Ondernemingen spelen een cruciale rol in de strijd tegen de klimaatopwarming. Maar ze zijn niet alleen. Ze staan zij aan zij met financiële instellingen, consumenten en de overheid. Bovendien brengt duurzaamheid ook opportuniteiten met zich mee. Ondernemingen die vandaag nog de groene transitie inzetten, zullen morgen de meeste kansen kunnen grijpen.
Het laatste klimaatrapport van de Verenigde Naties drukt ons met de neus op de feiten: de opwarming van de aarde gaat sneller dan verwacht en aan een temperatuurstijging van anderhalve graad valt niet meer te ontsnappen. We zullen nog meer te maken krijgen met weerextremen, zoals droogtes, intense regens of hittegolven. De conclusie van de wetenschap is glashelder: het is code rood voor de mensheid. ‘Er is geen tijd meer om te talmen. Het is een goede zaak dat Europa de ambitie heeft om tegenover 1990 de uitstoot van broeikasgassen met 55 procent terug te dringen tegen 2030. Maar laat ons eerlijk zijn: de voorbije 15 jaar is er onvoldoende veranderd omdat sommigen nog twijfelden aan de ernst en urgentie van de problematiek. Daardoor hebben we intussen al nood aan een revolutie en geen evolutie. En in deze revolutie is er een belangrijke rol voor de ondernemingen weggelegd’, volgens Xavier Baeten, professor corporate sustainability and responsibility aan Vlerick Business School. Hij deed die uitspraak tijdens een webinar van KBC over duurzaam ondernemen. Zaten nog rond de tafel: Johan De Brauwer (managing director van Ziegler Belgium), Filip Ferrante (directeur Corporate Sustainability van KBC Groep) en Nick Verwimp (zaakvoerder van NV Projectbouw).
Gedeelde verantwoordelijkheid
Het is niet alleen de verantwoordelijkheid van bedrijven om de maatschappij duurzamer te maken. ‘Er is ook een taak weggelegd voor de overheid’, aldus Xavier Baeten. ‘Die kan via accijnzen en belastingen enkele zaken zwaarder belasten waarvan we weten dat ze heel nefast zijn voor het milieu. Want sommige prijsmechanismen zitten niet goed. Voor langere afstanden is het vandaag bijvoorbeeld goedkoper om het vliegtuig te nemen dan het openbaar vervoer. Dan kan je van consumenten niet verwachten dat ze voor deze afstanden vaker het openbaar vervoer nemen.' Ook op de vastgoedmarkt kan de overheid meer sturen, meent Nick Verwimp. ‘Vandaag is het kadastraal inkomen voor woningen gebaseerd op de oppervlakte, terwijl dat veel beter gebaseerd zou zijn op het energiepeil. Dat zou mensen nog veel sneller aanzetten tot klimaatvriendelijke investeringen bij het bouwen of renoveren van een woning.’ Of zoals Xavier Baeten het verwoordt: ‘Ondernemingen spelen een cruciale rol in de verduurzaming van de maatschappij. Maar ze kunnen het niet alleen. Duurzaamheid is een gedeelde verantwoordelijkheid.’
Verplichtingen en opportuniteiten
Op het vlak van duurzaamheid moeten veel ondernemingen echter nog een versnelling hoger schakelen ‘Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer ondernemingen daartoe ook worden verplicht’ zegt Filip Ferrante. Die druk zullen ondernemingen voelen vanuit verschillende hoeken. Steeds vaker laat de consument bij het maken van keuzes zich door het duurzame karakter van een bedrijf leiden. De overheid zal regels opleggen. Banken zullen moeten rapporteren over de klimaataanpak van hun klanten. Grote ondernemingen zullen bij hun leveranciers de druk opvoeren om hun CO2-uitstoot te reduceren. En duurzaamheid wordt ook een belangrijk wapen in de war for talent.’
Ondernemingen die duurzame oplossingen links laten liggen of die vasthouden aan schadelijke activiteiten zullen in de toekomst meer moeten betalen om te lenen. Want banken die nog te veel vervuilende sectoren in hun portefeuille hebben, zullen op termijn door de financiële toezichthouder worden verplicht daarvoor meer kapitaal opzij te houden. Kredieten worden nog niet onmiddellijk duurder. Maar bedrijven moeten nu de transformatie inzetten. KBC en haar partners willen hen hierin begeleiden.
Ondernemingen moeten echter niet enkel transformeren omdat de omstandigheden hen hiertoe meer en meer zullen gaan dwingen. De groene transitie brengt ook heel wat kansen met zich mee. Het kan een aanleiding vormen om bijvoorbeeld nieuwe producten of diensten te ontwikkelen of een meer toekomstgericht businessmodel op poten te zetten.
Succesverhalen
Veel bedrijven zien ondertussen de opportuniteiten van duurzaam ondernemerschap. Zo heeft NV Projectbouw zich al enkele jaren gespecialiseerd in de bouw van energieneutrale appartementsgebouwen. Dat zijn woningen die weinig energie verbruiken voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De energie die toch nog nodig is, wordt uit groene energiebronnen gehaald. ‘Die focus op duurzaamheid werpt zijn vruchten af en is voor ons een succes’, zegt Nick Verwimp. ‘Tegelijkertijd merk ik dat veel collega’s nog altijd bouwen zoals ze dat de voorbije 20 à 30 jaar hebben gedaan. We moeten nochtans vooruitkijken, liefst nog voorbij 2050.’
Ook in de transportsector staat duurzaamheid hoog op de prioriteitenlijst. Het is niet toevallig een van de meest vervuilende sectoren. ‘Logistieke spelers die geen aandacht hebben voor duurzaamheid spelen binnen twee à drie jaar niet meer mee’, meent Johan De Brauwer. Zo trekt Ziegler Belgium bij de aankoop van nieuwe gebouwen, zoals logistieke magazijnen, de kaart van duurzaamheid. Ledverlichting met bewegingssensoren, zonnepanelen en elektrische heftrucks zijn intussen een evidentie. Ook in de kernactiviteiten van Ziegler worden duidelijke keuzes gemaakt. Waar dat mogelijk is, tracht het bedrijf transportvolumes weg te halen van de weg door vaker te kiezen voor transport via de binnenscheepvaart. Voor de levering van pakketjes thuis probeert het zo min mogelijk bestelwagens te gebruiken, bijvoorbeeld door de laatste kilometers te laten afleggen door elektrische cargobikes. ‘Dat is een positief verhaal’, zegt Johan De Brauwer. ‘Met een bestelwagen deden we bijvoorbeeld 25 stops per dag. Met die cargobike doen we er 50!’
The decade of action is now
‘De duurzame transitie brengt heel wat opportuniteiten met zich mee. En dat is juist het mooie eraan... Ondernemingen bekijken het best vandaag nog welke kansen er precies voor hen voor het grijpen liggen’ zegt Filip Ferrante. ‘Want bedrijven die snel genoeg op de duurzaamheidstrein springen zullen de meeste opportuniteiten kunnen grijpen. En die worden de winnaars van morgen!’
Volgens KBC zijn er drie domeinen waar ondernemingen relatief snel klimaatwinsten kunnen boeken: de bedrijfsgebouwen, het energieverbruik en de mobiliteit. ‘Op die domeinen zijn er al voldoende technologische oplossingen beschikbaar om vandaag actie te ondernemen’, ervaart Filip Ferrante. ‘Daarbij wil KBC samen met haar partners ondernemingen begeleiden in het zetten van de eerste of verdere stappen richting een meer duurzame toekomst’.