Heldere en correcte communicatie is cruciaal voor een performant gezondheidsbeleid, en dat besef wint ook binnen de farmaceutische sector zelf almaar meer terrein. Hakima Darhmouch (partner bij communicatiebureau Akkanto en gewezen journaliste) en David Gering (woordvoerder pharma.be) zien nog wel wat opportuniteiten. “We moeten het menselijke aspect van de sector veel meer in de verf durven te zetten.”
Kampt de farmaceutische sector met een imagoprobleem?
Hakima Darhmouch: Niet meer uitgesproken dan een aantal andere sectoren. Wat me wel opvalt, is dat de sector zich vaak aangevallen of bekritiseerd lijkt te voelen. Uiteraard komt er soms kritiek op de winstmarges van een aantal farmaceutische bedrijven, maar die kritiek moet je dan ook durven te counteren. Geneesmiddelen ontwikkelen die complexe ziektes genezen en veilig zijn, kost nu eenmaal geld, en de winstmarges op enkele geneesmiddelen zijn noodzakelijk als je vaak peperduur en zeer langdurig onderzoek wilt blijven financieren. Durf dat moeilijke verhaal dan ook te brengen en te verdedigen, en maak het brede publiek duidelijk dat onze collectieve gezondheid daar beter van wordt. Dat gezegd zijnde: soms zou iets meer transparantie rond de ontwikkelingskosten van nieuwe medicatie wel een goede zaak zijn.
David Gering: Ik begrijp die opmerking. Dat zien we ook terugkomen in de reputatieonderzoeken die we als sectorfederatie jaarlijks in België laten uitvoeren. De wil om transparant te communiceren is er zeker maar de zoektocht naar een nieuw geneesmiddel is helaas niet hetzelfde als koekjes bakken. Ingewikkelde processen zijn vaak moeilijk uit te leggen. Een voorbeeld: het onderzoek naar en de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel is vaak een proces van kruisbestuiving waarbij R&D in één middel soms ten goede komt aan andere behandelmethodes. Welk percentage van die investering is dan precies toe te kennen aan welk product? Ook is het nog steeds niet genoeg bekend dat gemiddeld negen op de tien geneesmiddelen nooit op de markt komen. De investering in O&O is dus zeer risicovol.
‘ Mensen kijken toch anders naar de prijs van een geneesmiddel dan naar de prijs van een nieuwe smartphone’
Daarnaast zou ik graag ook meer aandacht zien voor de baten van het harde werk van de meer dan 42.000 mensen in de Belgische biofarmabedrijven. Dankzij hen leven we met zijn allen beter en langer.
Maar u hebt wel begrip voor de vraag naar meer transparantie rond de ontwikkelingskosten of prijszetting van medicatie?
David Gering: Inderdaad, hoewel de impact van efficiënte geneesmiddelen voor patiënten, hun omgeving en de maatschappij vaak niet wordt meegenomen in die discussie. Daardoor ontstaat een ongenuanceerd beeld dat we bij andere sectoren niet of veel minder tegenkomen. Mensen zien de prijs van een geneesmiddel of behandelmethode toch anders dan bijvoorbeeld de prijs van een nieuwe smartphone.
Hakima Darhmouch: Het verhaal mag inderdaad niet enkel over de winstmarges gaan, we moeten het menselijke aspect van de sector veel meer in de verf durven te zetten. Waarom zouden de farmaceutische bedrijven zichzelf niet meer in de markt kunnen zetten als ‘gezondheidsondernemers’? Achter die grote bedragen gaan immers mensen schuil die zich dagelijks inzetten voor ons kostbaarste goed, onze gezondheid.
De farmaceutische sector, dat roept bij veel mensen het beeld op van grote, kille multinationals die massa’s geld binnenrijven met grote blockbusters. Maar klopt dat imago nog? 90 procent van de sector in ons land bestaat uit kmo’s, en de grote blockbusters moeten almaar meer plaats ruimen voor zeer gespecialiseerde precisiemedicatie.
David Gering: Die ’kmo’s verdienen inderdaad meer bekendheid. Vaak hebben zij echter maar één product in hun portefeuille, goed voor jarenlang onderzoek en heel zware investeringen. Van dat ene medicijn hangt alles af, en dus begrijp ik dat ze daar liever niet vroegtijdig al te veel over communiceren. Daarnaast krijgen we, zeker op sociale media, ook af te rekenen met allerlei lastig uit te roeien stadslegendes, genre 'de farmaceutischesector wil mensen doden of als proefkonijnen gebruiken'. Het is ontzettend lastig om met die mensen een constructief gesprek te voeren.
Hakima Darhmouch: Dat is een probleem voor heel wat bedrijven of sectoren vandaag.Via de sociale media kan iedereen plots een beetje journalist spelen, en veel zin voor nuance komt daar doorgaans niet bij kijken.
David Gering: Inderdaad. Bovendien is foutieve informatie contraproductief voor patiënten. Dat kan zelfs de gezondheid schaden.
Hoe kan de sector zichzelf de komende jaren dan toch nog positiever in de kijker plaatsen?
Hakima Darhmouch: Ik zie vooral toegevoegde waarde in een meer vulgariserende en pedagogische aanpak. Er zit gigantisch veel innovatieve technologie in de pijplijn, denk bijvoorbeeld aan het potentieel van cel- of gentherapie. De communicatie moet dan misschien ook wat ‘proactiever’ zijn: niet iedereen is inhoudelijk mee met de nieuwste technologische ontwikkelingen, en dus moet je daar ook een stukje vulgariserender over communiceren. En vooral: geef hoop en wees transparant. Dagelijks investeert de sector in ons land 140 miljoen euro in onderzoek en ontwikkeling. Maak ook duidelijk wie en wat er achter dat gigantische bedrag schuil gaan.
‘ Soms zou iets meer transparantie rond de ontwikkelingskosten van nieuwe medicatie wel een goede zaak zijn’
David Gering: Volledig mee eens. Het gaat om bruggen bouwen. We zetten nog meer in op een laagdrempelige en geloofwaardige communicatie die mensen aanspreekt en raakt. Ik denk ook dat de boodschap nog sterker kan aankomen als die rechtstreeks vanuit ervaringsdeskundigen komt, zoals artsen, patiënten of vanuit een onafhankelijk onderzoeksinstituut. Een ecosysteem zoals de Belgian Pharma Valley, waarin alle belangrijke stakeholders verzameld zijn, biedt op dat vlak mogelijkheden.
En in de professionele media?
David Gering: We gaan voor een open en transparante dialoog, ook over moeilijke thema’s. Het uitgangspunt is dat we niets te verbergen hebben en dat we graag ook ogenschijnlijk simpele vraagstukken toelichten om de complexiteit van ‘gezondheidsondernemen’ beter te begrijpen. Zo’n aanpak kan het wederzijdse respect enkel maar doen groeien.
Hakima Darhmouch: Die transparantie is inderdaad cruciaal. Welke redactie zou niet openstaan voor belangrijke wetenschappelijke doorbraken binnen een bepaalde industrie, zeker als die op termijn mogelijk duizenden mensenlevens kunnen redden? En misschien moet de farmaceutische sector ook nog een stuk proactiever naar de scholen en naar jongeren stappen, bijvoorbeeld om zich als ‘gezondheidsondernemers’ in de markt te zetten. Zo openen ze, in de huidige krappe arbeidsmarkt, ook een aantal nieuwe deuren rond rekrutering.