Chemische recyclage is een veelbelovende techniek om een circulaire economie voor plasticafval te ondersteunen. De technologie moet wel nog op grote schaal worden ingevoerd, zegt Annick Meerschman, directeur Innovatie bij de Europese chemiekoepel Cefic. En er zijn duidelijke Europese regels nodig om de impact van chemische recycling te vergroten.
Volgens de recentste cijfers (2021) van het Europese statistiekbureau Eurostat produceert elke Europeaan gemiddeld 36,1 kilo plastic verpakkingsafval per jaar. Dat is 8,1 kilo per persoon meer dan in 2010. Ongeveer 40 procent van dit plastic verpakkingsafval wordt gerecycleerd.
‘Tot op vandaag wordt in Europa nog veel plastic verbrand, gestort of geëxporteerd’, zegt Annick Meerschman. ‘Om volledige circulariteit te bereiken, zijn meer capaciteit en innovaties in mechanische en chemische recycling nodig. We moeten plasticafval gebruiken als grondstof. Als we meer recycleren, moeten er minder fossiele grondstoffen ontgonnen worden.’
Paradigmashift
Mechanische recyclage verwerkt plastics tot korrels voor nieuwe producten. Chemische recyclage breekt plastic af tot op moleculair niveau, waardoor het weer als bouwsteen kan dienen. Technologieën zoals depolymerisatie (afbreken van polymeren tot monomeren), pyrolyse (ontleden van materiaal bij hoge temperatuur, zonder zuurstof) en gasificatie kunnen ongewenste additieven en onzuiverheden verwijderen, zodat het materiaal opnieuw kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld voedsel- en medicijnverpakkingen.
‘We staan voor een paradigmashift’, zegt Meerschman. ‘De voorbije tachtig jaar hebben we onze lineaire economie van nemen-maken-weggooien geoptimaliseerd, nu moeten we naar een circulaire economie. Dit vraagt om robuuste en opgeschaalde oplossingen. Er is serieuze vooruitgang, onder meer dankzij chemische recycling. Nu moeten daarvoor commerciële installaties worden gebouwd, opgestart en geoptimaliseerd.’
Het is heel belangrijk dat Europa snel komt met de berekeningsmethode voor chemische recyclage zodat bedrijven nu de juiste investeringsbeslissingen kunnen nemen.
Europees kader
Er komt schot in de zaak. Meerschman stelt vast dat er al veel investeringen in chemische recycling zijn aangekondigd. ‘Sommige commerciële partijen zijn zo goed als klaar om te starten met hun fabriek, andere wachten nog op het Europese beleidskader.’
Daarmee raakt ze een belangrijk pijnpunt aan. Vanaf 2030 moet minstens 10 procent van de plastic voedselverpakkingen bestaan uit gerecycleerd materiaal, maar er bestaat veel onzekerheid over de manier waarop dat gehalte moet worden berekend. De Europese Commissie komt eind 2026 met deze regels voor plastic verpakkingen. ‘Maar om de doelstellingen van 2030 te halen, moeten bedrijven nu investeringsbeslissingen kunnen nemen’, legt Meerschman uit.
Oplossingen
Waar zit het probleem met die berekeningsmethode? Het is moeilijk om in een continu chemisch proces het exact gerecycleerde percentage te bepalen, legt de experte uit. ‘Het gaat om grote installaties waar elk uur van de dag veel materiaal doorheen gaat. Als je een deel van de fossiele grondstof vervangt door gerecycleerde grondstof, is het zeer moeilijk verderop in het proces te bepalen wat het exacte percentage gerecycleerd plastic is in een verpakking voor een supermarkt bijvoorbeeld.’
Chemische recyclage zorgt mee voor een paradigmashift van nemen-maken-weggooien naar een circulaire economie.
Een oplossing is de massabalansbenadering, waarbij de gerecycleerde inhoud wordt toegewezen aan producten die in een bepaalde periode zijn gemaakt. ‘Maar dan nog blijft de vraag hoe je de gerecycleerde grondstoffen gaat toewijzen aan de verschillende eindproducten die bijvoorbeeld uit een stoomkraker komen. Dat moet de Europese Commissie verduidelijken. Het gaat mee de businesscase bepalen voor investeringen in dat soort installaties.’
Kwalitatief afval
Het helpt de businesscase voor chemische recyclage niet dat nieuwe fossiele plastic vandaag nog steeds goedkoper is. ‘De markt voor gerecycleerde grondstoffen moet worden aangemoedigd’, zegt Meerschman. ‘Daarom is de eis dat plastic verpakkingen vanaf 2030 een minimumpercentage recyclaat in hun producten moeten gebruiken zo belangrijk.’
‘Er is in Europa genoeg plasticafval, maar dat moet ingezameld en gesorteerd worden om het te kunnen recycleren. Vanaf 2026 mag plasticafval niet meer geëxporteerd worden naar niet-OESO-landen. Dat zal recycling in Europa bevorderen, op voorwaarde dat we daar voldoende capaciteit voor hebben.’