De coronapandemie en de lockdowns gaven e-commerce een enorme boost. Achter je scherm winkelen, de pakjes thuis geleverd krijgen: het is snel en makkelijk. Maar hoe maken we e-commerce ecologisch verantwoord?
- hoe een postbode al zijn klanten en brieven met liefde behandelt
- dat 85 procent van de Mechelaars zijn pakjes te voet of met de fiets oppikt
- welke fietsinfrastructuur een stad nodig heeft als ze voluit wil gaan voor leefbaarheid en duurzaamheid
- wat een winkelier kan doen om zijn webshop duurzamer te maken
- waarom een drone niet snel uw postbode zal vervangen
In Mechelen werkte Johan Peeters, innovation manager bij bpost, het project Ecozone uit. ‘Dat maakt uitstootvrije stadslogistiek mogelijk. Postbodes rijden in Mechelen met elektrische bestelwagens of cargobikes. Er kwam voor de bewoners een dicht afhaalnetwerk met pakjesautomaten. En ten slotte combineren we brieven en pakjes in één ronde. Daardoor vermijd je per jaar 4.000 ritten met een bestelwagen. En dat vermindert de druk op de binnenstad fenomenaal.’
‘Tegen 2030 wil bpost de meest duurzame e-commerceoperator van Europa zijn’, zegt Paul Vanwambeke, directeur stadslogistiek bpost. ‘De gemakkelijkste oplossing is dan: de dieselwagen vervangen door een elektrische auto. Maar je moet aan de leefbaarheid van de stad denken, vinden wij. Daarom kiezen wij ook voor cargobikes, afhaalpunten, enzovoort.’
De gemakkelijkste oplossing is: de dieselwagen vervangen door een elektrische auto. Maar je moet ook aan de leefbaarheid van de stad denken.
En die aanpak werkt. In de Mechelse Ecozone heeft elke bewoner op maximaal 400 meter van zijn woning een afhaalpunt. ‘85 procent van de Mechelaars gaat nu te voet of met fiets naar een afhaalpunt.’
Professor Cathy Macharis, die over duurzame mobiliteit en logistiek doceert aan de VUB, berekende de impact van het project. ‘Dat ging over CO2, verkeersongevallen, luchtverontreiniging, files. De resultaten waren veelbelovend. Zo was er maar liefst 97 procent minder CO2-uitstoot.’
Omnichannel
Mensen denken vaak dat e-commerce niet duurzaam kan zijn, zegt Cathy Macharis. ‘Maar wat is het meest efficiënt? Allemaal auto’s die apart naar een winkel rijden, of alle pakjes in één ronde bezorgen, en dan nog met een elektrische wagen of een fiets? Het tweede natuurlijk. Alleen is dat de theorie. In de praktijk komt er veel meer bij kijken. We willen onze aankoop al een dag later, alles moet gratis bezorgd worden en gratis geretourneerd. Bovendien vertonen veel consumenten omnichannelgedrag: ze gaan in een winkel schoenen passen en kopen die daarna online. Dat is natuurlijk minder duurzaam.’
Omnichannelgedrag, in een winkel schoenen passen en die daarna online kopen, maakt e-commerce minder duurzaam.
Het is een complex geheel, beseft Paul Vanwambeke. ‘Daarom wil bpost mensen de mogelijkheid geven om de juiste keuze te maken. Voorkom dat de postbodes onnodige verplaatsingen maken en laat je pakje afgeven bij buren als je niet thuis bent, of gebruik een afhaalpunt. Dat zijn gedragsveranderingen die wij aanmoedigen en die een stad leefbaarder maken.’
Ook winkeliers kunnen e-commerce duurzamer maken, vindt Macharis. ‘Je kunt de consument echt nudgen richting meer duurzame keuzes. Uit onderzoek blijkt dat “morgen al in huis” niet echt hoeft. De meeste mensen zijn niet gehaast om een pakje te krijgen. Maar winkeliers moeten consumenten wel informeren en de mogelijkheid geven om die keuzes te maken. In Spanje kan een webshop bijvoorbeeld vermelden wanneer een bestelwagen sowieso al naar een wijk komt. Een consument kan dan beslissen dat zijn pakje met die wagen mee kan.’
Maar worden alle pakjes dan niet binnenkort met een drone aan onze voordeur gedropt? ‘Dat zijn mooie reclamestunts, maar zoiets is niet realistisch in een stad’, zegt Cathy Macharis.
‘Je gebruikt veel meer energie in vergelijking met een bestelwagen. Bovendien laat de wet het ook niet toe. Het kan wel interessant zijn voor een moeilijk bereikbaar berggebied of een eiland. Ik geloof meer in autonome voertuigen voor leveringen. Of kleine robots die tot aan je deur rijden en een sms sturen dat je pakje er is.’