Eind november stelde minister van Financiën Koen Geens zijn nieuwe bankenwet voor. Hoe wil de minister het vertrouwen van de spaarder in zijn bank herstellen? En hoe wil hij tegelijk banken versterken? Een gesprek.
Banken op het rechte pad houden, weg van het excessief risico dat spaargeld in het gedrang brengt en het vertrouwen van de spaarders herstellen. De hervorming wil de Europese bepalingen inzake kapitaalbescherming en afwikkeling invoeren in het Belgisch recht.’ Dat is in een notendop het doel van minister Koen Geens. Daarvoor nam hij drie kernpunten op in zijn plan. Ten eerste via een afscheiding tussen spaargeld en risicodragende activiteiten vermijden dat speculatie de spaargelden besmet.
Daarnaast variabele vergoedingen verbieden in banken die overheidssteun genieten. En ten slotte de fiscale vrijstelling op intresten uit spaargeld uitbreiden naar andere producten zoals staatsbons en obligaties. Maar uiteraard moeten banken ook rendabel zijn. ‘Er wordt al veel van banken verwacht’, vindt minister Geens. ‘Denk aan de kapitaalvereisten, de nieuwe regelgeving. Maar we mogen geen zachte heelmeesters zijn. Nu moeten we de juiste en dikwijls moeilijke beslissingen nemen. We moeten de Europese Bankenunie eindelijk afwerken.’
Europese taks
Europa denkt al jaren over een taks op financiële transacties, een Europese tobintaks. Zit die er nu aan te komen? ‘Onze regering is voor zo’n Financial Transaction Taks (FTT). De Europese Commissie heeft een voorstel uitgewerkt, en elf lidstaten – waaronder België - hebben beslist daarover voort te praten. Maar dat is geen eenvoudige discussie. We moeten die taks in een zo breed mogelijk kader uitwerken. Een FTT heeft pas echt zin naarmate er meer landen ter wereld de taks invoeren. En halen we met elf EU-lidstaten voldoende kritische massa om de FTT zinvol te maken? Dat is op dit ogenblik niet helemaal duidelijk.’ België blijft achter het principe van de FTT staan, bevestigt minister Geens.
‘Maar we willen natuurlijk wel dat wat uiteindelijk uit de bus komt steek houdt en niet meer nadelen dan voordelen oplevert. Financiële dienstverlening is een belangrijke sector in België, met veel tewerkstelling en een grote impact op onze betalingsbalans. Daar moeten we ook mee rekening houden. Aan de andere kant is er de - legitieme - wens van enkele ngo’s om ongebreidelde speculatie op landbouwproducten en grondstoffen aan te pakken.’ Ten slotte heeft een FTT ook een impact op de financiering van de staatsschuld. ‘Als het voorstel van de Europese Commissie ongewijzigd zou worden aangenomen, dan zouden de kosten voor die financiering beduidend stijgen’, weet de minister.
Bankentaks
Op het geld dat mensen op een spaarboekje plaatsen, betalen banken een rente. Bovenop die rentebetaling aan de spaarder, betaalt de bank nog eens een bijdrage voor de depositobescherming, en ook nog eens bijna een kwart van een procent aan taksen. Een spaarder die vandaag 1 procent rente op zijn spaarboekje krijgt, moet weten dat de bank eigenlijk 1,32 procent betaalt, taksen en depositogarantie-bijdrage inbegrepen. Kleine banken vinden dat niet eerlijk. ‘Die Bankentaks heeft meer impact op kleinere, eerder traditionele banken dan op grotere banken of nichebanken die andere activiteiten hebben dan spaargelden inzamelen’, beseft minister Geens. ‘Maar een sluitende oplossing vinden is niet eenvoudig. Een lastenverlaging voor sommige banken zou je noodgedwongen moeten compenseren met een verhoging voor de andere banken.’ Wat zijn ten slotte volgens de minister de uitdagingen voor de Belgische bankiers? Hij ziet er drie: ‘De aanpassing aan de nieuwe regelgeving, lenen aan de reële economie en het herstel van de vertrouwensband met de samenleving.’