Vandaag zijn vele ondernemingen naarstig op zoek naar het vrijmaken van cash binnen de onderneming. Daarnaast is er een verdere roep tot een transparante verslaggeving en een betere risicobeheersing. In elk van deze uitdagingen komt de fiscaliteit om de hoek kijken. Drie specialisten van EY belichten de fiscale kant van een neerwaartse economie vanuit een praktisch kader, steunend op hun rijke ervaring.
Wat ligt er vandaag op de bovenste plank van de fiscalist?
Chris Vandermeersche: Om het met een cliché te zeggen: ‘cash is king’. In vele ondernemingen is het optimaal aanwenden van de aanwezige cash een levensnoodzakelijke prioriteit geworden. In vele groepen bestaat de uitdaging erin om de cash van dochterondernemingen daar te brengen waar ze het hoogst noodzakelijkst is, zonder fiscale lekken.
Herwig Joosten: In deze crisis gaat dat vaak gepaard met ingrijpende wijzigingen aan het operationele gebeuren: entiteiten sluiten, overtollig personeel afdanken, activiteiten afstoten of operationele modellen volledig opnieuwuittekenen. Dat alles fiscaal beheersen en optimaal plannen, dikwijls over de grenzen heen, brengt enorme fiscale uitdagingen mee. Onder meer de politiek van transfer pricing is erg complex.
Marc Joostens: Reorganisaties brengen ook vaak veranderingen in de goederen- of facturatiestromen mee. Dat heeft zijn impact op de btw- en douanepositie. We worden dagelijks verzocht om maatregelen uit te werken die de btw-recuperatie versnellen, om zo de cashpositie van een onderneming te verbeteren. Vaak gaat het hier om eenvoudige ingrepen, zoals de maandelijkse teruggave of voorfinanciering vermijden van btw bij invoer. De voordelen die de btw-eenheid biedt, staan ook hoog op de agenda. Nog te weinig bedrijven maken vandaag gebruik van alle pistes.
Hoe staan jullie vandaag klanten bij?
Joosten: Vaak zoeken we in eerste instantie ingrepen die leiden tot een onmiddellijk casheffect. Cash is na belastingen, en daar belastingen dus medebepalend is voor de bottom-line, gaat de fiscalist binnen het bedrijf actief kunnen meesturen in deze tijden van crisis, hij is geen grijze muis meer. Bijvoorbeeld een correcte inschatting van het fiscale resultaat van het lopende jaar of het verlengen van het lopende boekjaar. Daarnaast assisteren we onze klanten bij een doorgedreven doorlichting van hun groepsstructuur met een focus op het verlagen van de totale effectieve belastingdruk. Andere interessegebieden zijn opportuniteiten op het vlak van btw en douane en de mogelijkheid van elektronische facturering. Praktisch organiseren we dergelijke doorlichtingen, door met onze klanten te brainstormen over mogelijke stappen. Je zou verbaasd zijn als je zag tot wat een halve dag brainstormen kan leiden.
Welke fiscale ingrepen raden jullie de Belgische overheid aan om ondernemingen bij te staan in deze moeilijke tijden?
Vandermeersche: Een oud zeer in onze Belgische fiscale wetgeving blijft het gebrek aan fiscale consolidatie. Dat kan leiden tot de absurde situatie waarin een geconsolideerde groep bestaande uit verschillende Belgische vennootschappen een verlies optekent en toch vennootschapsbelasting betaalt. België is een van de laatste landen ter wereld die geen fiscale consolidatie kennen.
Joosten: ‘Om de investeringen aan te zwengelen kan men overwegen om een belastingvrije investeringsreserve te laten aanleggen ten belope van investeringen in nieuwe productieactiva. Die investeringsreserve zou dan gespreid belast worden in functie van de afschrijvingen. Dit zal vele ondernemingen de nodige financiële ademruimte geven om te investeren in de toekomst. Een andere mogelijkheid is de ‘loss carry-back’, naar Nederlands voorbeeld. Verliezen van dit jaar kunnen dan verhaald worden op belaste winsten van vroegere jaren. Men krijgt zo een meer evenwichtige spreiding van de taxatie van de winsten over de jaren heen, los van cyclisch macro-economische bewegingen.
In het begin van de jaren 80 genoten kapitaalverhogingen om investeringen te financieren een belastingvermindering voor bedrijf en aandeelhouder. Dat was een zeer succesrijke maatregel en een boost voor de ondernemingswereld. Iets gelijkaardigs zou in deze tijden van gebrek aan liquiditeit zeer welkom zijn als extra stimulus voor kapitaalverschaffers. Ook op gebied van de notionele intrestaftrek is er actie nodig. De aftrek verliest in deze moeilijke tijden veel aantrekkingskracht voor potentiële investeerders. Deze fictieve fiscale aftrek is immers gekoppeld aan de rentevoet van overheidsobligaties, terwijl financiering binnen een bedrijf toch plaats moet vinden tegen de intrest die tussen bedrijven wordt gehanteerd. In de huidige kapitaalmarkt ligt het verschil tussen die intrestvoeten hoger dan ooit. Gevolg? De notionele intrestaftrek wordt veel minder voordelig.
Joostens: Op het vlak van btw heeft de regering in het begin van dit jaar een aantal maatregelen getroffen die de ondernemingen ten goede komen, zoals de uitbreiding van het toepassingsgebied van de maandelijkse teruggaaf en de btwverlaging op nieuwbouw. Ook de btw-eenheid is een positief aspect dat enkele jaren geleden werd ingevoerd. Een maatregel die de invoer van goederen via de Belgische havens kan stimuleren, is het afschaffen van de borg die moet worden gestort in geval bedrijven de invoer-btw niet wensen voor te financieren. Een oud zeer blijft het erg formele karakter van de belasting over de toegevoegde waarde. Er wordt aan gewerkt, maar het zou wat sneller kunnen. Zowel de Europese Commissie als België zijn zich bewust van deze problematiek. Zo is er bijvoorbeeld op het vlak van elektronische facturering en archivering flexibelere wetgeving op komst.
De roep om meer transparantie klinkt alsmaar luider. Wat is jullie ervaring?
Joosten: In onze studie ‘Steady course, uncharted waters – EY global tax risk survey’ leren we dat de wereldwijde financiële crisis en de steeds wijzigende wetgeving de druk op bedrijven drastisch heeft verhoogd. Er gaat meer en meer aandacht naar transparante verslaggeving en het beheer van belastingrisico’s. Tegenwoordig zijn er overal en voortdurend belastingrisico’s in de gehele bedrijfscyclus. Bedrijven zien zich verplicht om het hele bedrijf nauwer te betrekken bij het beheersen van die risico’s. Dit overstijgt processen en interne controles en heeft een directe invloed op de strategie en prestaties van een onderneming.
Vandermeersche: In deze onzekere economische tijden kunnen de doelstellingen en activiteiten van een bedrijf plotseling veranderen, en hun financieel profiel kan er aanzienlijk anders gaan uitzien. Een geïntegreerde fiscale risicobeheersing promoten is nu meer dan ooit van levensbelang. Een degelijke fiscale opvolging van de groep zal ook sneller leiden tot het detecteren van fiscale opportuniteiten. Een pijnpunt blijft overduidelijk de voortdurende wijzigingen in wetgeving en de daarmee gepaard gaande rechtsonzekerheid. Overheden zouden er goed aan doen om te streven naar een stabiele fiscale wetgeving, die weinig ruimte laat voor interpretatie. De respondenten van voormeld onderzoek noemen het opvolgen van wetswijzigingen een van hun belangrijkste bekommernissen. Toch ook een positieve noot: in ons land mogen we dankbaar zijn voor het bestaan van de rulingcommissie. Die mensen denken economisch en pragmatisch en leveren goed werk.
Joosten: Proactiviteit in het detecteren van fiscale opportuniteiten en de beheersing van de fiscale risico’s, dat is de sleutel tot succes. Of anders gezegd: het is altijd eenvoudiger iemand te adviseren over hoe hij een bocht moet nemen, dan iemand op te lappen nadat hij uit de bocht is gegaan.