Veerkracht. Die staat centraal in het beleid van Maggie De Block, federaal minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. ‘We laten niemand achter. Integendeel, het sociaal vangnet verrijken we met nieuwe, hedendaagse initiatieven en recepten zodat iedereen zich kan ontplooien.’
Langdurig afwezigen weer aan het werk krijgen is een van de prominente ambities van de regering-Michel. Echt goed is dat nog niet gelukt, beseft ook federaal minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Maggie De Block (Open Vld). ‘We kampen in ons land met twintig jaar achterstand in vergelijking met bijvoorbeeld de Scandinavische landen. De bestaande regels waren niet meer aangepast aan de aandoeningen van vandaag, met name voor nieuwe ziekten als burn-out. Daarom hebben we talloze initiatieven genomen om de sociale zekerheid een update te geven.’
‘Met gerichte proefprojecten in de bank- en ziekenhuissector willen we te weten komen of een geïntegreerde aanpak werkt om werkgerelateerde ziekten als burn-out te behandelen. Sommige werknemers hebben nood aan meditatiesessies, andere willen psychologische begeleiding of misschien wel enkele therapieën bij de kinesist om medische klachten te bestrijden. Er bestaat geen wonderoplossing die voor iedereen werkt, bovendien kampen veel patiënten ook met problemen thuis of in hun relatie en die kan je uiteraard niet volledig van elkaar loskoppelen.’
Mensen definitief afschrijven, dat kan echt niet meer. Werk is belangrijk voor je sociaal leven en voor je zelfwaarde.
‘De bal ligt ook niet alleen in het kamp van de werknemer. De arbeidsgeneesheren beschikken over enorm veel expertise. Zij kunnen met de werkgever bekijken welke werkomstandigheden beter kunnen. Landschapsbureaus zijn bijvoorbeeld voor sommigen te druk en veroorzaken stress. Voor anderen volstaat het niet hen een rustige werkplek te geven. We moeten hen dan naar een andere baan begeleiden en soms focussen we daarbij op omscholing. Het is de bedoeling op termijn brede preventieprogramma’s op te zetten, patiënten te activeren.’
Inspraak werkt
‘Mensen definitief afschrijven, dat kan echt niet meer. Werk is belangrijk voor je sociaal leven en voor je zelfwaarde. We mogen echter niet over het hoofd van patiënten heen beslissingen nemen, maar met hen een geschikte oplossing zoeken. Gelukkig beginnen ook bij de meeste werkgevers de geesten te rijpen. Vandaar dat we niet alleen de werknemer, maar ook de werkgever willen responsabiliseren om werk leefbaar te houden en te pleiten voor maatwerk.’
‘Uiteraard is het geenszins mijn bedoeling economische initiatieven te gaan tegenwerken. Als je een leidende rol opneemt, moet je daarvoor kunnen gaan. We hebben in onze maatschappij voortrekkers nodig, haantjes de voorste, de vrijheid om te ondernemen. Dat hoeft niet haaks te staan op welzijn, integendeel. Jammer genoeg zijn nog niet alle werkgevers ervan overtuigd dat bijvoorbeeld inspraak werkt.’
Jammer genoeg zijn nog niet alle werkgevers ervan overtuigd dat bijvoorbeeld inspraak werkt.
Als voorbeeld verwijst de minister naar de Volvo-fabriek in Gent. ‘Om eerlijk te zijn, van zo’n band word ik persoonlijk spontaan een beetje nerveus, maar toch werken daar mensen met vele tientallen jaren op de teller die er behoorlijk gelukkig uitzien. Wel, die werknemers hebben daar zelf een systeem uitgedokterd. Als het niet meer gaat, letterlijk, kunnen ze aan een koord trekken. Er springt dan meteen iemand in om hem of haar een time out te gunnen. Achteraf volgt er een gesprek en gaat de hr-afdeling na waarom die persoon aan de koord trok. Het is niet bedoeling om op zoek te gaan wie “schuldig” is, want daar los je niets mee op.’
‘We moeten streven naar trotse medewerkers die bovendien tot hun 67ste aan de slag blijven. Hun expertise mogen we niet verloren laten gaan. Als het fysiek moeilijker wordt, wacht misschien een taak in coaching of opleiding van jongere medewerkers. Hetzelfde geldt na ziekte. Vaak keerden vrouwen na borstkanker niet terug naar de arbeidsmarkt, terwijl ze dat zelf wel wilden. Laten we niet vergeten dat werken ook een grote voldoening kan schenken.’
Teamwork
Dat het niet altijd even evident is om werk en privé in balans te houden, begrijpt ook De Block. Vandaar bijvoorbeeld het statuut voor de zogenoemde plussen. ‘Voor occasionele kleine klusjes als de kinderen van de buren van school ophalen, hen te eten geven en in bad steken of overnachten bij een persoon die pas een nieuwe heup heeft gekregen, kunnen vrijwilligers onbelast zo’n 500 euro per maand bijverdienen. Dat geldt ook voor erkende platformen in de deeleconomie. Zulke zaken kunnen je helpen, zeker als je naar adem hapt bij een drukke baan.’
De Block runde zelf 25 jaar een drukke huisartsenpraktijk en kwam zonder noemenswaardige managementskills aan het hoofd van een kabinet te staan. ‘Wat ik leerde, deed ik louter als autodidact. Ook al sta ik vaak in de schijnwerpers in het parlement of in de pers, ik ben de laatste schakel aan het einde van een hele keten. Alle medewerkers in het kabinet en in de administratie, de hele ploeg dus, moet trots zijn op de resultaten die we samen bereiken. Vandaar dat ik niet af en toe komen binnen waaien. Ik heb veel contacten met iedereen bij mij op de werkvloer. We werken samen.’