‘Verticale ontwikkeling tilt organisaties naar nieuw bewustzijnsniveau’

Als het over levenslang leren gaat, focust Accord Group sterk op verticale ontwikkeling. Wat verstaan jullie daar concreet onder?

Fabiaan Van Vrekhem (Partner en Voorzitter bij Accord Group): ‘Via de klassieke horizontale ont­wikkeling worden mensen ondersteund in het excelleren in hun job. Ze vergroten hun kennis en versterken hun vaardigheden. Verticale ont­wikkeling verwijst naar het verbreden van het perspectief van een persoon. Het resultaat is het vermogen om op meer complexe, systemische, strategische en onderling afhankelijke manieren te denken. Dat betekent dat ze een nieuw be­wustzijnsniveau ontwikkelen waarmee ze de uit­dagingen en problemen van vandaag en morgen overtuigd kunnen aanpakken. Ze worden zich veel bewuster van zichzelf en van alles wat er rondom hen gebeurt, en welke impact bepaalde evoluties en beslissingen hebben. Daar hoort een continu proces van reflectie bij: waarom doen wij als organisatie de zaken op deze ma­nier, wie willen wij zijn voor wie, enzovoort. Hoe kunnen wij in een steeds veranderende context in contact blijven met onszelf en met anderen in een context waar alles en iedereen in beweging is?’

Hoe kunnen organisaties verticale ontwikkeling inrichten voor hun mensen?

Fabiaan Van Vrekhem: ‘Verticale ontwikkeling is nauw verbonden met de cognitieve en emotione­le ontwikkeling van mensen, met verschillende stadia die iedereen op eigen snelheid doorloopt. Organisaties maken hun mensen in de eerste plaats het best bewust van dit fenomeen – en van het stadium waarin mensen zich momenteel bevinden. Dat kun je achterhalen via een ‘verti­caal assessment’ en als basis gebruiken voor individuele coaching of leerprogramma’s. De volgende stap focust op mensen doen inzien dat het niet per se gaat over wat ze denken, maar meer over hoe ze denken, voelen en ageren.’

Hoe doe je dat?

Fabiaan Van Vrekhem: Op bepaalde reacties, overtuigingen en motivaties zit vaak te weinig be­wustzijn. Verticale ontwikkeling doet mensen in­zien waarom ze bepaalde zaken op bepaalde ma­nieren zien en organiseren. Er is bijvoorbeeld een essentieel verschil tussen reflecteren over de ‘customer experience’ en over onderdeel worden van de levensstijl van een klant. Het eerste ris­keert irrelevant te worden wanneer concurrenten zich vooral op het laatste aan het richten zijn, om­dat het fundamenteel impact zal hebben op het bestaansrecht van een organisatie, enzovoort.’

Wat zijn de grootste voordelen van verticale ontwikkeling?

Fabiaan Van Vrekhem: ‘Een ruimere blik op alles. Sterkere communicatievaardigheden, leren als een dynamisch proces en maximaal leren benut­ten van de collectieve intelligentie omdat mensen alles vanuit verschillende invalshoeken bekijken en daardoor ook anderen beter begrijpen. Mensen krijgen een veel beter perspectief op evoluties. Ze beseffen waarom wat vandaag werkt niet noodza­kelijk morgen nog zal werken. Technologie, klan­tennoden, waardenkaders, overtuigingen: álles evolueert. En daarvoor heb je een beter inzicht nodig in de bijhorende mentale modellen. Mensen worden ook zelfbewuster: over het feit dat ze de architect of orkestmeester zijn van hoe ze bepaal­de zaken inrichten of organiseren, en hoe ze daar betekenis kunnen aan geven en zichzelf kunnen zijn. Dat leidt uiteindelijk tot sterkere maturiteit­sniveaus bij mensen.’

Kunnen mensen complexere uitdagingen aan dankzij verticale ontwikkeling?

Fabiaan Van Vrekhem: ‘Als de motivatie er is om met dat nieuw perspectief aan de slag te gaan - zeker. Dankzij verticale ontwikkeling houd je er bij de oplossing van een probleem rekening mee dat dat probleem morgen misschien anders is. Of: is het wel nodig om vandaag iets te verbeteren dat morgen niet meer relevant is? Dankzij verticale ontwikkeling kunnen leiders betere beslissingen nemen in complexe situaties.’

Om verticale ontwikkeling levend te houden is het belangrijk dat mensen de passie voor hun job behouden: hoe pakken organisaties dat het best aan?

Fabiaan Van Vrekhem: ‘De passie voor een job en je eigen perspectief worden bepaald door je ach­terliggende motivatie. Wat betekent werk voor mij, en tot wat moet het bijdragen? Voor sommi­gen is werk een middel om te leren, voor anderen is het een vorm van zelfexpressie, om zichzelf te bewijzen, om onderdeel te zijn van een groep, en­zovoort. Organisaties moeten dus het individuele waardenkader van hun medewerkers begrijpen. Naarmate een organisatie ook beter inspeelt op die drijfveren, ontstaat er een flow bij medewer­kers en wordt werk een passie. Die passie kan aangewakkerd worden door uitdagingen en func­ties aan te bieden die passen bij de complexiteit die ze op dat moment kunnen beheren, bij wat hen boeit en waarin ze zichzelf kunnen zijn. In de prak­tijk is het vaak een gedeelde verantwoordelijk­heid: werkgevers en medewerkers moeten elkaar tegemoetkomen.’

Hoe ziet u verticale ontwikkeling de komende jaren evolueren?

Fabiaan Van Vrekhem: ‘Horizontale en verticale ontwikkeling moeten samen gaan. Wie zich be­perkt tot het eerste focust alleen op wat vandaag misschien het meest relevant lijkt. Ontwikkeling moet vertrekken vanuit een beter begrip van de dynamiek van de context en horizontale ontwikke­ling schiet daarin tekort. Een groter besef van alles wat speelt leidt tot een hoger zelfbewustzijn waardoor horizontale ont­wikkeling zich dikwijls vanzelf manifesteert omdat er een nieuwe motivatie ontstaat. Verticale ont­wikkeling wordt met andere woorden een must. Bovendien is het een levenslang proces. Er zijn steeds verdere maturiteitsniveaus te bereiken binnen verticale ontwikkeling.’