Mineralen en metalen spelen een sleutelrol in de Europese overstap naar hernieuwbare energie en het bereiken van klimaatneutraliteit tegen 2050. Maar zullen er voldoende metalen zijn om die ambitie waar te maken, nu logistieke ketens verstoord zijn en internationale handelsrelaties onder spanning staan?
Wil Europa voorkomen dat het dit decennium kampt met een tekort aan essentiële metalen om de hoge ambities van de energietransitie te realiseren, moet het dringend actie ondernemen. Dat is de conclusie van Metals for Clean Energy, een rapport van KU Leuven in opdracht van de Europese metaalvereniging Eurometaux.
‘Metalen zijn onmisbaar voor de Europese energieambitie‘, zegt Karel Van Acker, professor circulaire economie en coördinator van het rapport. ‘Alleen al de productie van batterijen en elektromotoren voor elektrische wagens is goed voor 60 procent van de vraag naar metalen binnen de energietransitie.’
Ook waterstoftechnologie, zonnepanelen en windturbines vragen om metalen. Zink en mineralen en metalen die tijdens het produceren van zink als bijproduct vrijkomen, spelen daar een belangrijke rol in, onder andere om de levensduur van staal te verlengen. Volgens IZA, de internationale zinkvereniging, zal de vraag naar zink wereldwijd stijgen van 20 miljoen ton in 2019 naar 28 miljoen ton in 2050.
Meer recycleren
Paniekeren hoeft nog niet, zegt Karel Van Acker. ‘We kunnen de klimaatambities nog waarmaken, als Europa inzet op drie domeinen. Het eerste is de versterking van de eigen waardeketen voor mineralen en metalen. Dat maakt ons continent minder afhankelijk van andere regio’s. We moeten op zoek naar nieuwe ontginningsgebieden en dat kan in Europa. 23 procent van het zink dat Europa nodig heeft, wordt al in ons continent ontgonnen.’
Als we de klimaatambities willen waarmaken, moet Europa de eigen waardeketen voor mineralen en metalen versterken.
Europa kan zijn klimaatambities ook waarmaken door metalen actiever wereldwijd in te kopen. Karel Van Acker: ‘Het opbouwen en versterken van handelsrelaties met betrouwbare intercontinentale leveranciers is cruciaal.’
Tot slot moet Europa werk maken van meer en efficiëntere recycling van metalen. ‘Dat geeft de circulaire economie een boost en gebruikte metalen krijgen telkens een nieuw leven. Zo daalt de vraag naar nieuwe materialen.’
Een foetus heeft zink nodig om te groeien, de mens om verliefd te worden. Maar zink helpt de industrie ook om duurzaam te bouwen.
Stijgende prijzen
Die verbeteringen zijn mogelijk op de lange termijn. Op de korte termijn is het KU Leuven-rapport minder rooskleurig voor de Europese metaalvoorraad.
‘Vooral de vraag naar lithium, kobalt, nikkel en koper zal sterk toenemen’, zegt Karel Van Acker. ‘Er zal een wereldwijde rush ontstaan, de vraag zal het aanbod overstijgen en de prijzen van die metalen zullen het komende decennium sterk toenemen.’
‘Bovendien kan je producten zoals batterijen van elektrische wagens pas recycleren als ze afgedankt worden. Er worden wel al batterijen gerecycleerd, maar die recyclage zal pas de komende jaren echt op toerental komen. Ook nieuwe technologieën zoals organische zonnepanelen zijn vandaag nog onvoldoende performant.’
De conclusie? Europa kan duurzamer toegang krijgen tot strategische metalen als het beter recycleert, investeert in de binnenlandse waardeketen en actiever wereldwijd inkoopt. ‘Maar er is haast bij’, besluit Karel Van Acker. ‘Anders dreigt de energietransitie, die we echt nodig hebben, te vertragen.’