De toekomst? Een voetbalclub die haar supporters zonne-energie aanbiedt

‘We zullen behoefte hebben aan veel meer flexibiliteit’, voorspelt James Matthys-Donnadieu, bij Elia verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de elektriciteitsmarkt. ‘Elektriciteit uit wind en zon is variabel, terwijl er in het elektriciteitsnet altijd een constant evenwicht moet zijn tussen vraag en aanbod. Net daarom moeten we ernaar streven om zo veel mogelijk consumenten via intelligente technologie zelf te laten bijdragen aan een flexibeler stroomverbruik.’ Daarom zet Elia in op concurrentie en innovatie ‘na de meter’. ‘Als de consument zijn verbruik aanpast aan de noden van het elektriciteitsnet, is dat niet alleen goed voor de stabiliteit van het systeem. Hij zal er ook geld mee kunnen besparen.'

‘Om dat mogelijk te maken, moeten we het huidige marktmodel veranderen. Nu kan enkel de industrie deelnemen aan dat zogenaamde vraagbeheer. Maar niet alleen de consument kan er wel bij varen. Ook de auto- en de bouwindustrie die volop aan het elektrificeren zijn hebben er belang bij een actieve speler te worden.  Bouwbedrijf BESIX en bankverzekeraar KBC steken bijvoorbeeld niet onder stoelen of banken dat ze dankzij technologische innovatie heel wat nieuwe mogelijkheden zien tot samenwerking.

Elia heeft een visienota klaar over een consumentgericht energiesysteem en stelt 2 wijzigingen voor aan het huidige marktmodel. Wat zijn die precies?

James Matthys-Donnadieu: 'Allereerst willen we het mogelijk maken om energie uit te wisselen van consument tot consument. In blokken van een kwartier, en zowel tussen consumenten met verschillende leveranciers als in een groter energienetwerk. Een voorbeeld? Als je vanavond naar een barbecue gaat en je stelt vast dat je elektrische wagen moet worden opgeladen, dan kan dat nu alleen via het netwerk van je gastheer - en dus ook zijn kosten. Het nieuwe systeem biedt een veel grotere flexibiliteit. Zodra jij je elektrisch voertuig inplugt bij je gastheer zal er een energieoverdracht plaatsvinden van zijn energieleverancier naar jouw energieleverancier, of eventueel naar jouw leasingmaatschappij. Daarnaast willen we de eindconsument ook toegang bieden tot de realtime elektriciteitsprijs. Dankzij een prijssignaal kan hij zijn gebruik optimaliseren en daar wint zowel hijzelf als het elektriciteitssysteem bij. We willen de consument aanmoedigen om vooral veel stroom te verbruiken op momenten dat er veel groene stroom geproduceerd wordt. En zuiniger laten zijn bij weinig wind en zon.'

Welke rol spelen niet-energiebedrijven zoals Besix en KBC dan precies in dat nieuwe energiesysteem?

Bart Gentens (verantwoordelijke smart building bij Besix): 'Onze klanten stellen steeds hogere eisen, zowel rond energiecomfort als rond duurzaamheid. Technisch gezien kunnen we dat allemaal nog lokaal managen, maar toch merken we dat er nog heel wat potentieel onbenut blijft. Nieuwe gebouwen leveren we tegenwoordig af met een digital twin, waarin alle data opgeslagen zitten die in dat gebouw verzameld worden. Dankzij die technologie kunnen we gemakkelijk en heel flexibel interageren met de klant. Zo zal een elektrische wagen bijvoorbeeld niet alleen meer worden opgeladen in onze gebouwen, maar zal dat voertuig af en toe ook als energiebron fungeren voor zo’n gebouw. In functie van de realtime elektriciteitsprijs en de beschikbare energie zullen gebouwen dus zelf beslissen waar ze op een bepaald moment hun energie vandaan halen. Maar voorlopig botsen we nog op te veel technische barrières om het potentieel van gebouwen helemaal te ontsluiten. Net daarom zien ook wij flink wat potentieel voor nieuwe toepassingen en technologie om die drempel te verlagen.'

Freddy Van Bogget (innovatiemanager bij KBC): 'We evolueren stilaan van een relatief eenvoudig energiesysteem naar een bijzonder complex systeem, met heel veel spelers en datagedreven toepassingen. De consument heeft daar uiteraard geen boodschap aan: hij wil vooral een zeer gebruiksvriendelijk en volledig geautomatiseerd systeem. In dat Internet of Energy zijn wij als bankverzekeraar behoorlijk goed geplaatst om de administratieve onderbouw te leveren. Het gaat om miljoenen toestellen die met elkaar verbonden worden en die tientallen miljoenen transacties met elkaar doen. De afhandeling van die immense transactiestroom moet zo doorzichtig en betrouwbaar mogelijk gebeuren, en die rol wil KBC graag opnemen. Blockchain kan een belangrijke rol spelen, zodat iedereen die in het systeem stapt ook altijd betalingszekerheid heeft.'

Elia organiseert in oktober ook een hackathon, waar het nieuwe toepassingen op maat van die consumentengerichte energiemarkt wil bedenken en uitwerken. Waaraan denken jullie dan zoal?

Matthys-Donnadieu: 'Met die hackathon willen we zo veel mogelijk spelers­ - gevestigde bedrijven en start-ups - rond de tafel brengen, zodat de noden en uitdagingen duidelijk worden. Zo hopen we beter te begrijpen waar er vandaag nog belangrijke pijnpunten zitten. Concreet denk ik bijvoorbeeld aan een applicatie waarmee een vriendenclubje samen kan investeren in zonnepanelen die bij een van hen op het dak worden geïnstalleerd. Vervolgens zouden ze de energie daarvan kunnen delen. Zoiets is vandaag nog niet mogelijk.'

Gentens: 'Of stel je voor dat een voetbalclub beslist om de daken van haar tribunes tjokvol zonnepanelen te leggen en die energie vervolgens aan te bieden aan de eigen supporters? Met zo’n systeem kunnen we volwaardige energie-communities faciliteren.'

Van Bogget: 'Idem dito voor bedrijven, die samen met hun medewerkers of klanten zo’n community kunnen vormen. Er zullen dus heel wat nieuwe modellen ontstaan, op voorwaarde dat de onderliggende administratie heel transparant en efficiënt verloopt.'

Op welke termijn kan dat nieuwe energiesysteem breed ingeburgerd raken?

Matthys-Donnadieu: 'Ons model betekent geen revolutie maar een evolutie. Ik denk dat er vooral rond e-mobiliteit al heel snel interessante nieuwe cases en toepassingen zullen ontstaan. Het nieuwe consumentgerichte marktmodel dat we nu op tafel leggen, zouden we graag tegen 2024 live hebben.'