De coronacrisis was een gigantisch experiment voor de digitalisering van het onderwijs en de gezondheidszorg. ‘Wat goed is, moeten we behouden. Wat slecht is, veranderen’, stelt Caroline Pauwels, rector van de Vrije Universiteit Brussel (VUB).
‘De digitalisering is ons brutaal opgedrongen’, blikt Caroline Pauwels terug op de bewogen maanden van de coronacrisis. Dat was niet wat de rector voor ogen had toen ze in haar eerste beleidsplan opnam dat ze de VUB radicaal digitaal zou maken. ‘Nu was het brutaal in plaats van radicaal’, klinkt het.
Maar de digitalisering van de universiteit blijft hoog op de agenda staan. ‘Het is belangrijk dat we de technologie en de media gebruiken van de wereld waarin we leven. Maar digitalisering mag geen mantra worden. In ons onderwijs bijvoorbeeld moet de digitalisering een middel zijn om de kwaliteit te verbeteren en het pedagogische project te dienen. Het mag geen doel op zich worden. We moeten de combinatie omarmen, maar fysiek onderwijs zal altijd belangrijk blijven.’
Digitale toekomst
De voorbije maanden hebben Pauwels nog gesterkt in de overtuiging dat de universiteit een digitale toekomst heeft. ‘In de eerste plaats waren we natuurlijk blij dat de digitale mogelijkheden er waren. Eigenlijk hebben we een mega-experiment uitgevoerd. Daar kunnen we lessen uit trekken. Wat goed is, moeten we behouden. Wat slecht is, veranderen.’
‘De digitalisering in de gezondheidszorg moet niet alleen de efficiëntie maar ook de kwaliteit verhogen.’
In de podcast ‘De Verderkijkers’ vertelt UZ Brussel-CEO Marc Noppen over de samenwerking met onderzoekers van de VUB aan Virtual Reality-toepassingen in medische beeldvorming. Pauwels ziet hierin een voorbeeld van de rol die de universiteit kan spelen in de digitalisering van andere domeinen. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan toepassingen met data en data-analyse in de gezondheidszorg. Dat onderzoek is al lang bezig, maar heeft ook een versnelling gekend.’
Digitale gezondheidszorg
De gezondheidszorg heeft de voorbije maanden een digitale revolutie doorgemaakt. Denk aan de doorbraak van onlineconsultaties. ‘Voor sommigen werkt dat heel goed, en in bepaalde omstandigheden zelfs beter. De digitalisering moet niet alleen de efficiëntie maar ook de kwaliteit verhogen. En als dat nodig is, moet een goede afweging gemaakt worden tussen beide’, oordeelt Pauwels.
‘Digitale vooruitgang betekent ook aftoetsen: is het sociaal wenselijk, economisch haalbaar, juridisch toegelaten of ethisch verantwoord?’
Als directeur van iMind-SMIT, een onderzoekscentrum naar Media, Innovatie en Technologie, bestudeerde Pauwels de digitalisering lang vanaf de eerste rij. ‘Niet alles wat technisch mogelijk is, is sociaal wenselijk, economisch haalbaar, juridisch toegelaten of ethisch verantwoord. Dat soort onderzoek moeten we ook voeren’, vindt ze.
Digitale kloof
‘De digitalisering van de gezondheidszorg en die van het onderwijs zijn op verschillende punten goed te vergelijken’, meent Pauwels. ‘Zo moeten ze allebei een evenwicht zoeken tussen online en offline interactie. Er zijn de uitdagingen rond privacy en vertrouwen. En er is ten slotte zowel in het onderwijs als in de zorg bijzondere aandacht nodig voor de digitale kloof, want niet iedereen is mee met de technologische evolutie.’
‘En dus moet het onderwijs voor digitale geletterdheid zorgen’, besluit Pauwels. ‘Elke generatie moet de technologie en media uit zijn tijd leren kennen. In de 21e eeuw zijn dat de digitale media. Elke technologie heeft een keerzijde. Ze is goed, maar kan ook slecht gebruikt worden. We moeten daar zelf over leren nadenken.’