrijf had nood aan een ingrijpende cultuuromslag. ‘Alles begint en eindigt met het samenbrengen van gemotiveerde mensen, die je verzamelt rond een gemeenschappelijke doelstelling. Dat vraagt niet alleen een cultuur waar werknemers vrijuit feedback geven, maar waar ook naar die mensen wordt geluisterd. Jammer genoeg is dat in veel bedrijven niet bespreekbaar’, zegt Van Zele. Hij ontpopte zich ook tot Mr. One Barco, die wiedde in de tien divisies die door de jaren heen waren ontstaan en die elk naast elkaar functioneerden.
‘Je kunt je beter focussen op enkele strategische domeinen, maar daar dan wel voluit voor gaan’
‘Je kunt je beter focussen op enkele strategische domeinen, maar daar dan wel voluit voor gaan.’ Door die koerswijziging richt Barco zich vandaag op de entertainmentindustrie, waar digitale cinema en nieuwe laserprojectoren centraal staan. Wereldwijd rustte Barco al 60.000 digitale cinemazalen uit met zijn eigen apparatuur, goed voor een marktaandeel van 45 procent. Ook in de medische sector – denk maar aan beeldschermen voor radiologen en operatiekwartieren – is Barco in verschillende deeldomeinen marktleider. En intussen richt de beeldvormingsgroep zich ook veel nadrukkelijker tot de bedrijfswereld met toepassingen voor onder meer corporate meeting rooms. Eén van de succesformules voor die markt is ClickShare, dat mobiele toestellen snel en draadloos met een projector verbindt.
Loonkosten
Na de verkoop van zijn defensiepoot is de groep uit Kortrijk actief in 109 landen, heeft Barco vestigingen in meer dan 90 landen en telt het wereldwijd ongeveer 3.250 werknemers, van wie 1.200 in ons land. Iets minder dan 40 procent van de omzet komt uit Europa, de rest wordt netjes verdeeld tussen de Verenigde Staten en Azië. En hoewel Barco moet opboksen tegen concurrenten uit Zuid-Korea of China, gebeurt een groot deel van de productie nog altijd in ons land. ‘Je kunt toch geen leefbare maatschappij in stand houden met alleen maar managers’, zegt Van Zele.
'Toen ik net aan het roer kwam van Barco produceerden we maandelijks 60 projectoren, die elk 35.000 euro waard waren. Intussen kunnen we er 1.200 produceren'
Vormen de hoge loonkosten in ons land dan toch geen concurrentieel nadeel? ‘Hoge loonkosten zijn meestal niet de reden waarom bedrijven niet performant zijn. Een gebrek aan leiderschap of een inefficiënte werkorganisatie zijn dat wel’, zegt de CEO. Hij geeft een voorbeeld: ‘Toen ik net aan het roer kwam van Barco produceerden we maandelijks 60 projectoren, die elk 35.000 euro waard waren. Intussen kunnen we er 1.200 produceren. En daarvoor heb ik geen extra mensen moeten aannemen. Maar ik heb onze mensen wel uitgedaagd om de productie efficiënter te maken. En met de nodige investeringen en automatisatie is dat nog gelukt ook.’
Waardecreatie
Door de transitie van de voorbije jaren realiseert Barco een omzet van 1 miljard euro (tegenover 638 miljoen euro in 2009). ‘Het is onze ambitie om als Vlaams technologiebedrijf een wereldrol te blijven spelen. En intussen bekijken we nieuwe groeimogelijkheden, zoals bijvoorbeeld in de advertisingsector. Want kijk maar eens goed rond in luchthavens en treinstations: je ziet nog overal lichtbakken met reclameaffiches. Op een dag worden ook die allemaal gedigitaliseerd. Dat kan een belangrijke groeipool worden’, zegt Van Zele.
'De werknemers moeten zich kunnen identificeren met het bedrijf en zich ook betrokken voelen'
Tegen het einde van het jaar verhuizen de twee Belgische Barcovestigingen samen naar een supermodern complex in Kortrijk. ‘Ik ben zelf een product van Silicon Valley, waar een stimulerend campusgevoel heerst. Dat is belangrijk om de nieuwe bedrijfscultuur te ondersteunen en een aantrekkelijk ecosysteem te creëren. De werknemers moeten zich kunnen identificeren met het bedrijf en zich ook betrokken voelen. Alleen zo kunnen we een sfeer creëren waar mensen hun passies kunnen ontwikkelen. Want passie drijft alles.’
‘We kunnen niet leven zonder de banken’
‘Barco heeft geen schulden. Een gezond bedrijf moet voldoende rendabel zijn om zijn eigen groei te financieren. En natuurlijk kan de bank daarbij helpen, maar er is veel te weinig waardecreatie wanneer een onderneming voor zijn groei alleen maar afhankelijk is van bancaire financiering’, zegt Van Zele. Toch ziet hij in Belfius een cruciale partner. ‘We kunnen niet leven zonder de banken, want een bank faciliteert al onze geldstromen. Tegenover elke industriële transactie staat immers ook een geldelijke transactie. Met onder meer bankgaranties en export financieringen zorgt Belfius ervoor dat de internationale geldstromen optimaal gebeuren.’
Van Zele heeft zelf ook een persoonlijke band met de bank. ‘Mijn persoonlijke beleggingsportefeuille is ondergebracht bij Belfius. Het relationele aspect en het vertrouwen in mijn contactpersonen spelen daarbij een heel belangrijke rol.’
De roof van de Sabijnse maagden (1640), Pieter Paul Rubens
‘Rubens plaats ik in dezelfde categorie als Einstein: genieën die hoogten bereiken die voor normale stervelingen niet zijn weggelegd.’
© Belfius Collectie
Naar aanleiding van de opening van de Belfius Art Gallery selecteerden enkele ondernemers hun favoriete kunstwerk uit de indrukwekkende Belfius-kunstcollectie. Die collectie is er uiteraard ook voor u. U leest er hier meer over.