Onzekerheid is de enige zekerheid die er vandaag nog is. Kapitaal is dan ook meer dan ooit belangrijk. Organisaties die de kunst verstaan kapitaal professioneel te beschermen, te optimaliseren, op te halen en te investeren, veranderen onzekerheden in opportuniteiten. De andere laten kansen liggen en zien hun concurrentiepositie verzwakken. Drie specialisten van EY Transaction Advisory Services doen een boekje open over hoe u bij de winnaars kunt horen.
Hoe schatten jullie de economische vooruit zichten in?
Marc Guns: Hoewel er nog onzekerheid bestaat over de precieze omvang van de economische opleving, is een snel herstel onwaarschijnlijk. Regeringen hebben wereldwijd meer dan 10 triljoen dollar uitgegeven aan financiële injecties en stimulansen. Dat weegt nog jarenlang op de economie. Die waarschuwing weerklinkt ook bij meer dan de helft van de respondenten van onze studie (zie kader). Zij verwachten dat de malaise minstens nog twee jaar zal duren. En die respondenten, allemaal topmanagers van grote bedrijven, zijn bevoorrechtte toeschouwers.
Het wordt dus voorlopig nog geen 'business als usual'?
Marc Cosaert: De situatie van onzekerheid, zwakkere vraag, marge-erosie, kapitaalschaarste en verhoogde risicoaversie wordt de nieuwe norm. Er is dan ook minder marge voor fouten bij het aanwenden van kapitaal. Wij denken aan een polarisatie tussen bedrijven die zich opmaken om gebruik te maken van groei-opportuniteiten via overnames en bedrijven die zich te geremd, beperkt en onvoorbereid voelen om dat te doen. Dat worden dan de overnameprooien.
Frank Lapeirre:
Alleen de bedrijven die hun financiële agenda aanpassen om de operationele veerkracht van hun kernactiviteiten te verhogen kunnen optimaal reageren op opportuniteiten. Zoals Darwin al zei: het is niet de sterkste of de intelligentste van de soort die overleeft, maar degene die zich het best kan aanpassen.
Hoe passen de winnaars van morgen vandaag hun financiële agenda aan?
Guns: Door op vier belangrijke gebieden een reeks praktijken in te voeren om competitief voordeel op te bouwen. Eerst en vooral dient het bestaande kapitaal beschermd te worden, ten tweede dient het geoptimaliseerd te worden. Zodra de interne keuken in orde is, kan een bedrijf nadenken over opportuniteiten. Daar zal het nieuw kapitaal voor moeten ophalen, dat ten slotte zo verstandig mogelijk geïnvesteerd moet worden.
Op welke manier beschermen en optimaliseren bedrijven vandaag het best hun kapitaal?
Lapeirre:Bescherming gebeurt door de operationele inkomsten te maximaliseren en de kostenbasis te variabiliseren om opgewassen te zijn tegen de snel veranderende omstandigheden. De kapitaalstructuur en de balans worden het best vereenvoudigd en afgestemd op een langdurige economische malaise. Ook efficiëntere methodes voor risicobeheersing zijn onmisbaar. Kapitaal optimaliseren kan door de instrumenten waarmee u cash, werkkapitaal en rendement op geïnvesteerd kapitaal meet, te verfijnen en te vereenvoudigen. Systematisering van de toekenning van kapitaal en nauwgezette controle van de portfolio zijn broodnodig. Ook de vaardigheden en tools voor het nemen van de juiste strategische beslissingen worden het best onder de loep gehouden.
Hoe bereidt een bedrijf zich het best voor op nieuwe opportuniteiten?
Cosaert: Opgehaald kapitaal aangevuld met cash uit desinvestering van niet-kernactiviteiten aanwenden om de juiste strategische overnames te doen. Bij het ophalen van kapitaal denk je best over volgende zaken goed na: hoe diversifieer ik mijn financieringsbronnen en aflossingen? Hoe ga ik om met het herfinancieren van schulden en het uitgeven van aandelenkapitaal of obligaties? Zijn mijn niet-kernactiviteiten klaar om verkocht ter worden? Het verstandig investeren van kapitaal vereist scherpe criteria. En zodra je weet wat te willen overnemen leg je dan een reeks principes en een proces vast om een acquisitie gedisiplineerd te laten verlopen. Naast overnames bieden ook joint ventures en strategische allianties een mogelijkheid om kapitaal efficienter te investeren, vooral in risicovolle geografische regio’s. Alternatieve transactiestructuren slaan de brug tussen de verwachtingen van koper en verkoper.
Is het niet erg moeilijk om op die vier fronten sterk te staan?
Lapeirre: Zeker. Om de vier puzzelstukken van kapitaal - beschermen, optimaliseren, ophalen en investeren - in elkaar te laten passen, is het beheersen van een aantal planningstechnieken onontbeerlijk. Zo moeten budgettering en forecasting absoluut verscherpt worden om controle, discipline en flexibiliteit te behouden. Uit ons onderzoek blijkt dat raden van bestuur met hogere frequentie meer overzichtelijke plannen en forecasts opvragen.
Vroeger werd de financiële planning eens per jaar geüpdatet, tegenwoordig is dat verre van voldoende: hoe actueler de cijfers, hoe beter je kunt reageren op onvoorziene omstandigheden. Een cash- en werkkapitaalplanning op korte termijn invoeren is onontbeerlijk. Zo krijg je tijdig een waarschuwing als er wat misloopt. En hoe sneller je een waarschuwingssignaal krijgt, hoe adequater je reactie. Ook de vaardigheden en de tools voor het nemen van strategische beslissingen moeten meer snelheid en flexibiliteit garanderen. Door de malaise zien veel raden van bestuur in dat ze gewoonweg niet vlot kunnen beschikken over de juiste informatie om de beslissingen die ze moeten maken te ondersteunen. Signaal dat daar iets scheelt.
Guns: Niet alleen over de huidige toestand van het bedrijf moet er prima en bevattelijk cijfermateriaal voorhanden zijn. De onderneming moet ook veranderingen kunnen voorspellen en erop inspelen. Want als je niet weet vanwaar de wind zal komen, kun je moeilijk een nieuwe marsrichting bepalen.
Kortom, er is werk aan de winkel?
Cosaert: Inderdaad, en dat is geen sinecure. Veel bedrijven hebben wel aandacht voor minstens een deel van die agenda, maar voelen zich beperkt door hun systemen, processen en mogelijkheden. Toch denken we dat de ‘leading practices’, die nu al door heel wat bedrijven toegepast worden, nog meer ingang zullen vinden in de bedrijfswereld. De ondernemingen die nu al zover zijn én voldoende middelen hebben om transacties uit te voeren, hebben een enorm voordeel. Zij zijn klaar voor het groeipad. Maar opgelet: hoewel uit onze barometer blijkt dat veel bedrijven ernstig aan overnames denken, zijn er veel minder bedrijven die desinvesteringen plannen, een kopersmarkt dus. De mogelijkheden op de M&A-markt zullen dus afhangen van bereidwillige verkopers en of zij hun prijsverwachtingen verder zullen bijstellen.