Als klinische studies een olympische discipline waren, dan had België al een vitrinekast medailles verzameld. Wat kunnen we doen om die koppositie niet uit handen te geven?
Jaarlijks worden er in België zo'n 500 nieuwe klinische studies gelanceerd. Op basis van het aantal studies per inwoner behoren we daarmee tot de top van Europa en daarbuiten. Hoewel de VS in absolute cijfers al ruim 2 decennia wereldwijd koploper is, waren er in België tussen 1999 en 2020 ruim 3 keer meer klinische studies per inwoner
Positieve spiraal
Die leidersrol hebben we niet toevallig verworven. ‘Farma is in ons land sterk aanwezig en verschillende grote farmabedrijven hebben Belgische roots’, vertelt Edel Hendrickx (Task Force Lead Clinical Trials pharma.be & Clinical Study Unit Country Head bij Sanofi). ‘Vandaag hebben we dankzij onze kwaliteitsvolle researchcentra en ervaren onderzoekers niet alleen de expertise in huis, we kunnen ook steunen op een bedreven regulator die de nodige kennis heeft ontwikkeld en goedkeuringstermijnen voor klinische proeven kort houdt.’
‘Dankzij klinische studies kunnen patiënten soms vroeger de vruchten plukken van een nieuwe behandeling.’
Ook dankzij het sterke engagement van patiëntenorganisaties, ziekenhuizen, onderzoekers, farmabedrijven, en regulators hebben we een positieve spiraal gecreëerd. ‘Onze expertise in klinische studies werkt als een magneet’, vult Nathalie Lambot aan (Expert Public Health bij pharma.be).
Jobs en levenskwaliteit
Farma is een sterke pijler van ons bedrijfsleven. De biofarmaceutische sector leverde in 2020 meer dan 40.000 directe jobs op in België en exporteerde voor meer dan 56 miljard euro aan geneesmiddelen. Maar niet alleen de euro’s tellen. ‘Ook voor patiënten is het belangrijk een klimaat te hebben dat klinische studies faciliteert’, vervolgt Edel Hendrickx. ‘Nieuwe geneesmiddelen brengen niet alleen nieuwe behandelingsmogelijkheden, zij kunnen ook de levenskwaliteit verbeteren. Maar gemiddeld duurt het 8 tot 14 jaar voordat een nieuw middel op de markt komt. Dankzij klinische studies kunnen patiënten soms dus vroeger de vruchten plukken van een nieuwe behandeling.’
Nood aan een duidelijk framework
Hoewel we een voortrekkersrol hebben, kampen we in België ook met uitdagingen. ‘We moeten meer inzetten op decentralisatie en technologie. Dat kan bijvoorbeeld door bepaalde facetten van klinische studies ook buiten het ziekenhuis te faciliteren’, geeft Nathalie Lambot aan. ‘Denk daarbij aan medicatie die aan huis wordt gebracht in plaats van dat de patiënt ze afhaalt in het ziekenhuis. Of door patiënten niet in het ziekenhuis te monitoren, maar via een wearable. Dat is niet alleen comfortabeler voor de patiënt, maar ook (kosten)efficiënter.’
‘Onze expertise in klinische studies werkt als een magneet.’
Het ontbreekt ons land echter nog aan een duidelijk framework: wat mag er wel en wat mag er niet, en wat met databescherming en cybersecurity? ‘Ook de IT-infrastructuur is er nog niet’, vervolgt Lambot.
Platform voor patiënten
Zonder patiënten geen klinische studies. ‘We zijn een relatief klein land en moeten innoveren om patiënten te vinden die willen en kunnen deelnemen door klinische studies toegankelijker te maken. Wat ook kan helpen is een platform waar patiënten in eenvoudige taal informatie kunnen vinden over klinische studies en het aanbod’, stipt Edel Hendrickx aan. ‘Het ontbreekt ons aan een duidelijk framework om met patiënten te kunnen communiceren via nieuwe media en andere technologieën."