Start-ups investeren veel tijd en geld in de uitwerking van hun idee. Maar vergeten soms dat idee te beschermen tegen copycats. Nochtans biedt het intellectueel eigendomsrecht een brede waaier mogelijkheden die uw creatie beschermen. Voor start-ups zijn drie opties belangrijk, weet Lindsey Clare, advocaat bij HVG: merken, octrooirechten en auteursrechten.
‘Een octrooi geeft een tijdelijk recht om aan derden de exploitatie van uw uitvinding te verbieden. De uitvinding moet nieuw zijn, op uitvinderswerkzaamheid berusten en industrieel toepasbaar zijn.
De nieuwheidsvoorwaarde wordt strikt beoordeeld’, waarschuwt Lindsey Clare, ‘Daarom is het belangrijk om uw uitvinding geheim te houden. Vergeet ook niet om uitgebreide geheimhoudingsclausules met uw zakenpartners af te sluiten.’ U kiest een Belgisch octrooi, een Europees octrooi of een internationaal octrooi, en krijgt zo respectievelijk Belgische, Europese of internationale bescherming.
‘Hoe ruimer de bescherming, hoe duurder de procedure’, weet Lieven Bultinck, advocaat bij HVG. ‘Die kosten kunnen een hinderpaal zijn voor een starter, maar toch biedt een octrooi de meeste bescherming. U krijgt namelijk het exclusief recht om iedere derde te verbieden om uw uitvinding te maken of verkopen.’
Merken registreren
Daarnaast kan een start-up zijn merk beschermen. ‘Een merk is een teken ter onderscheiding van uw producten of diensten. Het kan een woord zijn, maar ook een symbool, logo, slogan, afbeelding of geluidsfragment’, legt Lindsey Clare uit. Om bescherming te krijgen moet u uw merk registreren. In België hebt u keuze tussen het Beneluxmerk, het (Europese) Uniemerk en het internationaal merk.
‘Kosten schrikken veel starters af. Nochtans wegen die niet op tegen de voordelen zodra de waarde van uw bedrijf de hoogte inschiet.’
‘Er zijn wel enkele belangrijke beschermingsvoorwaarden: uw teken moet voldoende onderscheidend vermogen hebben en het moet nog beschikbaar en toelaatbaar zijn’, zegt Lieven Bultinck. ‘Dit is een relatief goedkope procedure, die toch een exclusief recht verleent op het gebruik van het merk. U kunt anderen verbieden om een identiek of overeenstemmend teken te gebruiken voor dezelfde of gelijksoortige waren of diensten.’
Automatisch auteursrecht
Het auteursrecht ten slotte biedt het grote voordeel dat het automatisch geldt, u hoeft het dus niet aan te vragen. Voor auteursrechtelijke bescherming moet uw creatie aan twee voorwaarden voldoen: ze moet origineel zijn en vorm vinden in een concrete uitdrukkingswijze - ideeën worden dus niet beschermd.
‘Houd uw uitvinding geheim tot de octrooiaanvraag. En sluit uitgebreide geheimhoudings - clausules af met zakenpartners die mee aan het project werkten.’
‘Bij auteursrechten denken we vaak aan literaire werken, maar ze zijn ook van toepassing op grafische, audiovisuele of muzikale werken en zelfs computerprogramma’s’, weet Lindsey Clare. Het auteursrecht geeft u het vermogensrecht: het exclusieve recht om uw werk te exploiteren en de inkomsten eruit te innen. ‘Bovendien krijgt u ook het morele recht, dat uw persoonlijkheid, zoals veruitwendigd in het werk, beschermt’, zegt Lieven Bultinck.
Kosten vs voordelen
Denk tot slot ook na over het risico van uw medewerkers, raden beide advocaten aan: ‘Vermijd dat medewerkers gaan lopen met uw idee. Met specifieke clausules kunt u hen verplichten tot geheimhouding en niet-concurrentie, afstand van bepaalde rechten, .... Overleg met uw advocaat over wat precies mogelijk is.’
Een start-up kan adequate ondersteuning en bescherming krijgen, besluiten Clare en Bultinck. ‘De kosten schrikken veel starters af. Maar die zullen niet opwegen tegen de voordelen van intellectuele eigendom zodra de waarde van uw bedrijf de hoogte inschiet.’