Zijn familiebedrijven actiever in hun ESG-inspanningen dan andere bedrijven? Hoe komt dat dan? En blijft België ook in de toekomst een land van familiebedrijven?
WIE?
- Liesbeth De Ridder, Secretary General & Lead van het Centre Family Business Governance van GUBERNA
- Philippe Haspeslagh, Voorzitter Family Business Network, erevoorzitter Ardo, eredecaan Vlerick Business School
- Eric Van Hoof, Family Business Leader, EY België
Dit artikel valt onder de verantwoordelijkheid van EY.
‘België heeft een sterke traditie van familiebedrijven,’ stelt Liesbeth De Ridder. ‘Maar veel van die bedrijven staan momenteel op een kantelpunt. Sommigen kiezen voor verkoop, anderen zetten in op professionalisering, door het aanstellen van externe managers, een externe CEO of een versterking van de Raad van Bestuur met externe leden. Vaak zijn deze familiebedrijven immers zo groot en complex geworden dat er moeilijk nog een geknipte persoon binnen de eigen familie kan gevonden worden.’
Die professionalisering vertaalt zich onder andere in de remuneratie. Guberna berekende dat de totale vergoeding van externe bestuurders bij niet-beursgenoteerde familiebedrijven verdubbelde tussen 2017 en 2024.
Evoluerend generatiemodel
Komen er nog veel familiebedrijven bij? Philippe Haspeslagh twijfelt. ‘Veel jonge ondernemers starten een bedrijf, laten het groeien, en verkopen dan. Het is dus niet hun bedoeling om het bedrijf door te geven aan een volgende generatie. Ik besef dat de levenscyclus van bedrijven tegenwoordig korter is en dat technologische en economische verandering sneller gaat. Maar als dit een trend wordt, zou dat betekenen dat we in de toekomst minder nieuwe familiebedrijven zullen zien, al zullen er altijd wel ondernemende families blijven bestaan.’
Er is meer transparantie en het is niet langer een taboe om over de opvolging te spreken.
Eric Van Hoof ziet positieve evoluties bij veel familiebedrijven. ‘Wat mij opvalt, is dat de communicatie tussen de verschillende generaties verbeterd is. Er is meer transparantie en het is niet langer een taboe om over de opvolging te spreken. De laatste tien jaar zijn familiale waarden ook sterker op de voorgrond gekomen, samen met het streven naar duurzaam ondernemen. Ik ben ervan overtuigd dat dat in belangrijke mate wordt veroorzaakt door het aantreden van de next gen, voor wie maatschappelijke impact en duurzaamheid vanzelfsprekender zijn.’
Duurzaam DNA van familiebedrijven
Zijn familiebedrijven per definitie duurzamer dan niet-familiale bedrijven? Liesbeth De Ridder nuanceert: ‘Familiebedrijven zijn doorgaans zeer waardegedreven, maar dat betekent daarom niet altijd dat die waarde ‘duurzaamheid’ is. Sommige familiebedrijven kennen een eerder financiële drive, bij anderen staat duurzaamheid voorop. Maar in de meerderheid van de familiebedrijven denk ik dat ESG wel sterk aanwezig is. Ze houden bijvoorbeeld meer rekening met hun stakeholders omdat ze vaak erg lokaal zijn ingebed.’
Een typisch kenmerk van family business is de nauwe band met medewerkers. Familiebedrijven tonen vaak meer respect voor langdurige dienstverbanden.
‘Een ander typisch kenmerk van family business is de nauwe band met medewerkers, merkt Haspeslagh op. ‘Familiebedrijven tonen vaak meer respect voor langdurige dienstverbanden. Tegelijkertijd formaliseren en certificeren ze hun ESG-inspanningen minder dan niet-familiale bedrijven.’
Duurzaamheid kern van het bedrijf
Inzetten op ESG kan heel wat voordelen hebben. In het begin zijn er de quick wins, efficiëntiewinsten, besparing van energie en materialen... Maar naarmate een bedrijf verder vordert in zijn duurzaamheidstraject, kunnen de inspanningen ten koste gaan van de winst.
‘In de huidige onzekere geopolitieke context en een uitdagend economisch klimaat is ESG nog steeds een driver, maar er komt ook een tegenbeweging op gang,’ erkent Liesbeth De Ridder. ‘Bedrijven kunnen besluiten om kansen te grijpen of net voorzichtiger te zijn.’
Er bestaat nochtans een manier om ESG-inspanningen niet afhankelijk te maken van de waan van de dag of van schommelingen in de conjunctuur, luidt het bij Haspeslagh. Hij geeft het voorbeeld van Ardo, het familiebedrijf waarvan hij tot in 2021 voorzitter was.
Veel jonge ondernemers starten een bedrijf, laten het groeien, en verkopen dan. Het is dus niet hun bedoeling om het bedrijf door te geven aan een volgende generatie.
‘Ik geloof dat het essentieel is om duurzaamheid in de kern van je onderneming te brengen. Bij Ardo zetten we in op regeneratieve landbouw. We helpen de landbouwers om hun grond te verbeteren en zo betere kwaliteit te leveren. Dat raakt de kern van ons bestaan: wij leven van het land. Zonder een gezond ecosysteem is kwaliteit onmogelijk. En ja, aan die transitie zijn kosten verbonden. Maar als we die inspanningen nu niet leveren, heeft ons bedrijf geen toekomst.’
Family Business Award of Excellence®
De genomineerde ondernemingen van de Family Business Award of Excellence® brengen deze aanpak stuk voor stuk in de praktijk, zegt Eric Van Hoof. ‘En dat terwijl ze in sectoren actief zijn waar de duurzaamheidsuitdagingen groot zijn. Toch zie je dat een brouwerij als Huyghe zijn water- en energieverbruik drastisch kan terugdrijven. Of dat bedrijven uit de bouwsector zoals Camino Group en Coeck hun CO2-voetafdruk structureel laten dalen en Chaussures Maniet erin slaagt om circulair te ondernemen en een ecolabel in te voeren in hun sector. Andere bedrijven kunnen veel van hun aanpak leren.’