In de verticale boerderijen van Urban Crops kunnen sla, radijzen en kruiden altijd en overal geteeld worden. Dankzij de robotisering, klimaatcomputers en ledverlichting groeien de gewassen in een afgesloten omgeving, zonder beïnvloeding van externe factoren zoals regen en wind. ‘Door onze teeltkennis, machines en software te integreren, bekleden we een unieke positie. We zijn vooral systeembouwers, geen groenteboeren.’
De proefinstallatie van Urban Crops in Beveren-Leie werkt op volle toeren. Onder meer basilicum, eikenbladsla, bieslook en radijzen worden in verschillende lagen boven elkaar geteeld, onder een rood-blauwe gloed van ledlampen. In deze afgesloten omgeving worden externe invloeden die voor volatiliteit zorgen, zoals regen en wind, zo goed als volledig geminimaliseerd.
‘Wat wij doen is klassieke plantenteelt. Maar we gebruiken automatisering en ledverlichting om de productie maximaal te optimaliseren’, zegt Maarten Vandecruys, oprichter Urban Crops.
‘Heel wat start-ups zijn bezig met het realtime-monitoren van regen en zonneschijn, maar ze blijven afhankelijk van deze externe factoren’, voegt Andy Deprez van EY er aan toe. ‘Ze hanteren nog altijd een actie-reactiemodel. Met dit systeem heb je alles zelf onder controle.’ Welke rol speelt EY? ‘We helpen om de risico’s rond digitalisering en robotics in kaart te brengen en af te dekken. Bij start-ups kunnen deze risico’s zelfs het einde betekenen van een onderneming’, vertelt Andy Deprez.
Urban Crops heeft niet de ambitie om groenten of kruiden te verkopen, maar wel systemen, waarbij automatisatie, water, klimatisatie en ledverlichting samenwerken. ‘Urban farming is niet nieuw, maar het unieke van Urban Crops is de integratie van alle kennis’, zegt Piet Vanthemsche, lid van de Raad van Advies bij Urban Crops en oud-voorzitter van de Boerenbond.
‘We combineren teeltkennis met de jarenlange traditie van machinebouw en software. We zijn geen groenteboeren, maar systeembouwers.’ Intussen ontwikkelde Urban Crops al meer dan 160 plantrecepten. ‘De kennis voor het telen van bepaalde gewassen – die normaal in het hoofd van de landbouwer zit - hebben we in ons systeem gegoten’, zegt Maarten.
‘Met één druk op de knop kunnen we per gewas de klimaatparameters aanpassen, zoals de hoeveelheden, de groeitijd en de opbrengst.’
Volautomatische plantenteelt
Urban Crops ontstond in 2014 en wil een antwoord bieden op demografische ontwikkelingen. De bevolking stijgt exponentieel, terwijl landbouwgrond steeds schaarser wordt. Daarom kwam Urban Crops met verticale boerderijen, waarbij gewassen en kruiden in een gesloten omgeving geteeld worden, in diverse lagen en met ledverlichting.
De oprichters van Urban Crops beschouwen zichzelf niet als concurrent van boeren, want ze zien vooral industriële toepassingen. Het bedrijf richt zich naar gebieden waar het moeilijk is om gewassen te telen, naar grootsteden waar de distributie niet optimaal is of naar tijdelijke gebieden zoals vluchtelingenkampen of legerbases.
De verticale boerderijen bieden heel wat voordelen. In de eerste plaats brengen de systemen smaakvolle gewassen voort, die bovendien weinig water nodig hebben, geen pesticiden gebruiken, weerbestendig zijn en transportkosten overbodig maken.
Alles gebeurt volautomatisch, een druk op de knop volstaat. Momenteel liggen de investerings- en energiekosten wel nog hoog. Maar door de legio andere voordelen, zorgt Urban Crops dat door hun technologie vandaag al een meerwaarde gevaloriseerd kan worden voor welbepaalde gewassen en voor verschillende markten.
Verticale boerderij
Met dit systeem biedt Urban Crops een antwoord op de demografische ontwikkelingen. ‘Het idee is gerijpt toen wij in 2012 een rapport van de Verenigde Naties lazen’, vertelt Maarten Vandecruys.
‘In 2050 zullen er 9 miljard mensen op de aardbol wonen, van wie 70 procent in stedelijke gebieden. Nu al is 80 procent van de landbouwgrond in gebruik. Er moet dus een oplossing komen om alle monden te voeden.’ Daarom bedacht Maarten samen met Frederic Bulcaen een businessmodel dat nauw aansluit bij het farm-to-forkprincipe, waarbij de consumptie dicht bij de productie staat.
In eerste instantie onderzocht Vandecruys eerst de haalbaarheid van gewassen op daken te telen. Hij onderzocht het businessmodel aan de Vlerick School, maar er was te weinig schaalbaarheid: de daken moesten niet alleen groot en sterk zijn, maar stedenbouw moest het ook toelaten.
‘Toen ik op een conferentie een spreker hoorde over het gebruik van ledverlichting bij plantengroei, zag ik onmiddellijk de voordelen. De ledlampen worden dicht tegen de planten gebracht en je kunt in verschillende lagen werken.’
Industriële toepassingen
Urban Crops ziet zichzelf niet als concurrent voor de klassieke landbouwers. ‘We denken niet als boeren, maar als industriëlen.’ Vandecruys ziet het systeem vooral toegepast in gebieden waar de noden het hoogst zijn. ‘Dan denk ik aan gebieden waar de teelt moeilijk verloopt en er veel import nodig is. Of aan grootsteden waar de distributie niet optimaal is en lokale productiesystemen een grotere meerwaarde bieden. Daarnaast zien we ook toegevoegde waarde in tijdelijke gebieden, zoals vluchtelingenkampen of legerbases waar kwalitatief voedsel nodig is.
In de voedselindustrie zien we ook een toekomst in medicinale gewassen.’ Ondanks de industriële toepassingen, ontwikkelde Urban Crops ook een kleinschaliger standaard bijproduct: de groei of kweekcontainers. ‘We zien dat bepaalde doelgroepen behoefte hebben aan een zelfvoorzienend consumptiemodel. Het zijn hyperlokale concepten waar de kwaliteit en de smaak van de gewassen het verschil maken. We leverden al een container aan een restaurant in Berlijn. Aan de Medialaan bevoorraadt een van onze containers de VTM-keukens, waar dagelijks 500 mensen eten.’
Meer integratie
De voordelen van de verticale boerderijen zijn legio. ‘De meeste gewassen hebben een hogere voedingswaarde en er is minder grond nodig, zeker wanneer in de hoogte gewerkt wordt, Daarnaast hebben we ook 95 procent minder water nodig om de gewassen te laten groeien. Je gebruikt alles veel preciezer, op het moment dat je het nodig hebt’, legt Maarten Vandecruys uit.
Ook de distributieketen wordt beperkt en de CO2-uitstoot gereduceerd. ‘Grote delen van de landbouw en de voedselketen zijn al geoptimaliseerd, maar het logistieke proces en de trading zijn nog weinig gedigitaliseerd en onderling verbonden’, zegt Andy Deprez van EY.
‘Maar als je zoals Urban Crops de productie veel dichter bij de afzetmarkt brengt, dan is dat een meerwaarde voor de logistieke keten. Je krijgt versere producten, want er is minder verlies door transport en distributie. Het goede aan dit ecosysteem is ook het zelflerende aspect. Het wordt telkens verder geoptimaliseerd.’ In plaats van gratis zonlicht gebruikt het systeem ledverlichting, wat heel energie-intensief is.
‘Klopt, maar in de toekomst zien we daar alleen maar efficiëntieverbeteringen’, legt Maarten Vandecruys uit. ‘De ledtechnologie gaat met rasse schreden vooruit. Daarnaast willen we onze systemen ook steeds meer integreren met groene energievormen. Bovendien creëren onze systemen veel warmte, die we voor andere doeleinden kunnen gebruiken.’
De robotisering zorgde al voor een ver doorgedreven efficiënt productieproces. Maar er is meer. ‘Door met ledlicht te spelen kunnen we allerlei componenten van de gewassen sturen. Onze spinazie bijvoorbeeld is nu al 30 procent rijker aan ijzer. In de toekomst kun je dus ook gezonder voedsel of gewassen met speciale vereisten maken.’
Controle over de oogst
Aan de Medialaan bevoorraadt een container van Urban Crops de VTM-keuken waar dagelijks 500 mensen eten. Laurens Sijssens, chefkok bij Belgocatering, kweekt er vooral basilicum, kruiden, sla en spinazie. ‘Het grootste voordeel? Je hebt volledige controle over de oogst en je gaat bewuster om met de gewassen.’
Belgocatering en Urban Crops sloegen enkele maanden geleden de handen in elkaar voor een proefproject aan de Medialaan. Laurens Sijssens, chefkok bij Belgocatering, gebruikt met veel enthousiasme het indoor containerysteem op basis van ledtechnologie in de VTM-keuken. Hij kweekt er vooral basilicum, dille en tijm, maar oogstte ook al sla, spinazie en zelfs jonge radijzen. ‘Het systeem is heel gemakkelijk om te gebruiken en te onderhouden,’ legt hij uit.
‘Urban Crops bezorgt ons de ontkiemde plantjes, die we in de container plaatsen. Met een druk op de knop regelt het systeem alles: het licht, de voedingsstoffen en het klimaat. De groei van het gewas wordt op de voet gevolgd en na een aantal dagen zijn de gewassen en kruiden klaar voor de oogst.’
Onbesproeide groenten
Laurens Sijssens ziet alleen maar voordelen. ‘Een groot pluspunt is de volledige controle over de groenten en de kruiden. Je weet dat ze niet besproeid zijn. Daarnaast kun je ook beslissen hoe groot je de kruiden wil en wanneer je wilt oogsten.
In de keuken gebruik ik bijvoorbeeld liever de kleine basilicumblaadjes om de gerechten af te werken. De grotere basilicumbladeren zijn eerder voor de pasta’s bedoeld.’ Een ander voordeel vindt hij het ecologische karakter van het containersysteem. ‘Het water dat verdampt wordt gefilterd en naar het bassin teruggestuurd. Zo heb je veel minder met verlies te maken.
Bewuster omgaan
De chefkok bepaalt nu zelf wat hij kweekt en
heeft alles binnen handbereik. ‘Nu ben je veel minder afhankelijk van de markt.
Toen ik vroeger bij de groentenboer bestelde, verwerkte ik de overschotten in
de maaltijden of moest ik ze helaas weggooien. Nu heb je er meer controle over.
Ik merk dat ik ook veel bewuster omga met de groenten en de kruiden die ik in
de keuken gebruik, je draagt er meer zorg voor.’