‘Ja en nee’, knikt Lode Godderis als we hem de vraag voorschotelen. Volgens de professor arbeidsgeneeskunde is er aandacht voor burn-outs, maar vaak als het te laat is, als mensen uitgevallen zijn. ‘De focus ligt te weinig op preventie. En dat begint eigenlijk bij jezelf. We hebben te weinig zicht op wat ons energie geeft en wat ons uitput.’
Een burn-out voorkomen is echter geen individuele verantwoordelijkheid. Ook managers en collega’s spelen een rol van betekenis. ‘Mensen hebben de neiging om dokter te spelen en een diagnose te maken voor anderen. We denken dat iemand tegen aan burn-out of depressie aanzit en delen die mening ongevraagd. Maar om het ‘cru’ te zeggen: aan jouw diagnose heeft die persoon geen boodschap’, zegt Lode Godderis.
‘Mijn advies? Benoem wat je ziet – bijvoorbeeld dat iemand vaak overwerkt –, in plaats van veronderstellingen te maken. ‘Door observaties te delen, creëer je ruimte voor een gesprek zonder dat de werknemer zich aangevallen voelt. Open het gesprek met wat je vaststelt en je bezorgdheid daarbij. Nodig uit, luister en probeer echt te begrijpen wat hij of zij meemaakt en wat je collega nodig heeft om zicht goed te voelen en te functioneren.’
Werknemers geven vooral aan wat ze niet meer kunnen of willen doen. Grenzen stellen is goed, maar het is even belangrijk om aan te geven waar je je wél voor wil inzetten.
Groeiend probleem
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschouwt burn-out niet als een medische aandoening, maar als een werkgerelateerd fenomeen. ‘Zelf omschrijf ik het als een syndroom, maar een burn-out is altijd werkgerelateerd. Emotionele uitputting, afstand nemen van je werk, concentratiestoornissen en minder helder denken zijn typische symptomen’, zegt Godderis. ‘Iedereen heeft wel eens stress of een mindere dag. Het wordt pas problematisch als je niet meer kan ontspannen over een periode van enkele maanden.’
Dat burn-out een groeiend probleem is, bevestigt het AXA Mind Health Report 2024. Sinds 2020 brengt de verzekeraar met dit onderzoek de trends in mentale gezondheid in kaart. ‘De cijfers zijn zorgwekkend: de helft van de Belgen heeft het mentaal moeilijk, 1 op de 5 worstelt om het hoofd boven water te houden en 1 op de 10 zegt dat ze het afgelopen jaar een burn-out hebben gehad. Dit toont dat actie nodig is, op het vlak van preventie én ondersteuning’, zegt Céline Dupont, Chief Life & Health Officer bij AXA.
Positieve boodschap ontbreekt
Het herstel van een burn-out vraagt tijd, zelfinzicht en een gestructureerde terugkeer naar het werk. Godderis benadrukt dat werk een integraal onderdeel van de therapie moet zijn. ‘De eerste weken onderzoek je, samen met een psycholoog, wat je energie geeft en wat je energie kost. Daarna kan je dat vertalen naar je job en in gesprek gaan met je werkgever.’
‘Wat vaak opvalt, is dat de positieve boodschap bij de terugkeer naar het werk ontbreekt’, zegt Godderis. ‘Werknemers geven vooral aan wat ze niet meer kunnen of willen doen. Grenzen kennen en respecteren is goed, maar het is even belangrijk om aan te geven waar je je wél voor wil inzetten en in welke omgeving je het best functioneert. Collega’s waarderen het wanneer iemand ook de positieve aspecten van zijn of haar bijdrage aan het team benoemt.’
Investeren in het mentale welzijn van medewerkers is de sleutel tot een veerkrachtige en gezonde werkvloer, waar mensen zich goed voelen en optimaal kunnen presteren.
AXA biedt een multidisciplinair programma op maat aan om werkgevers en werknemers te ondersteunen bij de werkhervatting na burn-out. ‘In samenwerking met externe partners helpen we werknemers om vlot terug te keren en verdere uitval te voorkomen’, zegt Dupont.
Gerichte preventie
Preventie is cruciaal om burn-out te voorkomen. AXA ondersteunt professor Godderis daarin via het AXA Research Fund. Daarnaast richt de verzekeraar zich met verschillende initiatieven tot werknemers en werkgevers. Zo is er de ‘Mind Health Self Check’, een online tool waarmee mensen hun mentale gezondheid kunnen beoordelen. ‘Hiermee willen we hen bewustmaken van hun mentaal welzijn en hen in een vroeg stadium aanspreken’, legt Céline Dupont uit.
Daarnaast biedt AXA verzekerden een gratis videoconsultatie met een psycholoog binnen de dertig minuten. Deze ondersteuning is bedoeld om het zelfinzicht te verbeteren en het risico op uitval te verkleinen. ‘Investeren in het mentale welzijn van medewerkers is de sleutel tot een veerkrachtige en gezonde werkvloer waar mensen zich goed voelen en optimaal kunnen presteren’, besluit Dupont.
‘Als verzekeraar biedt AXA houvast in een onzekere wereld. Daarom checken we een jaar lang 11 stellingen over klimaatverandering, preventie en inclusie – onderwerpen die centraal staan in AXA’s duurzaamheidsstrategie.’
Dina Iosifidis, Sustainability Manager AXA Verzekeringen