Terecht focussen Belgische ondernemingen vandaag op het naleven van de coronarichtlijnen. Maar ook een globale benadering van arbeidsongevallenpreventie blijft belangrijk: zéker nu veel mensen telewerken. Kleine aanpassingen kunnen voldoende zijn’, weten Johan Olbrechts en Brigitte Bert van AXA.
In tijden van corona moeten organisaties en bedrijven voldoende blijven inzetten op hun preventiebeleid rond arbeidsongevallen. ‘Dat dreigt vandaag door de invoering van social distancing en andere coronaveiligheidsmaatregelen soms naar de achtergrond te verdwijnen’, ervaart Johan Olbrechts, die bij AXA als manager safety advice services lid is van een multidisciplinair team gespecialiseerd in preventie en veiligheid.
Hierdoor kunnen ondernemingen voorbij lopen aan de basisprincipes van arbeidsongevallenpreventie. Bedrijven moeten hun risicoanalyse opnieuw onder de loep nemen, rekening houdend met, maar ook verder en breder kijkend dan Covid-19. Een voorbeeld: heel wat bedrijfsvoertuigen hebben tegenwoordig binnenin tijdelijke plexiglasschermen, om werknemers onderling te beschermen tegen het virus. Maar dat creëert een nieuw risico op lichamelijke letsels.
Desinfecterende handgel bestaat voor 70 procent uit alcohol: dat product is erg ontvlambaar en creëert zo nieuwe risico’s.
‘Bij een aanrijding kan dat glas versplinteren’, zegt Johan Olbrechts. ‘Schermen in polycarbonaat zijn veiliger. Maar dan op voorwaarde dat ze optimaal geplaatst worden en het zicht van de bestuurder niet belemmeren.’ Als het bedrijfsvoertuig naar de autokeuring moet, zal dit bovendien mee geëvalueerd worden.
Nog een concreet praktijkvoorbeeld? De meeste ondernemingen voorzien vandaag desinfecterende handgel op de werkvloer. Maar weinigen beseffen dat die doorgaans voor 70 procent uit alcohol bestaat. ‘Dat product is erg ontvlambaar’, weet Brigitte Bert, die als safety advisor bij AXA klanten adviseert rond de preventie van arbeidsongevallen. ‘Dat kan bij onvoorzichtig gebruik leiden tot brand of brandwonden. Zoals wanneer mensen hun handen ontsmetten maar die gel onvoldoende laten opdrogen, en er daarna een ontlading van statische elektriciteit ontstaat. Of bij het niet brandveilig stockeren van grote hoeveelheden.’
Behoud veilige gewoonten
Ook veilige gewoonten mogen niet verloren gaan. ‘Werknemers die vandaag uit een bepaalde smetvrees de leuning niet meer durven aan te raken, vergroten hun risico op vallen en struikelen’, zegt Johan Olbrechts. ‘Het gebruik van de trapleuning blijft belangrijk om incidenten te voorkomen.’ Om dit te matchen met de gezondheidsvoorschriften kunnen werkgevers handschoenen ter beschikking stellen, of de leuningen regelmatig desinfecteren.’
Hetzelfde geldt voor deuren die open blijven staan, om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Brandwerende deuren die worden geblokkeerd, verliezen echter hun nut bij brand. Brigitte Bert: ‘De kans op brandverspreiding vergroot wanneer ruimtes niet meer in compartimenten onderverdeeld kunnen worden.’
Gelukkig bestaat ook hier een oplossing voor: bij brandalarm is het met een draadloos toestel mogelijk om de deuren op afstand te sluiten.
Telewerk
Meer dan 1 op 5 actieve Belgen deed voor de coronacrisis aan telewerk. Dat aandeel is vandaag vele malen groter. Ook bij telewerk is het belangrijk om een gezonde en veilige werkplek te creëren. Werkgevers kunnen tips geven, en eventueel ergonomische hulpmiddelen ter beschikken stellen. Maar het zijn de werknemers die alles moeten toepassen.
‘Werkgevers kunnen bij telewerk niet hetzelfde toezicht houden zoals in het bedrijf’, zegt Brigitte Bert. ‘Ook de thuisrisico’s kunnen onmogelijk even intensief geanalyseerd worden.’ Uit een arbeidsongevallenstudie van AXA blijkt dat tussen 2015 en 2019 bijna 40 procent van de telewerkongevallen voorkomt uit het thuis nemen van de trap.
Arbeids- of privéongeval?
Belangrijk is bovendien dat niet alle ongevallen automatisch arbeidsongevallen zijn. Er is een minimum aan bewijslast nodig, ook bij telewerk. Brigitte Bert: ‘De definitie van een arbeidsongeval blijft van toepassing. Alleen ongevallen die zowel op de werkplaats als thuis kunnen gebeuren, zijn potentiële arbeidsongevallen. Zoals bijvoorbeeld van de trap vallen onderweg naar de koffiemachine.’
Werknemers die vandaag uit een bepaalde smetvrees de leuning niet meer durven aan te raken, vergroten hun risico op vallen en struikelen.
Wanneer een telewerker daarentegen tijdens zijn middagpauze gekwetst raakt omdat hij tuiniert of strijkt, dan zal dit niet beschouwd worden als een arbeidsongeval. Want die activiteiten voer je ook niet uit op de arbeidsplaats. ‘Ook bij telewerk is het belangrijk om werknemers te sensibiliseren’, onderstreept Brigitte Bert. ‘Dat kan via toolboxen, preventiefilmpjes, fiches of een combinatie hiervan.’ Zo beseffen werknemers dat er ook in hun thuisomgeving bepaalde risico’s bestaan, en zullen ze daar extra op letten.
Geïntegreerde aanpak en welzijn op het werk
Risicoanalyses moeten sowieso periodiek herbekeken worden. Covid-19 is een nieuw risico dat meegenomen moet worden in de bestaande risicoanalyses, en deze ook zal beïnvloeden. Belangrijk is dat bedrijven hierbij ook hun preventieadviseur en arbeidsgeneesheer betrekken, en extra inzetten op het sensibiliseren van werknemers. Johan Olbrechts: ‘Het zou jammer zijn mochten bedrijven al hun geleverde inspanningen van de voorbije jaren tenietdoen door vandaag té eenzijdig te focussen op het naleven van de coronagezondheidsmaatregelen. Een totaalbeeld op preventie blijft onmisbaar.’
Zeker bij het heropstarten van de bedrijven blijft het belangrijk om naast de coronamaatregelen ook de bestaande veiligheidsmaatregelen te bekijken, en te integreren in de nieuwe maatregelen. De generieke gids van de overheid is daarbij een interessant hulpmiddel: met praktische tips om de heropstart goed te kunnen voorbereiden. Naast deze generieke gids bestaan er ondertussen al meer dan 50 sectorgidsen of protocollen die de verschillende paritaire comités ter aanvulling hebben uitgewerkt.