In België hebben we drie wettelijke pensioenstelsels. Eentje voor zelfstandigen, eentje voor werknemers en eentje voor ambtenaren. Als u halftijds werkte, hangt uw rustpensioen vooral af van de beroepsgroep waartoe u behoorde.
Ik heb halftijds gewerkt, dus ik krijg een half pensioen
1. Zelfstandigen
Voor zelfstandigen is het principe eenvoudig. ‘Bij de pensioenberekening is het aantal gepresteerde uren of werkdagen niet van belang’, vertelt professor Ria Janvier (Universiteit Antwerpen). ‘Verdiende u als zelfstandige elk jaar netto 45.000 euro euro door gemiddeld twee dagen per week te werken? Of door werkweken van zeven dagen? Dat maakt niet uit. Bij de pensioenberekening telt het netto belastbaar beroepsinkomen waarop u als zelfstandige sociale bijdragen betaalde, plus het feit of u alleenstaand bent of niet.’
Elk kwartaal dat u keurig heeft bijgedragen, telt mee. Er zit wel een limiet op: als zelfstandige kan uw pensioenuitkering na 45 loopbaanjaren maximaal 1.791,71 euro bruto bedragen. ‘Dat pensioen ligt zo laag, omdat zelfstandigen minder bijdragen aan de sociale zekerheid.’
Conclusie: Halftijds werk = half pensioen? Niet noodzakelijk, want het aantal uren dat u als zelfstandige klopt, is niet relevant. Wat telt, is wat u verdiende.
2. Werknemers
Voor werknemers liggen de kaarten anders. Naast uw gezinssituatie en inkomsten, tellen ook het aantal gewerkte jaren en dagen mee in de berekening. Hier ligt het plafond op 55.657,47 euro (grensbedrag 2017) bruto per jaar. Alles wat u daarboven verdient, wordt weggeknipt in de berekening. Als werknemer bedraagt uw pensioenuitkering maximaal 3.070,46 euro bruto per maand (sinds 1 september 2018) als u 45 jaar werkte.
Maar hoe zit de berekening dan bij deeltijdse en voltijdse arbeid?
- Hebt u een deeltijdse arbeidsovereenkomst? Dan ontvangt u voor de dagen waarop u niet werkt, geen loon. Voor deze niet-gewerkte dagen bouwt u dan ook geen pensioenrechten op.
- Hebt u een voltijdse arbeidsovereenkomst? Dan kunt u op een bepaald moment beslissen om deeltijds te werken, via tijdskrediet of thematische verloven (zoals ouderschapsverlof). Die hebben allemaal bijzondere regels en voorwaarden. Sommige periodes worden volledig gelijkgesteld voor de opbouw van uw pensioen, andere niet.
‘Werkte u met een deeltijds arbeidscontract of werkte u periodes die niet gelijkgesteld zijn? Dan zal uw pensioenuitkering lager liggen in vergelijking met voltijdse prestaties’, vervolgt professor Ria Janvier, die ook lid is van de Academische Raad voor de pensioenen.
Benieuwd hoeveel u nu al opzij zou moeten zetten om later het pensioen van uw dromen te hebben? Doe de test
Nuttig om te weten: om toegang te krijgen tot een eventueel vervroegd pensioen, moet u in 2019 63 jaar zijn én 42 loopbaanjaren op uw teller hebben. ‘Elk loopbaanjaar moet uit minstens 104 arbeidsdagen bestaan, dus u moet per jaar minstens een derde van een voltijdse tewerkstelling kunnen bewijzen. Maar ook gelijkgestelde dagen tellen hiervoor mee. Gevolg? In twee volledig identieke situaties, waarbij persoon A voltijds werkt en persoon B vier vijfde voor hetzelfde loon, krijgen beiden een even hoog pensioen.’
Conclusie: Halftijds werk = half pensioen? In principe wel, al verdient die stelling voor werknemers wat nuance, vanwege de gelijkstelling van bepaalde afwezigheden.
3. Ambtenaren
Bij ambtenaren worden voor de berekening het aantal gewerkte jaren en het verkregen loon ingecalculeerd. De gezinssituatie speelt geen rol. Als ambtenaar bedraagt uw pensioenuitkering maximaal 6.668,68 euro bruto per maand (sinds 1 oktober 2018).
‘Voor deeltijdse arbeid is het verhaal een pak complexer dan bij werknemers’, vertelt professor Janvier. ‘In theorie kunt u als ambtenaar aangeworven worden voor een ambt met onvolledige prestaties. Lees: deeltijds werk. Maar in de praktijk gebeurt dat amper. Zowat 99 procent van de ambtenaren heeft een ambt met volledige prestaties, voor voltijds werk dus.’
In die meeste statuten bestaat de mogelijkheid om verlof voor verminderde prestaties te krijgen. Een ambtenaar kan dan kiezen uit een menukaart van mogelijkheden, zoals halftijds, twee derde of vier vijfde werken. ‘Die verlofregelingen maken geen deel uit van de pensioenregeling, maar van de verschillende ambtenarenstatuten. Anders gezegd: bij pakweg de federale overheidsdienst Financiën, de Vlaamse overheid en de stad Gent zijn andere regelingen van toepassing.’
‘Nu komt een heel belangrijk verschil met werknemers: dit verlof voor verminderde prestaties wordt niet bezoldigd, maar wel gelijkgesteld met dienstactiviteit. Werkt u als ambtenaar vier vijfde, dan krijgt u ook vier vijfde van een volwaardig loon. Maar … volgens de pensioenregeling voor ambtenaren worden alle activiteiten die gelijkgesteld zijn met dienstactiviteit, wél meegenomen in de pensioenberekening.’
‘In het Vlaams personeelsstatuut kunt u bijvoorbeeld 20 dagen per jaar verlof zonder wedde nemen. Dit is onbezoldigd, maar telt mee voor het pensioen. Er is wel een plafond aan gekoppeld: alle niet-bezoldigde verloven die gelijkgesteld zijn met dienstactiviteit, mogen voor uw hele ambtenarenloopbaan niet meer dan 20 procent uitmaken van uw totale aantal dagen die meetellen voor de pensioenberekening.’
Conclusie: Halftijds werk = half pensioen? Nee, want heel wat onbezoldigde periodes tellen voor ambtenaren wel mee voor de pensioenberekening.
Welke gelijkgestelde periodes tellen mee?
> Zelfstandigen
Tellen mee in de berekening: het vervangingsinkomen bij moederschapsverlof, adoptieverlof en verlof voor pleegvoogdij. Tegelijk telt ook een periode van arbeidsongeschiktheid mee. Als een zelfstandige door arbeidsongeschiktheid vrijstelling van sociale bijdragen krijgt, dan bouwt hij ook pensioenrechten op.
> Werknemers
Hier zijn allerhande gelijkstellingen van toepassing. De regel is: als u een vervangingsinkomen krijgt vanwege de sociale zekerheid voor werknemers, dan telt dit mee. Voorbeelden zijn zwangerschapsverlof, bevallingsverlof en vakantiedagen. Tijdskrediet zonder motief is geschrapt. Andere vormen van tijdskrediet tellen wel mee.
> Ambtenaren
Voor ambtenaren is er geen gelimiteerde lijst van gelijkstellingen. Afwezigheden die als dienstactiviteit worden beschouwd, tellen mee. Dat is ook het geval bij disponibiliteit, voor zover u recht heeft op een wachtgeld, zoals bij ziekte. In geval van non-activiteit is er geen opbouw van pensioenrechten, bijvoorbeeld als u om tuchtredenen een schorsing opliep.
Wat met tijdskrediet of loopbaanonderbrekening?
Voor tijdskrediet of loopbaanonderbreking gelden bijzondere regels voor de pensioenberekening. Voor alle details en uitzonderingen kunt u terecht op de site van de federale pensioendienst (werknemers). Bent u ambtenaar? Dan vindt u alle details in dit overzicht.
Deze informatie is afkomstig van derden, te weten Professor Ria Janvier. De bijdragen van Professor Janvier zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies van BinckBank. Voor deze beleggersinformatie kan Binck geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden. De aangeboden informatie is algemeen en houdt geen rekening met uw financiële situatie, risicobereidheid en beleggingsdoelstellingen. BinckBank heeft geen belang bij de inhoud van deze informatie en Professor Janvier ontvangt geen vergoeding van BinckBank voor deze bijdrage.