Vrouwen zijn de zeldzaamste ingenieurs van allemaal. Hoe is het om te werken in een mannenwereld? Waarom kiezen zo weinig vrouwen dit carrièrepad? Heidi Rakels, Sophie De Decker en Kristien Loontjens vertellen hun ervaringen. ‘Een ingenieursdiploma biedt zoveel mogelijkheden, een goede verloning en werkzekerheid.’
Heidi Rakels (52) is van vele markten thuis. Ze is van opleiding burgerlijk ingenieur computerwetenschappen, won als judoka een medaille op de Olympische Spelen van Barcelona in 1992 én ze is medeoprichtster van het succesvolle cybersecuritybedrijf Guardsquare, waar ze vijf jaar CEO was. Als er iemand weet hoe het voelt om als vrouw te functioneren in verschillende mannenwerelden is zij het wel.
‘Alles bij elkaar genomen, ligt mijn hart toch het meest bij programmeren’, blikt ze te terug op haar carrière. ‘Dat is een creatieve job. Ik put veel voldoening uit het creëren van nieuwe toepassingen.’
Niet evident
Toch was die ingenieursspecialisatie als vrouw allesbehalve evident. Al van jongs af had Rakels een voorliefde voor wiskunde. Maar toen ze tijdens haar middelbare studies thuis om een computer vroeg, vonden haar ouders dat niets voor meisjes. ‘Ik heb die dus nooit gekregen’, zegt ze. ‘Dat was een hindernis toen ik later mijn universiteitsstudies aanvatte, want zowat iedereen had al een voorgeschiedenis met pc’s en programmeren. Ik startte vanaf nul.’
Het gevolg? Rakels begon fanatiek te studeren om die achterstand weg te werken. Het is tijdens die volhardende periode dat ze gebeten werd door het computervirus. Na haar judoloopbaan werkte ze tien jaar als programmeur voor verschillende bedrijven. Ook daar kwam ze overwegend tussen mannen terecht. ‘Sommige bedrijven waar ik solliciteerde, boden mij eerst minder technische functies aan: in de verkoop of pr.’
Vrouwelijke ingenieurs moeten hun expertise bij nieuwe projecten vaak meer onderbouwen dan mannen.
Ook tijdens het solliciteren heeft Rakels als vrouw en bekende Vlaming haar programmeerkennis extra moeten bewijzen. Al vindt ze de ingenieursomgeving “zeker niet macho”, in tegenstelling tot de judowereld waar ze jarenlang in vertoefde.
Europa, China en India
Die bewijsnood beaamt ook Sophie De Decker (43), Business Unit Manager bij VINCI Facilities, en burgerlijk ingenieur van opleiding. ‘Vrouwelijke ingenieurs moeten hun technische expertise bij nieuwe projecten of ontmoetingen vaak extra onderbouwen. Die vooroordelen zijn vreemd, want de kennis van mannelijke collega’s met hetzelfde diploma wordt vaak als vanzelfsprekend beschouwd.’
Kristien Loontjens (45), general manager bij ingenieursbedrijf Actemium Shanghai ervaart dat vrouwelijke ingenieurs niet anders gepercipieerd worden dan mannelijke, in China althans. ‘Slechts vijf procent van onze ingenieurs is een vrouw, en ook ikzelf ben tijdens meetings als vrouwelijke bedrijfsleider in de minderheid. Toch gaat men er hier in China vanuit dat wanneer je een bepaalde functie uitoefent, je die job ook écht kent. Man of vrouw: dat wordt hier cultureel nooit in vraag gesteld.’
Heidi Rakels vindt het vreemd dat dit bij ons anders is. ‘In India is de helft van alle IT-ingenieurs een vrouw. Ongeveer evenveel mannen als vrouwen oefenen het beroep uit. Dat zou in ons land ook zo kunnen zijn, mochten we al op jonge leeftijd meisjes kunnen laten proeven van computerwetenschappen.’
Inspirerende rolmodellen
Volgens de drie ingenieurs zijn er nog meer vrouwelijke rolmodellen nodig binnen de ingenieurswereld. ‘Zo wordt meteen duidelijk welke carrièremogelijkheden dit diploma biedt’, zegt Sophie De Decker. Haar kinderdroom was manager worden. Ingenieursstudies zouden allicht niet spontaan bij haar opgekomen zijn. ‘Mijn ouders hebben mij geïnspireerd om die richting te volgen.’
En daar heeft ze nog geen seconde spijt van. ‘Er is zoveel mogelijk met dit diploma. Van zuivere administratieve functies, naar onderzoek en ontwikkeling tot zoals in mijn geval beleidsfuncties.’
Heidi Rakels merkte dat een aantal vrouwelijke sollicitanten bij Guardsquare kwam solliciteren omdat zij daar CEO was. ‘Mochten we dat effect kunnen vertalen naar het onderwijs, dan zouden misschien meer meisjes een ingenieurscarrière ambiëren.’
Gewoon doen!
Welk tips ze nog willen geven aan vrouwen die een ingenieurscarrière overwegen? ‘Gewoon doen: ik wil meer vrouwelijke collega’s’, lacht Sophie De Decker. ‘Een ingenieursdiploma biedt zoveel mogelijkheden, een goede verloning en werkzekerheid. Bedrijven vechten bij wijze van spreken om jouw talenten.’
Denk ook nooit dat je als vrouw minder kansen hebt binnen de ingenieurswereld. ‘Ook mannen hebben hindernissen waar ze tijdens hun carrière tegenaan kijken’, besluit Heidi Rakels. ‘Focus je als vrouw gewoon op je kennis en talenten, en niet op wat er mis kan gaan. Zo voorkom je dat die zaken een self fulfilling prophecy worden.’