‘De ingenieur is de mens bij uitstek’

Van kinds af heb ik een tomeloze fascinatie voor mechaniek en techniek. Dat begon met puzzelen en speelgoedjes in elkaar knutselen met tandwieltjes die verstopt zaten in verrassingseieren. In de kleine Oost-Vlaamse gemeente waar ik opgroeide werd met veel ontzag gekeken naar ingenieurs. In de schaduw van de hoogovens van het toenmalige Sidmar, vandaag ArcelorMittal, liepen er slechts een handvol van rond. Die mix tussen fascinatie, aanleg en aspiratie heeft mij in de richting van een ingenieursopleiding geduwd.

Vandaag evolueren mijn werk en specialisaties als pijplijningenieur onafgebroken. Vroeger vloeide er hoofdzakelijk olie- en gas door de leidingen, nu verschuift dat almaar meer naar alternatieven zoals waterstof en CO2. In de toekomst zullen we bijvoorbeeld steeds meer koolstofdioxide kunnen afvangen in plaats van die de atmosfeer in te jagen. Die kunnen we dan via pijpleidingen transporteren en ondergronds opslaan. De overstap naar hernieuwbare energiebronnen op grote schaal kost immers tijd, en tijdens die transitieperiode kan CO2-opslag soelaas bieden.

Expertise en probleemoplossend denken

De opgebouwde kennis en de expertise uit de olie-industrie van de voorbije twee decennia neem ik mee naar de toekomst. Windmolens moeten bijvoorbeeld aan vergelijkbare ontwerpvoorwaarden voldoen als offshoreboorplatformen. Materiaalselectie en corrosiebestendigheid zijn even belangrijk, want zowel windmolens als booreilanden moeten golven en getijden kunnen doorstaan, en onder alle omstandigheden stabiel blijven functioneren. Daarbij is de kennisoverdracht naar de nieuwe generatie ingenieurs belangrijk.

De schoonheid van het ingenieurschap schuilt voor mij in creativiteit en vrijheid. Ik vergeet nooit wat filosoof Etienne Vermeersch vertelde tijdens een gastcollege in mijn studentenjaren rond ethische implicaties van het ingenieursberoep: de ingenieur is de mens bij uitstek. Daar kan ik mij volledig in vinden. De mens is van nature nieuwsgierig en leergierig, en daaruit vloeit creativiteit. Ingenieurs zijn gepokt en gemazeld in het oplossen van problemen. Ze zien geen problemen maar een ruggengraat tot mogelijke antwoorden. Via mijn job mag ik dagelijks mijn intellectuele bagage gebruiken om belangrijke en betekenisvolle problemen creatief en inventief op te lossen, en dat geeft mij veel voldoening.

Betekenisvolle maatschappelijk rol

De ingenieurs van morgen spelen niet alleen een betekenisvolle rol in de bescherming van onze planeet. Ook voor bijvoorbeeld de gezondheidszorg maken zij mee het verschil. Alleen al in medische beeldvorming gaan de ontwikkelingen razendsnel. Kijk maar naar de mix tussen slimme camera- en scantechnologie en artificiële intelligentie, die artsen helpt bij het diagnosticeren, behandelen of zelfs detecteren van ziektes nog voor ze met het blote oog zichtbaar zijn. Veel mensen beseffen niet dat er in ziekenhuizen heel wat ingenieurs werken om dergelijke innovaties mee in goede banen te leiden.

Ingenieurs kunnen én moeten volgens mij ook het verschil maken in de politiek. Zij verbinden de slagaders van onze economie. We worden gevormd om zeer rationeel en analytisch te denken. Daarbij zijn ingenieurs vaak ook risicoavers: wat ze bedenken en ontwerpen moet robuust en duurzaam zijn. Dat zijn allemaal kwaliteiten die van pas kunnen komen in de politieke besluitvorming. Ingenieurs kunnen zeer waardevolle feedback leveren over wat er zich op het terrein afspeelt. Daarbij bieden ze een wetenschappelijk onderbouwd tegenwicht aan politieke kreten en steekvlammen. Want ingenieurs willen alles rustig kunnen narekenen en becijferen. Wie onze berekeningen meeneemt, pleit bijvoorbeeld niet voor een kernuitstap.

Go with the flow...

De ingenieur van morgen moet ook leergierig en gulzig blijven in het absorberen van kennis. De skillset die ik op mijn 23^e had, is vandaag niet meer dezelfde – en ook de komende jaren zal die blijven veranderen. Alleen al de digitalisering wijzigt ons beroep in ijltempo. Wat vandaag perfect werkt, doet het straks misschien minder goed. Gelukkig groeit het onderwijs daarin mee. Onze universiteiten en hogescholen serveren vandaag nog altijd de beste ingenieursopleidingen van Europa. Toch wil ik een gouden raad geven aan de nieuwe generatie ingenieurs: verlaat je kerktoren na je studie. De kwaliteit van je opleiding en onze meertaligheid maken Belgische ingenieurs ook zeer begeerd op de internationale arbeidsmarkt. Voor ingenieurs is de wereld een dorp geworden.

Tot slot wil ik mensen die een ingenieursopleiding overwegen of er net mee gestart zijn ook alert maken voor de stroperigheid en het verlammende effect van twijfel. Ik heb zelf lang getwijfeld tussen carrièrerichtingen. Maar je hoeft niet al vanaf het eerste academiejaar te kiezen in welke sector je aan de slag wilt. Dat is net het mooie aan ingenieur zijn: je opent er veel deuren mee. En dankzij de krapte op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen kun je perfect ontdekken waar je passie ligt. Op je carrièrepad kom je sowieso nieuwe mogelijkheden en zaken tegen die je toch nooit had kunnen voorspellen of plannen. Ik had nooit gedacht dat ik ooit een boek zou schrijven, dat ik kon meewerken aan tv-programma’s, enzovoort. Go with the flow. Laat je verrassen...

Filip Van den Abeele, zelfstandig ingenieur in de energiesector