In een wereld waarin mensen worden gebombardeerd met doemberichten over de toestand van ons klimaat, is klimaatstress ook in België erg aanwezig. Dat bleek uit een enquête die Ipsos in 2023 bij 1.000 Belgen afnam. Maar Jo Van Cauwenberge, directeur van GoodPlanet Belgium, ziet een zilveren randje. ‘Die stress werkt gelukkig zelden verlammend.’ Via de AXA Climate School probeert hij jongeren kennis bij te brengen en aan te leren hoe zij ook zelf actie kunnen ondernemen.
Klimaatstress is dus echt wel een ding bij Belgen. 9 op de 10 Belgen zijn verontrust over de klimaatverandering en milieudreigingen. Opmerkelijk is dat die stress vooral leeft bij de jongere generatie in de categorie 18- tot 34-jarigen. Al is dat misschien minder opmerkelijk dan het is: finaal is dat de generatie die de gevolgen van de klimaatverandering pas echt zal voelen.
‘Het is ook stress, onrust en zelfs angst die vanuit een heel individuele beleving voortkomt’, legt Van Cauwenberge uit. ‘Mensen zijn bang voor de impact op hun leefwereld en hun levensstandaard.’
GoodPlanet Belgium, de ngo waar van Cauwenberge directeur is, wil mensen inspireren om werk te maken van een duurzame samenleving. Klimaatstress hoeft in dat opzicht niet per se negatief te zijn.
Van Cauwenberge: ‘Slechts een kleine minderheid van zo’n 12 procent lijdt er echt onder in de vorm van bijvoorbeeld slapeloosheid. Daar mag je de rol van social media niet in onderschatten. Jongeren gaan op zoek naar doemberichten over het klimaat, en dat wordt verder versterkt door de algoritmes die meer van die content beginnen aan te bieden.’
Kenniskloof
Andere mensen putten energie uit die stress om tot actie over te gaan. Alleen ontbreekt het vaak aan kennis door een overdaad aan informatie waarbij allerlei begrippen over en door elkaar rollen, van klimaat tot biodiversiteit. Die kenniskloof zit uitgerekend bij jongeren, niet zelden door een gebrek aan kennis in het onderwijs.
Jongeren gaan op zoek naar doemberichten over het klimaat, en dat wordt verder versterkt door de algoritmes die meer van die content beginnen aan te bieden.
‘Het is een anekdote en dus zeker niet de regel maar wij zijn in scholen situaties tegengekomen waarbij leerlingen werkfiches kregen waarin de klimaatproblematiek nog werd gelinkt aan het gat in de ozonlaag’, vertelt Van Cauwenberghe.
Meteen is ook de bestaansreden van de AXA Climate School duidelijk. ‘Met de steun van AXA geven we workshops in scholen. Het doel van die workshops is om de bewustwording over de klimaatverandering te bevorderen’, zegt Van Cauwenberge.
‘We gaan de ernst van de zaak zeker niet uit de weg, maar het is in de eerste plaats de bedoeling om de kennis te verhogen en daarmee de aanzet te geven tot actie, zowel individueel als maatschappelijk. In een volgende fase hopen we een module uit te werken waarbij we de verschillende mogelijkheden om actie te ondernemen concreet maken.’
Tegen het eind van het huidige schooljaar zullen 14.000 leerlingen de AXA Climate School gevolgd hebben. ‘AXA Belgium wil de toekomst van onze planeet verzekeren door jonge Belgen op te leiden tot echte klimaatambassadeurs. Samen met GoodPlanet brengen we jongeren op een ludieke manier in contact met wetenschap. Zo stimuleren we hen om bondgenoten te worden in de strijd tegen de klimaatverandering’, zegt Dina Iosifidis, Sustanability Manager bij AXA Belgium.
Activisten
En wat met rabiate ontkenners van de klimaatproblematiek? ‘Op basis van onze enquête kunnen we daarover geen uitspraken doen’, erkent Van Cauwenberge.
Met de AXA Climate School geven we workshops in scholen om de bewustwording over de klimaatverandering te bevorderen.
‘Maar er is voldoende internationaal onderzoek dat aantoont dat de klimaatontkenning van gedaante is veranderd. Het gaat niet meer om simpelweg de verandering van het klimaat ontkennen, maar om gericht bepaalde wetenschappers aanvallen, mogelijke oplossingen ridiculiseren of zelfs klimaatverandering bestempelen als een positieve evolutie.’
Speelt zich dat op microschaal ook af in de klassen waar Van Cauwenberge via de AXA Climate School binnenkomt? ‘Je ziet altijd wel een kleine minderheid dat het probleem ontkent, maar die worden dan in evenwicht gehouden door een activistische minderheid aan de andere kant van het spectrum. Het zijn die jongeren die deelnemen aan klimaatmarsen en dergelijke. Maar daar tussenin zit een grote, meer neutrale groep die gewoon op zoek is naar informatie.’
Het einddoel van de AXA Climate School is dan ook niet de klimaatstress wegnemen, beklemtoont Van Cauwenberge. ‘Zoals gezegd is die stress niet per se negatief. Ons doel is vooral om via de Climate School de actiebereidheid te vergroten. Op die manier zal de klimaatstress ook wel afnemen.’