Duurzaam ondernemen gaat niet alleen over het verduurzamen van de bedrijfsprocessen. Bedrijven moeten ook met een kritische blik naar hun vastgoed kijken, en niet alleen omdat de overheid de lat steeds hoger legt.
Gebouwen zijn een belangrijke schakel in het Europese klimaatbeleid. Ze zijn verantwoordelijk voor 11 procent van de CO2-uitstoot in Europa. In België is dat zelfs ongeveer een kwart volgens een rapport van de KU Leuven. Nog altijd wordt de meerderheid van de gebouwen in België verwarmd met fossiele brandstoffen. Bovendien voldoet driekwart van alle gebouwen in Europa niet aan de huidige energienormen, terwijl 85 procent meer dan twintig jaar oud is. ‘Er is een drastische aanpak nodig om de CO2-uitstoot van gebouwen fors terug te dringen’, zegt Kim Creten, CEO van KBC Real Estate.
Tijdens het webinar Start to Shift met Evy Gruyaert, op 18 november om 11.30 uur, geven KBC-experts en ondernemers u nieuwe inzichten. Registreer u hier. Tot dan!
De Europese Green Deal wil tegen 2030 de CO2- uitstoot met 55 procent reduceren tegenover de uitstoot in 1990. Op het vlak van vastgoed heeft de Europese Commissie dat vertaald in een ambitieuze doelstelling. Het huidige renovatietempo op jaarbasis van oude gebouwen in Europa verdubbelen tegen 2030. Momenteel wordt jaarlijks 1 procent van de gebouwen gerenoveerd. Tegen 2030 moet jaarlijks dus 2 procent van de gebouwen in Europa een renovatie ondergaan, en dat is goed voor 35 miljoen gerenoveerde gebouwen. Creten: ‘Het wordt een immense uitdaging. En dat razende renovatietempo moeten we ook aanhouden om tegen 2050 helemaal klimaatneutraal te zijn als continent.’
Renovatieverplichting
Duurzaam vastgoed wordt de komende jaren een belangrijk aandachtspunt voor ondernemingen. Zo komt er vanaf 1 januari 2022 in Vlaanderen een renovatieverplichting bij eigendomsoverdracht voor alle niet-residentiële gebouwen (zie kaderstuk, n.v.d.r.): ‘Vanuit de overheid komt er onmiskenbaar druk om het vastgoedpatrimonium te verduurzamen’, stelt Creten vast.
Toch is regelgeving alleen geen goede drijfveer om bedrijfspanden duurzamer te maken. Els Mignolet, hoofd Ondernemingskredieten Vastgoed bij KBC: ‘Ook de maatschappij verhoogt de druk op ondernemingen om een meer duurzame koers te varen. Geen enkele onderneming kan zichzelf op een eiland plaatsen en geen aandacht schenken aan duurzaamheid.’
Totale kostprijs
Maar zelfs die toenemende druk hoeft niet de belangrijkste drijfveer te zijn om te kiezen voor groenere bedrijfsgebouwen. ‘Het biedt ook opportuniteiten voor bedrijven. Duurzame investeringen hebben doorgaans een kostenreducerend effect op de lange termijn, zeker nu veel groene technologie ook betaalbaar is geworden’, zegt Iwan Barrez, Sustainability Manager bij KBC. Zo kunnen bedrijven veel besparen met zuinigere ledverlichting of zonnepanelen. ‘Bedrijven kijken nog te vaak naar de investeringskosten, terwijl de focus veel meer moet gaan naar de total cost of ownership over de hele levenscyclus. Dergelijke systemen zijn duurder in aankoop, maar energiezuiniger en goedkoper om operationeel te houden’, zegt Barrez. De warmte-kracht- of wkk-installatie is bijvoorbeeld duur in aankoop, maar genereert zowel warmte als elektriciteit.
Financiering is uiteraard de kernactiviteit van een financiële instelling, maar toch ziet KBC zijn rol veel ruimer dan louter die van geldschieter. ‘We wensen onze cliënten te begeleiden in de transitie naar een duurzame onderneming. Daarbij willen we hen ook overtuigen van het belang van energetische renovaties’, zegt Creten. ‘Uiteindelijk moet het volledige patrimonium worden vernieuwd. Als bankier zou het onverantwoord zijn om je cliënten niet te doen inzien dat er op termijn investeringen in de verduurzaming van hun bedrijfsvastgoed nodig zijn. Door dat gesprek nu al aan te gaan, kunnen we die proactief meenemen in de financieringsplannen van de onderneming.’
Ook bij de keuze voor bepaalde energiebesparende maatregelen en investeringen speelt de bank-verzekeraar een begeleidende rol. Creten: ‘We zijn zelf geen energie-experts, maar via externe samenwerkingen kunnen we ondernemingen toch houvast bieden.’ Zo heeft KBC voor bepaalde segmenten een partnerschap afgesloten met Encon. Ondernemingen kunnen van het adviesbureau concreet advies krijgen over onder andere energie-efficiëntie en hernieuwbare energie. Verder kan het onder meer ook de carbon footprint van een onderneming in kaart brengen, helpen bij gebouwcertificatie en begeleiden bij het opstellen van een duurzaamheidsstrategie en rapportering.
Circulair
Een duurzame vastgoedstrategie gaat over veel meer dan hernieuwbare energie of individuele energiebesparende maatregelen. Het gaat ook over de impact van het gebouw op de omgeving. ‘Ondernemingen moeten met veel aspecten rekening houden als ze een duurzaam vastgoedpatrimonium uitbouwen. Dat gaat van het niet onnodig bebouwen van de schaarse open ruimte, over een adequaat waterbeheer tot duurzame mobiliteit’, zegt Creten.
In Vlaanderen komt er vanaf 1 januari 2022 een renovatieverplichting bij eigendomsoverdracht voor alle niet-residentiële gebouwen. Binnen de vijf jaar na een eigendomsoverdracht moeten die gebouwen beantwoorden aan minimale criteria voor dakisolatie, beglazing, warmteopwekkers en koelinstallaties.
- Bovendien moeten kleine, niet-residentiële gebouwen tot 500 vierkante meter een energielabel van C of beter behalen, binnen vijf jaar na de overdracht.
- Voor grotere niet-residentiële gebouwen is er de verplichting van minimaal 5 procent hernieuwbare energie. Die verplichting gaat in vanaf 2023 en moet dan ook binnen vijf jaar na een eigendomsoverdracht worden gerealiseerd. Daarnaast moet sowieso vanaf 2025 elk groot niet-residentieel gebouw over een energieprestatiecertificaat (EPC) beschikken.
Ook het bouwen zelf moet nog veel duurzamer. Tijdens het bouwproces komt er veel CO2 vrij. Ook dat kan beter, onder meer met CO2-arme cement of beton, wat nu nog wel in een eerder experimentele fase zit. Ook circulair bouwen wordt steeds belangrijker. Een gebouw wordt dan zo ontworpen dat het gemakkelijker van functie kan veranderen en er worden ook maximaal herbruikbare grondstoffen gebruikt. ‘De tijd is voorbij dat je met de sloopkogel gebouwen in puin kon leggen, zonder je zorgen te maken over de afvalberg. Het is duidelijk dat de vastgoed- en bouwsector fundamenteel veranderen. En dat is ook nodig als we de klimaatambities willen waarmaken’, besluit Mignolet.
NV Projectbouw is gespecialiseerd in de bouw van duurzame en energievriendelijke appartementen aan de Belgische kust. ‘Of het nu gaat om een eigen bouwproject of dat van iemand anders, we blijven onze visie altijd trouw: we bouwen alleen maar volgens de BEN-principes ’, zegt zaakvoerder Nick Verwimp.
BEN staat voor ‘bijna-energieneutraal’. Het bijzondere aan BEN-gebouwen is dat ze weinig energie verbruiken voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De energie die toch nog nodig is, wordt uit groene energiebronnen gehaald.
NV Projectbouw werd opgericht in 2015. Verwimp: ‘BEN-woningen waren op dat moment al relatief goed ingeburgerd, maar het was op dat moment toch vrij ongezien om de BEN-principes ook toe te passen bij de bouw van een appartementencomplex. Toen moesten we bouwheren echt nog overtuigen van de voordelen.’ Intussen is dat helemaal gekanteld. ‘Investeerders kloppen bij ons aan voor hun projecten precies vanwege onze visie op energieneutrale gebouwen. Want iedereen doet er wel op zijn manier een voordeel bij: huurders hebben een hele lage energiefactuur, investeerders kunnen een hogere huurprijs vragen en de impact op het milieu is minimaal.’