Ook voor familiebedrijven kan goed bestuur meerwaarde creëren. Maar dat moet dan wel naadloos aansluiten bij hun maturiteit en bij hun plaats in het ontwikkelingstraject. Dat is de kernstelling van Lutgart Van den Berghe en Sibylle du Bus van Guberna, het Instituut voor Bestuurders, partner van EY voor de Family Business Award of Excellence®.
‘Elk bedrijf moet zijn eigen governancemodel vinden in functie van de ontwikkelingsfase van de onderneming’, vindt Lutgart Van den Berghe. ‘Bij elke grote stap op uw groeipad anticipeert u het best door het model bij te stellen. Zo wordt goed bestuur geen bureaucratisch keurslijf, maar een middel om de ondernemingsdoelstellingen te bereiken.’
Corporate governance en transparantie in de familiale onderneming moeten stapsgewijs ingevoerd worden.
Bij de opstart van een familiale onderneming zijn eigendom, bestuur en management nog in handen van één persoon. Daar komt weinig governance bij kijken. Hoe meer een onderneming groeit, hoe meer die functies van elkaar losgekoppeld worden.
‘Bij groei of internationalisering ontstaat al snel nood aan extern management’, zegt Van den Berghe. ‘Daarbij is het belangrijk om op papier te zetten welke beslissingsbevoegdheid die manager krijgt en over welke informatie hij kan beschikken.’
Een volgende stap is vaak de aanstelling van een raad van advies. Zo leert de ondernemer luisteren naar externen, zonder zeggenschap over de onderneming uit handen te geven. Dat kan gebeuren in een volgende fase, door het aantrekken van externen in de raad van bestuur. ‘Externe bestuurders dragen een grote verantwoordelijkheid’, zegt Sibylle du Bus. ‘Daar staat beslissingsbevoegdheid tegenover. Die moet nauwgezet gedefinieerd worden.’
Ook bij het overlaten van de zaak aan een volgende generatie, moet het governancemodel bijgeschaafd worden. De aandeelhoudersstructuur moet vastgelegd worden, de rol van familieleden in het bedrijf moet nauwlettend gedefinieerd worden. Wil u ook uw aandeelhouderschap openstellen? Dan moet het model behoorlijk volwassen zijn. ‘Voor u een private-equitypartner in de arm neemt, brengt u het best ook uw intern rapporteringsproces op orde, met de nodige KPI’s en checks en balances’, meent Van den Berghe.
Passie
Goed bestuur is niet alleen een technische materie. ‘Je moet ook rekening houden met de maturiteit van familiale eigenaars, bestuurders en bedrijfsleiders’, zegt du Bus. ‘Als de eigenaar nog niet rijp is om volledige inzage te geven en zeggenschap te delegeren, stel je zo’n stap beter uit.’
Het grote voordeel van je openstellen voor externen? Discussies verliezen hun passionele kant. ‘Het grote verschil met een multinational is dat in een familiaal gestuurde onderneming passie ook een rol speelt’, zegt du Bus. ‘Een buitenstaander heeft een meer neutrale blik. De match van een externe partner met de waarden van de familie is dan ook cruciaal.’
Niet alleen het bestuur van de onderneming moet op een professionele leest geschoeid worden. Ook de relaties in de familie en de relaties tussen familie en bedrijf worden het best rationeel aangepakt. Familiale governance is dan ook een must om de symbiose tussen familie en bedrijf te bewerkstelligen.
Rolmodel
‘Om de kaart van goed bestuur te trekken, hebben familiebedrijven rolmodellen nodig’, zegt du Bus. ‘Daarom zet Guberna zijn schouders onder de Family Business Award of Excellence®. In de praktijk is een inspirerend voorbeeld belangrijker dan theorie.’
Goed bestuur creëert meerwaarde voor het bedrijf.