‘Amerikaans protectionisme, nieuwe belastingregels en duurzaamheidswetgeving: veel bedrijven passen hun supply chain aan als antwoord op nieuwe geopolitieke uitdagingen.’ ‘Geautomatiseerde douanesystemen helpen bedrijven hiermee om te gaan.’ De herverkiezing van Trump maakt het nog maar eens duidelijk: geopolitiek kan een enorme impact hebben op bedrijven wereldwijd. ‘Het is dan ook essentieel dat ook Belgische CEO’s de ontwikkelingen van nabij opvolgen en erop anticiperen’, zegt Philippe Lesage, Partner Global Trade bij EY.
‘Verwacht wordt dat Trump zijn protectionistische maatregelen zal uitvoeren met bijkomende hoge invoertarieven op Europese en Chinese producten om de Amerikaanse thuismarkt te beschermen. De EU heeft recent ook handelspolitieke maatregelen ingevoerd op verschillende Chinese producten; mogelijk zal dit aangevuld worden met bijkomende beschermende maatregelen ten aanzien van Amerikaanse producten. Een handelsoorlog behoort steeds meer tot de risico’s. Bedrijven moeten dus werk maken van een gedegen supply chain planning’, legt Lesage uit, om de negatieve impact zoveel mogelijk te vermijden.
‘Een mooi voorbeeld is de zaak van een Amerikaanse producent van motorfietsen: zij verhuisden een deel van hun productie naar Thailand en konden zo de Thaise oorsprong claimen en verhoogde EU invoertarieven op hun motoren te vermijden. Dit werd echter door de EU Commissie aangevochten omdat deze verhuis zogenaamd niet economisch verantwoord was en enkel gedreven was om de bijkomende invoertarieven te vermijden. De advocaat-generaal bij het Hof van Justitie lijkt echter het Amerikaanse bedrijf nu toch te volgen in zijn redenering.
Hoe je zoiets beter aanpakt? Een gedegen oorsprongsplanning ondersteund door geautomatiseerde systemen kan bedrijven helpen bij de opzet van een optimale supply chain.
‘Geopolitieke ontwikkelingen hebben een grote impact op de supply-chain van bedrijven.’
Relocatie om efficiënter te opereren
Ook in andere gevallen kan automatisering een oplossing bieden. ‘Sinds de oorlog in Oekraïne werden ten aanzien van Rusland verschillende, vaak complexe sancties opgelegd. Farmaceutische producten zoals medicijnen mogen doorgaans nog wel naar Rusland geëxporteerd worden, maar bepaalde luxegoederen niet. Ook voor oliebedrijven was het niet altijd evident, wat wel en niet mag. Voor élke sector geldt daarenboven dat een handelspartner niet op de sanctielijst mag staan. Die complexe realiteit maakt geautomatiseerde oplossingen, die elke transactie in detail kunnen screenen, populairder dan ooit’, aldus Lesage.
Veel bedrijven kiezen ervoor hun supply chain anders te gaan organiseren om een beter antwoord te bieden aan de veranderende regelgeving en evoluerende economische omstandigheden. ‘Neem de Brexit: voor bedrijven met een distributiecentrum in UK en een afzetmarkt in de EU ontstond een dubbele douanebelasting en mogelijk minder gunstige invoertarieven. Dus dergelijke bedrijven zijn op zoek gegaan naar alternatieve locaties voor hun distributiecentra. Een ander voorbeeld is de conflictsituatie in het Midden-Oosten. De commerciële scheepvaart op de Rode Zee nam met 70 procent af en zorgde voor een verlegging van handelsroutes, licht Lesage toe.
Bovendien heeft de pandemie de kwetsbaarheid van wereldwijde aanvoerketens blootgelegd. ‘Er is een trend om dichter bij huis te produceren of alternatieve sourcing van goederen te organiseren en minder afhankelijk te worden van de bestaande productie elders. Ook regelgeving zoals CBAM speelt daarin een rol. Bedrijven zullen binnenkort invoerheffingen moeten betalen op producten die elders emissies veroorzaken, wat hen stimuleert om meer binnen de EU te sourcen.’
‘Je tax department moet de geopolitieke impact op de business opvolgen en de strategie rond tax en transfer pricing daaraan aanpassen.’
Tax department als cruciale partner
Naast geopolitieke invloeden vormen de complexe belastingregelgeving een uitdaging voor veel bedrijven, in het bijzonder de invoering van de wereldwijde minimumbelasting en de evoluerende transfer pricingregels. Overheden zien hun budgetten onder druk staan en voeren meer en diepgaandere controles uit, daarbij geholpen door steeds meer data. Verplichtingen als Country-by-Country Reporting en Corporate Sustainability eisen meer transparantie van bedrijven.
Daarnaast moeten bedrijven ook rekening houden met veranderende business en consumptietrends. ‘De toenemende digitalisering van business processen, de opkomst van de servitization waar productverkopen worden gebundeld met diensten, alsook de trend naar een circulaire economie en het gewijzigde consumentengedrag, dwingen tot een herziening van de supply chain’, zegt Jan Bode, Partner International Tax en Transfer Pricing bij EY.
‘Daarom is het voor bedrijven cruciaal dat het tax department evolueert naar een echte business partner’, aldus Bode.
‘Het is van belang dat het tax departement goed inzicht heeft op deze evoluties, de business begrijpt en een partner is om de supply chain meer kostenefficiënt maken. De strategie rond tax en transfer pricing kan dan ook beter worden aangepast aan deze nieuwe realiteit. Ingeval van aanpassingen aan het business en transfer pricing model is het bepalen van een proactieve defense strategie belangrijk, die waar mogelijk via rulings of bilaterale akkoorden zekerheid kunnen bieden om lange procedures te vermijden.’
Bedrijven kunnen zich tegen al die uitdagingen het best wapenen door hun supply chain strategie en operating model te bepalen met de diverse business stake holders in samenwerking met het tax departement.’