Met meer dan 300 innovatieve bedrijven is ons land een wereldspeler in biotechnologie. Onderzoek, ontwikkeling, productie, tewerkstelling, de beurs: de sector scoort op alle vlakken hoog. ‘Het is dringend tijd dat ook onze landgenoten dat beseffen.’
Bier, chocolade en wafels zijn voor veel mensen de internationale uithangborden van België. Maar onze biotechnologie heeft in het buitenland minstens evenveel aanzien. De industrie is voor een klein land als het onze immens groot, met meer dan 300 direct betrokken bedrijven, en nog veel meer indirect betrokken bedrijven. Het Verenigd Koninkrijk, dat bijna zesmaal zoveel inwoners telt, heeft ‘slechts’ een goeie 1.000 biotechbedrijven.
Belgium is big in biotech klinkt het vaak in andere landen, zegt Tineke Van hooland, voorzitster raad van bestuur bio.be/essenscia, de federatie voor Belgische bedrijven actief in biowetenschappen en biotechnologie. ‘Wij behoren niet alleen tot de top dankzij technologische ontwikkelingen, maar ook door ons unieke ecosysteem. Dat wordt gevormd door sterke universiteiten, spin-offs, start-ups en heel wat bekende internationale bedrijven in de biofarma die in ons land actief zijn. We hebben ook een grote pool hoogopgeleide onderzoekers en werknemers. En daarnaast is er de centrale Europese ligging van België. Daardoor zijn we ook geografisch de draaischijf van de internationale biotechsector geworden.’
De gestegen visibiliteit van veel nieuwe ontwikkelingen heeft tegelijkertijd ook de credibiliteit van de sector een boost gegeven.
Belangrijke werkgever
Alles bij elkaar telt onze biotechindustrie meer dan 30.000 werknemers. Het aantal indirecte werknemers – onder meer bij toeleveringsbedrijven en externe dienstverleners – wordt geraamd op het dubbele daarvan. 80 procent van de ondernemingen is actief in de gezondheidssector. Het overige deel werkt in de bio-gebaseerde industrie en landbouw. Het aantal biotechbedrijven is ongeveer evenredig verdeeld over Vlaanderen en Wallonië, weet Tineke Van hooland. ‘Vanwege de vaak directe link met universiteiten, tellen Gent en Leuven in Vlaanderen het grootste aantal biotechondernemingen. Vaak vormen ze daar ook clusters. In Wallonië heeft Waals-Brabant de meeste gevestigde bedrijven. De regio’s rond Charleroi en Luik hebben dan weer het hoogste aantal biotechstart-ups en -incubatoren.’
Positief investeringsklimaat
Ook op vlak van financiële prestaties boert de sector goed. Getuige daarvan de aanhoudende positieve beursresultaten van de voorbije maanden. Tineke Van hooland: ‘Dat enthousiasme is ontstaan om twee redenen. Enerzijds is veel biotechnologie de laatste tijd volwassen geworden – denk bijvoorbeeld aan het gebruik van stamcellen voor botreconstructies. De maatschappelijke impact van dergelijke innovaties is bijna tastbaar geworden. Dat heeft een directe invloed op onze gezondheidszorg en economie. Met andere woorden: de gestegen visibiliteit van veel nieuwe ontwikkelingen heeft ook de credibiliteit van de sector een boost gegeven. Al die elementen worden perfect weerspiegeld op de beurs.’
Biotechbedrijven investeren veel geld en moeite in research & development. Maar vaak worden ze overgenomen door andere, veelal internationale spelers, zodra ze een afgewerkt product presenteren. ‘Dat is lang niet meer altijd het geval’, zegt Tineke Van hooland. ‘We zien de laatste jaren een mix van zakenmodellen. Sommige ondernemingen kiezen ervoor om hun innovaties zelf te ontwikkelen en te vermarkten. Anderen opteren voor een samenwerking of een overname. Want onderzoek kost handenvol geld, en dat moet uiteraard ergens vandaan komen. In de Verenigde Staten is het investeringsklimaat veel minder risico-avers dan in Europa. Daarom zien we vaak samenwerkingen tussen Belgische en Amerikaanse bedrijven. Het potentieel van de sector is echter immens. Onze biotechbedrijven zullen de komende jaren zeker ook nood blijven hebben aan Belgische investeerders en steun van de overheid. Daarom is een positief investeringsklimaat creëren én behouden zo belangrijk. Alleen zo kan ons land de komende jaren zijn koppositie behouden.’
Veel te bescheiden
Onze biotechindustrie is ondertussen goed bekend bij financiële experts en beursspecialisten, maar veel minder bij het grote publiek. Zonde, vindt Tineke Van hooland. ‘Onze biotechsector is de nieuwe Belgische chocolade. Ze is even kwaliteitsvol, innovatief en begeerd. Het is dringend tijd dat ook onze landgenoten dat beseffen. Zo was ik onlangs nog te gast op de biotechconventie in Boston: met 18.000 deelnemers de grootste ter wereld. België werd daar door 150 mensen uit 82 bedrijven en universiteiten vertegenwoordigd en zat daarmee in de top 10 van de grootste landendelegaties. Daaruit zijn heel wat directe partnerships ontstaan tussen internationale en Belgische biotechbedrijven. Anders gezegd: voor een klein land zijn we in biotechnologie heel groot. En daar zijn we nog veel te bescheiden in.’
Deze koepelorganisatie behartigt de belangen van alle biotechbedrijven in België. Ze zet via communicatie de sector op de kaart. En adviseert bedrijven en overheden op regionaal, federaal en Europees vlak. Recent nog verdedigde ze haar leden bij de aanpassingsvoorstellen van de Europese Commissie over de aanvullende beschermingscertificaten (de zogenaamde ABC’s), verduidelijkt Tineke Van hooland, voorzitster raad van bestuur bio.be/essenscia. ‘De veranderingen die Europa plant, dreigen de innovatie in biotechbedrijven af te remmen. We hebben daarover onze visie gedeeld met verschillende beleidsmakers. Onze ambitie? Een stabiel wettelijk kader realiseren, dat in lijn is met onder meer innovatietrends, economische duurzaamheid en de groei van de tewerkstelling in de sector.’