IT’ers zijn grof wild op onze arbeidsmarkt: ze hebben de jobs maar voor het uitkiezen en kunnen de lat dus hoog leggen. Vijf specialisten zijn het er nochtans roerend over eens: dé IT’er bestaat niet meer. Ook wie niet over het juiste diploma beschikt, komt in aanmerking voor een baan in IT. ‘De perceptie over onze sector zit vaak verkeerd, waardoor jongeren zich laten afschrikken.’
De razendsnelle technologische evolutie in zowat alle sectoren verhoogt de druk op de IT-afdelingen, waarvan almaar meer wendbaarheid verwacht wordt. Maakt die trend het lastiger om nieuwe medewerkers te vinden?
- Tony Janssens, Strategic Recruitment Manager bij Egov Select
- Sophie Vernaet, Business Director bij Hays Technology
- Andy Stynen, CEO Ausy Belux en CDO Ausy Group
- Christof Kieboom, Head-of HR, Change & Communicatie bij Ypto
- Pieter Lootens-Stael, Head of HR Benelux & Nordics bij Dedalus
Pieter Lootens-Stael (Dedalus): ‘Ik vind die verwachte flexibiliteit van medewerkers enigszins relatief. Het streven naar een zo vlak mogelijke organisatiestructuur loopt tegenwoordig meer als een rode draad doorheen de meeste IT-afdelingen. De flexibiliteit moet dus net zo goed vanuit de organisatie als van de medewerkers zelf komen. Ik zie het voornamelijk als de taak van het management om de eigen mensen en hun capaciteiten juist in te schatten. Dit geldt ook voor het aanwervingsbeleid: sommige mensen gedijen beter in een zeer generalistische rol, bij anderen is een verregaand specialisme hen op het lijf geschreven.’
Sophie Vernaet (Hays Technology): ‘Ik denk dat we het hokjesdenken inderdaad achter ons moeten laten. Goede IT’ers zijn een schaars goed, ook werkgevers of managers moeten zich dus vooral zo flexibel mogelijk opstellen.’
Christof Kieboom (Ypto): ‘Dat klopt, het perspectief is fel veranderd. Mensen kloppen vandaag bij een bedrijf aan met die ene vraag: wat hebben jullie mij te bieden? Waarna ze zelfbewust aangeven wat ze graag zouden doen. Sollicitanten nemen hun carrière meer zelf in handen.’
Andy Stynen (Ausy): ‘Inderdaad, de hele organisatie moet wendbaar zijn, en werkgevers moeten dan ook vooral op zoek gaan naar mensen die daar met de nodige passie op willen inspelen. Vaste carrièrepaden zijn niet meer van deze tijd; ik zie steeds vaker mensen met een echte businessachtergrond die te kennen geven dat ze een baan in de IT wel zien zitten, of omgekeerd. Werkgevers moeten daarvoor openstaan, en dus vooral goed luisteren naar hun medewerkers.’
Geldt die flexibiliteit ook voor de overheid, waar de loopbaankaders en diplomavereisten doorgaans toch nog een stukje rigider zijn?
Tony Janssens (Egov Select): ‘Toch wel. De perceptie die op dat vlak nog leeft rond de overheid is enigszins achterhaald. Overigens: de theoretische kennis van iemand die vandaag als IT’er afstudeert, is wellicht al deels verouderd alvorens hij goed en wel aan de slag is. Mede daarom moeten we vandaag van een werkgever meer dan ooit voldoende flexibiliteit verwachten om IT’ers constant bij te scholen en op te leiden. Tegelijk zijn vooral de attitude en motivatie van de werknemer van doorslaggevend belang, veel meer dan het diploma of de opleiding.’
IT-afdelingen stonden weleens bekend als de ‘techpolitie’ binnen het bedrijf, een afdeling die liefst ver van de echte ‘business’ wegbleef. Klopt dit nog?
Andy Stynen: ‘Nee, het plaatje oogt vandaag veel genuanceerder.Alle afdelingen zijn intussen meer naar elkaar toegegroeid, al was het maar omdat jongeren meestal ook wel wat meer kaas hebben gegeten van technologie.’
Moet je vandaag nog wel een IT-diploma kunnen voorleggen om als IT’er aan de slag te gaan?
Tony Janssens: ‘Wij hebben die shift anderhalf jaar geleden gemaakt. Er is een enorm tekort aan ontwikkelaars, en we hebben dus een programma opgestart dat mensen de kans biedt om gedurende vier maanden een intensieve opleiding als Java-ontwikkelaar te volgen. Net vanuit de vaststelling dat almaar meer mensen in hun vrije tijd zich uitleven met IT. We screenen hen, meten hun motivatie en leiden hen vervolgens op. Die aanpak blijkt een groot succes. Dus nee, anno 2021 is een echte IT-background geen absolute must meer.’
Christof Kieboom: ‘Veel hangt af van de exacte functie. Wij besteden het pure ontwikkelingswerk haast volledig uit, en zetten onze eigen mensen vooral in voor projectmanagement en businessanalyse. Het meer strategische werk, zeg maar. Daarin zien we heel wat uiteenlopende profielen opduiken, met een verschillende achtergrond en opleiding. Zij moeten vooral meedenken met de business. Dit kunnen net zo goed economen of mensen met een communicatiediploma zijn.’
Tegelijk stellen we vast dat het belang van pakweg Internet of Things, machine learning of AI-toepassingen zowat overal toeneemt, waarvoor flink wat technische bagage nodig is. Evolueren we dan naar een spreidstand met enerzijds generalisten en anderzijds zeer gespecialiseerde profielen?
Pieter Lootens-Stael: ‘De ‘traditionele’ Java-specialisten vinden stilaan ook hun weg in die nieuwe, meer gespecialiseerde toepassingen. Hierdoor neemt de vraag naar dit soort ontwikkelaars uiteraard nog verder toe. Deze evoluties onderstrepen enkel maar de nood aan steeds meer flexibiliteit en opleidingsmogelijkheden vanuit de werkgevers.’
Andy Stynen: ‘Dat klopt, en ik denk dan ook dat we die zogenaamde ‘reskilling’ vooral niet moeten dramatiseren. Dit is een normale evolutie, die ons net toelaat om veel meer mensen aan boord trekken. Misschien beschikken zij niet meteen over de juiste technische achtergrond, maar ze zijn wel bereid zichzelf om te scholen.’
Hoe proberen jullie nu concreet het verschil te maken als werkgever om zo die fel gegeerde IT’ers over de streep te trekken?
Pieter Lootens-Stael: ‘Wij ontwikkelen software voor de gezondheidszorg in de ruimste zin, digitalisatie van diagnose tot behandeling en nazorg. Dat is een niche die bij het brede publiek nog niet zo bekend is. Eenmaal kandidaten met ons in gesprek raken, blijkt die niche net een grote troef: software die mensenlevens kan verbeteren en zelfs redden blijft toch een grote intrinsieke motivator.’
Andy Stynen: ‘De tijd dat je kandidaten over de streep kon trekken met een nog luxueuzere bedrijfswagen is voorbij. We focussen dus sterk op de groeimogelijkheden en op het carrièrepad dat wij kandidaten kunnen bieden, en op het brede portfolio van klanten dat ze bij ons voorgeschoteld krijgen.’
Tony Janssens: ‘Niet alle kandidaten hebben dezelfde prioriteiten: soms speelt geld of die mooie auto nog wel een grote rol. Tegelijk krijgen echte IT’ers graag de kans om met de allernieuwste technologie aan de slag te gaan en zo hun kennis verder te ontwikkelen. Wie dat perspectief kan aanbieden, in combinatie met een goede work-life balans, heeft toch al snel een streepje voor. Soms speelt de perceptie rond een baan voor de overheid ook enigszins in ons nadeel, maar kijk, we hebben vandaag een verloop van nog geen twee procent. Dat is echt wel uitzonderlijk laag.’
Christof Kieboom: ‘De intrinsieke motivatie speelt tegenwoordig inderdaad een grote rol. In dat opzicht vormen de maatschappelijke impact en de zichtbaarheid van NMBS – gaande van de eigen app tot de schermen in de stations – echt wel een stevige troef.’
Sophie Vernaet: ‘Wij werken uiteraard voor heel diverse sectoren en bedrijven, maar naast de hier al eerdergenoemde factoren lijken de nodige vrijheid en eigen verantwoordelijkheid me ook een belangrijke trigger.’
Zijn IT’ers verwend, waardoor naast de rekrutering ook de retentie vaak een stevige uitdaging wordt?
Sophie Vernaet: ‘Dat denk ik wel. Dat maakt het er voor werkgevers niet altijd eenvoudiger op.’
Pieter Lootens-Stael: ‘Ik ben het daar volmondig mee eens, maar ik vind dat voor ons, werkgevers, ook geen slechte zaak. Het houdt ons scherp. Het verplicht ons ertoe om constant bij te leren en hier en daar over het muurtje te gluren om te kijken hoe andere bedrijven het aanpakken. Tegelijk verliezen we soms uit het oog dat heel wat werknemers ook gewoonweg vertrekken op basis van persoonlijke conflicten, omdat het niet klikt met het team of met andere collega’s. Werkgevers moeten er dus net zo goed over waken dat mensen ook op basis van hun persoonlijkheid matchen. Het gaat echt niet uitsluitend om de technische kansen of om het groeipad dat je hen te bieden hebt.’
Andy Stynen: ‘In mijn ogen komt het er vandaag vooral op aan om als werkgever de juiste connectie te leggen. Werkgevers moeten hun mensen goed inschatten, begrijpen waar hun verwachtingen liggen en waardoor zij precies gedreven worden. Dit is almaar meer maatwerk.’
Christof Kieboom: ‘Inderdaad, en daarom hebben wij onder meer ons hele opleidingsbeleid grondig omgegooid. Vroeger was het simpel: de baas stelde vast dat een werknemer minder goed scoorde op een welbepaald domein en stuurde die dan vervolgens op cursus. Anno 2021 gaan wij ervan uit dat alle werknemers zélf verantwoordelijk zijn voor de eigen ontwikkeling en dat ze zelf perfect weten welke opleiding ze waar willen volgen. Het hoe en waar vullen ze zelf in, op de werkvloer, ’s avonds of hybride. Wij faciliteren enkel nog.’
Het verloop in de sector ligt, op enkele uitzonderingen na, bijzonder hoog. Moeten we dat een ramp vinden? Want een hoog verloop houdt bedrijven ook scherp en garandeert hen ook een regelmatige instroom van nieuwe expertise en kennis.
Tony Janssens: ‘In theorieklopt dit, maar zolang bedrijven haast constant op zoek moeten naar nieuwe kandidaten, vind ik een hoog verloop toch eerder een nadeel.’
Pieter Lootens-Stael: ‘Ik ben toch geneigd om een zeker verloop – geen leegloop voor alle duidelijkheid – eerder als een voordeel te beschouwen. Je haalt zo als bedrijf immers ook constant frisse ideeën binnen én je houdt de rest van het team scherp.’
Christof Kieboom: ‘Ook bij ons is er bedrijfsgezond verloop, maar ik ben het helemaal eens met Pieter: al die nieuwkomers brengen effectief ook een schat aan nieuwe expertise binnen.’
De overheid deed de voorbije jaren een stevige inspanning om meer jongeren naar technische onderwijsrichtingen te lokken, denk maar aan de STEM-opleidingen. Heeft dat wel zin, nu technologie zo snel evolueert dat de kennis van de middelbare school vijf jaar later hopeloos verouderd is?
Andy Stynen: ‘Ik blijf in ieder geval voorstander. De echte IT-beginselen – de basis zeg maar – zijn de voorbije vijftien jaar amper veranderd. Kinderen leren programmeren en logisch denken. Inzetten op hun probleemoplossend vermogen biedt in mijn ogen altijd nog een stevige toegevoegde waarde.’
Sophie Vernaet: ‘Een recente bevraging leerde ons dat IT-lessen in het middelbaar toch nog voornamelijk focussen op het aanleren van Word of Excel. Met zo’n aanpak wordt de kloof met de werkvloer later natuurlijk wel héél groot.’
Christof Kieboom: ‘Daar ben ik het absoluut mee eens. Ofwel bieden middelbare scholen géén IT-opleiding aan, ofwel zijn ze sterk wiskundig georiënteerd, waardoor heel wat leerlingen niet zelden een afkeer krijgen van dat vak. Dat is doodjammer.’
Tony Janssens: ‘Ook ik erger me vaak aan de te enge invulling van IT in het onderwijs. IT staat al lang niet meer enkel voor programmeren, het gaat net zo goed over netwerksystemen, projectmanagement, cybersecurity, … noem maar op.’
Moet ons onderwijs zich dan meer afstemmen op de noden van de arbeidsmarkt, zodat we knelpuntvacatures beter zullen kunnen invullen? Nogal wat mensen vinden dat een ronduit slecht idee.
Tony Janssens: ‘Ik denk dat het onderwijs jongeren vooral van alles moet laten proeven, zodat ze later goed onderbouwde keuzes kunnen maken die bij voorkeur niet op een verkeerde perceptie gebaseerd zijn. Als ons onderwijs IT vandaag nog min of meer gelijkstelt met Word en Excel, dan wordt net die verkeerde perceptie gevoed.’
Pieter Lootens-Stael: ‘Daar ben ik het volledig mee eens. In het beste geval wordt IT vandaag geassocieerd met veel programmeren en veel wiskunde, waardoor heel wat jongeren zich na het secundair onderwijs niet meteen geroepen voelen om in die richting verder te studeren. Terwijl er pakweg in richtingen zoals psychologie of communicatiewetenschappen nochtans net zo goed een stevige boterham statistiek geserveerd wordt. Er is de voorbije jaren absoluut een verkeerd beeld gegroeid over wat IT allemaal kan inhouden.’
Christof Kieboom: ‘Het onderwijs moet zeker geen hofleverancier van het bedrijfsleven worden, maar het mag natuurlijk ook niet totaal wereldvreemd zijn. Jongeren die vandaag in het secundair zitten, zullen ooit op de arbeidsmarkt belanden. Waarom worden mensen die in het bedrijfsleven of voor de overheid met IT aan de slag zijn, eens niet vaker uitgenodigd in de klas, om de jongeren vanuit de praktijk een realistisch beeld te schetsen van de mogelijkheden die onze sector biedt? De nerd die 8 uur per dag achter zijn computer zit, dat cliché is al lang achterhaald.’
Sophie Vernaet: ‘Het woord is hier al enkele keren gevallen: perceptie. Als de sector zelf vandaag één grote uitdaging heeft, dan is het wel het vaak verkeerde beeld van de sector bijwerken.’