Slechts tien bedrijven ter wereld ontwikkelen op hoogtechnologische wijze wormencompost als bodemverbeteraar. Het Belgische Pur Ver mag zich de grootste Europese producent noemen. Het biologische product en het bijhorende ecologische ondernemersverhaal zijn uniek.
Compostwormen scheiden een ultrafijn compost uit dat bijzonder rijk is aan micro-organismen en humus, die planten helpen bij het vinden van de nodige mineralen. Het resultaat? Een soort wondermiddel voor de bodem. Dat bleek ook enkele jaren geleden uit onderzoek van de Université de Gembloux. ‘Je zou ons bedrijf een onofficiële spin-off van de universiteit kunnen noemen’, vertelt Alexandre Meire, gedelegeerd bestuurder van Pur Ver. ‘We houden ons sinds 2012 bezig met de productie van een hoogwaardige bodemverbeteraar. Die verkopen we onder meer in big bags van 500 kilogram aan professionele land- en tuinbouwbedrijven, stedelijke groendiensten, telers en verwerkingsbedrijven die er bijvoorbeeld premiumpotgrond van maken. En we verkopen ook in zakken en emmers van 20, 3 of 1,25 kilogram aan particulieren via een vijftigtal tuincentra. Als naamloze vennootschap streven we uiteraard winst na, maar we zijn ook erg begaan met de grote ecologische voordelen van ons product.’
Ecologische productie
Het productiesysteem van Pur Ver rust op drie pijlers, verduidelijkt Alexandre Meire. ‘Ten eerste kopen we heel goedkoop organisch afval in, dat op zich weinig marktwaarde heeft. Denk aan aardappelschillen, koffiedik, groenteresten, draf van brouwerijen enzovoort. Eigenlijk waarderen we afval op. Die grondstoffen zijn bovendien lokaal: we kopen ze niet in het buitenland, maar wel in een straal van 200 kilometer rond onze fabriek. Zo houden we onze transportketen zo klein mogelijk.’
‘Ten tweede wordt de voornaamste arbeid in onze fabriek door wormen geleverd. Daarvoor hebben we slechts een aantal automatische machines nodig. We zijn dus ook energiezuinig en stoten nauwelijks CO2 uit. En ten derde bevat ons eindproduct geen chemische toevoegingen. Het is volledig natuurlijk, en dat heeft ook een invloed op het gebruik: de bodem die met ons product verrijkt wordt, doet planten en gewassen ook op een 100 procent biologische manier groeien. Nog een bijkomend voordeel: ons product is volledig geurloos, in tegenstelling tot de meeste meststoffen.’
Strategisch wormenleger
Per vierkante meter productielijn zijn in de fabriek van Pur Ver 100.000 wormen actief. In totaal tellen de zes productielijnen van de fabriek 60 miljoen dieren, die gekweekt, gevoed en gestimuleerd worden in een volledig op zich functionerend ecosysteem. ‘De wormen bevinden zich in de bovenste laag van vijftig centimeter hoge vergaarbakken. Bovenaan worden ze gevoed. Onderaan zit een filter die hun vertering en uitwerpselen – de wormencompost dus - laat doorsijpelen.’
‘Voor alle duidelijkheid: er zitten géén wormen in ons eindproduct. De dieren worden alleen voor de productie ingezet. Omdat wormen hermafrodieten zijn, vermenigvuldigen ze zich autonoom. Ze leggen tijdens de productie voortdurend eitjes, waaruit kleine wormpjes ontstaan. We hoeven nooit nieuwe wormen toe te voegen.’
‘Door belangrijke parameters te optimaliseren en stabiliseren, denk aan de hoeveelheid en de aard van de voeding, de omgevingstemperatuur en de vochtigheid, hebben we voortdurend controle over de dichtheid van de wormenpopulatie en de kwaliteit van de compost. We kunnen 365 dagen per jaar onze productie garanderen. In 2017 zullen we zo’n 350 tot 400 ton wormencompost produceren. Het product moet daarna gemixt worden met aarde of potgrond. Zo ontstaat er uiteindelijk uit 300 ton wormencompost in totaal 2.000 ton verrijkte bodem’, berekent Alexandre Meire.
Waals/Vlaamse samenwerking
Opmerkelijk aan Pur Ver is de vestigingsplaats van de productiesite van het bedrijf, zowat op de (taal)grens tussen Henegouwen en West-Vlaanderen, tussen Doornik, Kortrijk en Lille. Zowel een strategische als een symbolische plaats, want Pur Ver heeft met Didier Dumolin en voormalige Lutosa-baas Guy Van den Broeke Waalse én Vlaamse publieke en privé-investeerders en bestuurders. ‘We werken ook samen met Waalse en Vlaamse bedrijven en wetenschappelijke instellingen’, gaat Alexandre Meire voort.
‘We vinden onszelf op en top Belgisch. Ik merk trouwens bijzonder weinig cultuurverschillen tussen Walen en Vlamingen. De bestuurders aan beide kanten van de taalgrens zijn even bekwaam en energiek. Er is ook een echte klik ontstaan tussen hen. Ze vormen niet twee groepen die toevallig samenwerken, maar ze zijn één team, dat zich inzet voor hetzelfde doel.’
‘Meestal neem ik wel een Vlaming mee naar meetings aan Vlaamse zijde, en een Waal naar meetings aan Waalse zijde. Zo zijn er nooit taalproblemen en smoren we mogelijke clichés en vooroordelen bij onze klanten meteen in de kiem’, lacht Alexandre Meire.
Toekomstmuziek
Nu het productie- en verkoopproces van Pur Ver inmiddels afgewerkt is, is het tijd om na te denken over de toekomst. Groeien en exporteren mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van het eindproduct of het ecologische aspect van de onderneming, meent Alexandre Meire. ‘We zijn volop aan het studeren om naast onze wormencompost nog een tweede product te maken. En daarnaast hebben we de ambitie om onze technologie en de bijhorende productiecapaciteit te verdubbelen in Pecq. Dat idee bestuderen we volop met onze raad van bestuur. We willen ook de komende jaren een of meerdere bijkomende sites oprichten en uitbouwen. Dan denk ik voornamelijk aan het buitenland. Momenteel verkopen we ons product hoofdzakelijk in België en een klein stukje in het noorden van Frankrijk.’
‘We vergeten zeker niet dat we met dieren werken, met levend materiaal. Het vraagt heel wat tijd om voldoende wormen te kweken en een nieuwe productielijn te optimaliseren. Als we zouden beslissen om een tweede fabriek op te starten, zal die pas volledig productief kunnen zijn na anderhalf tot twee jaar. Binnen de tijdslijn van een jong bedrijf als het onze, is dat behoorlijk lang. Maar we geloven er 100 procent in’, besluit Alexandre Meire.
Internationale coach
Alexandre Meire kwam tijdens het oprichtingsjaar van Pur Ver in contact met de Amerikaan Tom Herlihy, die met zijn pioniersbedrijf Worm Power al sinds 2003 met wormen biologische compost produceert. ‘Ik ontmoette hem in de loop van 2012 in de Verenigde Staten, op ’s werelds enige vakconferentie voor bedrijven die met wormen werken. Hij zag dat we een goede relatie hadden met een universiteit, en geloofde in ons model. We zijn contact blijven houden. Hij was geregeld een aanspreekpunt voor mij, wanneer ik met vragen of twijfels zat. Ondertussen is hij ook op bezoek geweest bij ons, om de processen van zijn en ons bedrijf te vergelijken. In een relatief kleine wereld als de onze, heb je er alleen maar baat bij wanneer collega’s elkaar helpen. Dat maakt ons werk nog een stuk interessanter.’
