Een manager die het beste uit zijn team wil halen, moet ook een coach zijn, zegt Annemie Viaene van leadership advisor Accord Group. ‘En dat begint met het geloven in de waarde van je mensen.’
Langs de lijn van het sportveld staat de coach zijn spelers instructies toe te roepen. Hij moedigt ze aan, drijft hen vooruit en probeert hen een wedstrijd lang het beste van zichzelf te laten geven. Tijdens de halftime steken ze de koppen bij elkaar. Waar wringt het? Wat kan er beter? Er wordt gesproken en overlegd, zodat er in de tweede helft een betere ploeg het veld op komt.
‘Net als die sportcoach wil ook een manager het beste uit zijn team halen’, zegt Annemie Viaene, Executive Leadership Coach bij Accord Group. ‘Coachend leidinggeven vertrekt van een denkmodel over hoe je binnen een bedrijf met menselijk kapitaal omgaat. Dat begint met het geloof in de waarde van je mensen. Daarnaast heb je als bedrijf een rol in het creëren van een zingevend kader. Een leidinggevende moet dat zingevend kader duiden om mensen mee te krijgen in dat verhaal’.
Oplossingen
Net zoals het in een sportploeg de rol is van de coach om de sterktes en de zwaktes van zijn spelers te kennen – en daar ook iets mee te doen –
Coachend leidinggeven vertrekt vanuit het idee dat je mensen wil laten groeien en zichzelf laten ontdekken zonder een instructieve stijl te gebruiken.
geldt dat ook voor een leidinggevende binnen een bedrijf. Waar staat iemand vandaag, wat is zijn potentieel en hoe kan ik hem of haar laten groeien? Daarnaast wil je ook individuen laten samenwerken als team. Je bent dus zowel een personal coach als een teamcoach.
‘Het gaat over een stijl. Hoe breng je bepaalde boodschappen? In coachend leidinggeven draait alles rond dialoog’, zegt Viaene. ‘Je wil een soort van tweewegs-communicatie krijgen in een relatie waarin vertrouwen heerst. Je vertrekt vanuit het idee dat je mensen wil laten groeien en zichzelf laten ontdekken zonder een instructieve stijl te gebruiken. Coaches proberen met een vraagstelling een explorerend kader te creëren, waardoor de medewerker het gevoel krijgt dat hij zelf ideeën kan creëren, zelf oplossingen kan bedenken en niet in een sterk stramien met oplossingen wordt overladen die zijn baas heeft bedacht. Je krijgt mensen pas mee in een verhaal als ze zelf ook oplossingen kunnen vinden.’
Je moet een kader creëren waarin medewerkers en teams zelf oplossingen kunnen bedenken in plaats van ze ermee te overladen.
Een coach creëert een kader waarbinnen iemand de vrijheid heeft om zichzelf te ontdekken en is een sparringpartner die op een gelijkwaardig niveau een spiegel kan zijn, waarbij een werknemer terechtkan. ‘Dat vergt bereidheid tot luisteren, nieuwsgierigheid in wie de mens voor je is, maar ook nederigheid om ook in de omgekeerde richting kritiek of feedback te aanvaarden.’
Micro-manager
Lijnrecht tegenover de coachend leidinggevende staat de micro-manager, die angst heeft om niet te weten wat zijn of haar medewerker aan het doen is en daardoor obsessief controlegedrag vertoont en zeer instructief tewerk gaat.
‘Controle loslaten is niet voor iedereen even eenvoudig en niet iedereen heeft die aangeboren nieuwsgierigheid’, geeft Viaene toe. ‘Maar coaching is een metier dat je tot op zekere hoogte kan leren. Je kan leren over vraagstellingtechnieken en hoe je mensen en teams precies tot oplossingsgericht denken brengt. Daar bestaan methodieken voor. Door die technieken kan je dieper graven in de mens, kan je hem of haar beter inschatten en van daaruit effectief het oplossingsdenkend vermogen stimuleren.’
Troebel water
Viaene ziet een aantal valkuilen voor interne coaches. ‘In een bedrijf zit je allemaal samen in hetzelfde water. Daar merk je niet meer wat de kwaliteit van dat water is. Het kan troebel zijn zonder dat je het zelf beseft. Dan is het belangrijk om eens een externe blik te hebben’.
Als coach mag je niet vergeten dat je zelf ook een rugzak hebt. Je hebt zelf een verleden waardoor je bepaalde onderwerpen misschien onbewust uit de weg gaat.
Ook rust is belangrijk voor een goede coaching. ‘Als manager sta je soms in het heetst van de strijd. Er is van alles aan de gang in het bedrijf. Toch moet je een bubbel kunnen creëren en dat is in een bedrijf niet altijd makkelijk.’
Psycholoog
‘Een ander risico is de coach die te veel de psycholoog wil uithangen, zonder daarvoor gekwalificeerd te zijn. ‘Je moet je limieten kennen en doorverwijzen als het nodig is’, waarschuwt Viaene. ‘Als coach mag je bovendien niet vergeten dat je zelf ook een rugzak hebt. Je hebt zelf een verleden waardoor je bepaalde onderwerpen tijdens je coaching misschien onbewust uit de weg gaat.’
Een bedrijf dat met coaching aan de slag wil, moet zich daarom goed informeren, vindt Viaene. ‘Lees over wat coaching is. Er lopen veel would-be coaches rond die zichzelf coach noemen zonder ook maar één opleiding te hebben gevolgd. Als je zelf als manager wil gaan coachen, neem dan ook zelf een coach. Zorg daarnaast voor externe supervisie. Dat waarborgt de kwaliteit van de coaching.’