In een snel veranderende wereld waarin technologie en duurzaamheid centraal staan, is het cruciaal om onze kijk op levenslang leren te vernieuwen. Om alle actoren in het brede opleidings- en onderwijsveld samen te brengen, lanceerde Federgon de paper ‘Een toekomst voor Leren. Leren voor de toekomst.’ Daarin legt de Belgische federatie van hr-dienstverleners de dringende noodzaak bloot van een modern en toekomstbestendig leerbeleid om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen gesterkt een snel veranderende samenleving tegemoet kunnen treden.
Volgens Paul Verschueren, Regional Director Flanders bij Federgon, is de nood hoog: ‘Levenslang leren is geen luxe meer, maar pure noodzaak om burgers en werknemers klaar te stomen voor de evoluties op de arbeidsmarkt.’ Hij stelt dat drie transities essentieel zijn: een vernieuwend referentiekader, een doordacht financieel beleid en een helder institutioneel kader.
3 transities voor toekomstbestendig Levenslang Leren
Vernieuwend referentiekader
We moeten durven kijken naar levenslang leren als een continu proces, zowel professioneel als privé. ‘Het huidige denkkader beperkt levenslang leren nog te vaak tot formele opleidingen,’bemerkt Verschueren. Een breder perspectief is nodig, waarin diverse leervormen zoals informeel, hybride en sociaal leren worden omarmd. Een bredere definitie maakt leren ook toekomstbestendig, door nieuwe vormen van leren vlot mee op te nemen in het beleid.
‘Het huidige denkkader beperkt levenslang leren nog te vaak tot formele opleidingen’
Dit nieuwe kader moet ook gericht zijn op de individuele motivatie van burgers en een cultuur van levenslang leren. ‘De druk mag niet eenzijdig op de overheid of werkgevers worden gelegd. Het systeem van levenslang leren werkt enkel door een sterke, gedeelde verantwoordelijkheid tussen overheden, werkgevers én burgers.’
Stimulerend financieel kader
‘De Belgische overheid investeert veel in onderwijs en beroepsopleiding, maar de vraag is of deze middelen wel allemaal juist worden besteed,’ zegt Verschueren. Federgon pleit voor een beleid dat ondernemerschap in Learning & Development aanmoedigt en de markt laat inspelen op wijzigende leerbehoeften. De inzet van de financiële middelen kan ongetwijfeld optimaler. Er gaan te veel middelen naar een eerder statisch aanbod.
‘De evaluatiestudies over de KMO-portefeuille en het Vlaams Opleidingsverlof tonen bijvoorbeeld aan dat vraaggestuurde ondersteuning een succes is,’ aldus Verschueren. ‘Een onderzoek van Technopolis Group concludeert dat er een groei is in productiviteit, tewerkstelling (VTE) en toegevoegde waarde bij gebruikers van de KMO-portefeuille die hoger is dan in een controlegroep. Een evaluatie van het Vlaams Opleidingsverlof toont succes in het bereiken van kortgeschoolde werknemers, een doelgroep die traditioneel ondervertegenwoordigd is in de deelname aan leerinitiatieven. Daarmee is het voor Federgon duidelijk: zowel vraaggestuurde als aanbodgestuurde financiering hebben sterktes en hebben dus ook hun plaats in het opleidingslandschap. Via een meer doordachte mix van beide creëer je een robuuster, wendbaarder en succesvoller beleid.’
‘We pleiten voor een shift van een recht op opleiding naar een cultuur van levenslang leren’
Helder institutioneel kader
Het huidige beleid is versnipperd. ‘Er zijn te veel losse maatregelen vanuit verschillende overheden zonder duidelijke afstemming,’ zegt Verschueren. Wat nodig is, is een overkoepelend en gecoördineerd beleid onder één leidinggevende regering.
‘De regionale regeringen die vertrekken vanuit een breed loopbaanperspectief kunnen een kader creëren dat alle individuele actoren overstijgt en met elkaar verbindt’, aldus Verschueren. Zo zou de overheid inzicht moeten ontwikkelen in toekomstige evoluties van skills en jobs, om burgers zo meer vat op hun loopbaan te geven. Een overheid die onderzoek bundelt en het kader schept, creëert het speelveld waarbinnen opleidingsverstrekkers creatief en innovatief kunnen inspelen op de reële noden.
In ‘Een toekomst voor Leren. Leren voor de toekomst’ doet Federgon verschillende aanbevelingen om deze transities te realiseren. ‘We pleiten voor een shift van een recht op opleiding naar een cultuur van levenslang leren waar iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt’, concludeert Verschueren. ‘En daarvoor willen we met iedereen samen rond de tafel zitten. Overheid, openbare instellingen, het klassieke onderwijs, de private opleidingsmarkt, tot ook de verschillende sectororganisaties.’ We willen alle ondernemingen sensibiliseren om een sterk leerbeleid te ontwikkelen en we willen alle instanties meer controle geven over de besteding van hun opleidingsmiddelen.